آشنایی با چند اصطلاح زبان تخصصی زیست شناسی

بسمه تعالی

باسلام وخوش آمد

	word		ترجمه
1.	Vicariance رخدادهای جغرافیایی که موجب گسستگی همان گونه یا گونه های مرتبط می شود	1.        vi·car·i·ance noun\-ē-ən(t)s\ Bottom of Form Definition of VICARIANCE :  fragmentation of the environment (as by splitting of a tectonic plate) in contrast to dispersal as a factor in promoting biological evolution by division of large populations into isolated subpopulations —called alsovicariance biogeography First Known Use ofVICARIANCE  1957 2.   Vicariance (from Latinvicarius, derived from vicis; change, alternation, stead) is a process by which the geographical range of an individual taxon, or a wholebiota, is split into discontinuous parts by the formation of a physical or biotic barrier to gene flow ordispersal *از vicarius لاتین، به دست آمده از vicis، تغییر، تناوب، جای)یک فرایند است که توسط آنمحدوده جغرافیایی آنها ازتاکسون های فردی، یا موجودات زنده تمام شده است، به بخش های ناپیوسته با تشکیل یک مانع فیزیکی و یا جاندار به جریانژن تقسیم است و یا پراکندگی 3.      vi·car·i·ance n. Biology. The separation or division of a group of organisms by a  geographic barrier, such as a mountain or a body of water, resulting in	** *  گونه‌زایی آلوپاتریک یا جغرافیایی گونه‌زایی آلوپاتیک یعنی تکامل موانع تولید مثلی ژنتیکی بین دو جهت که از لحاظ جغرافیایی توسط یکی مانع خارجی فیزیکی مانند توپرگرافی، آب (یا زمین) یا زیستگاه‌های نامساعد از یکدیگر جدا شده باشند. در گونه‌هایی که انتشار کمی داشته و یا شدیداً به زیستگاه خود محدود شده‌اند ممکن است موانع خارجی جمعیتها را در مقیاس میکروجغرافیایی تقسیم کنند. مانند زیستگاه‌های مجزایی که در یکی دریاچه وجود دارد. آلوپاتری با کاهش شدید جابجایی افراد یا گامتهای آنها مشخص می‌شود نه با فاصلة جغرافایی و موانع خارجی بتاولات ژنتیکی را کاهش داده و به صفر نمی‌رساند. دو نوع گونه‌زایی آلوپاتریک وجود دارد که از لحاظ ساختار جمعیت و دینامیک ژنتیکی با یکدیگر اختلاف دارند: 1) vicariont speciation یا vicariance زمانی اتفاق می‌افتد که در جمعیت که دارای انتشار وسیعی هستند با ایجاد یک مانع خارجی انقراض جمعیتهای وارد شده با مهاجرت به یک ناحیه مجزا تقسیم شوند به عنوان مثال ظهور تنگة پاناما در پلیوسن بسیاری موجودات آبزی را به دو قسمت پاسیفیکی و کارائیب تقسیم نمود که بعضی از آنها تبدیل به گونه‌های مجزایی شدند. بنظر می‌رسد که این نوع گونه‌زایی با انتخاب طبیعی ورانش ژن در دو جمعیت همراه باشد و احتملاً در یکی از جمعیتها بیشتر از دیگری است. نوع دیگری از گونه‌زدایی آلوپاتریک زمانی اتفاق می‌افتد که یک کلنی از یک جمعیت مادری که دارای انتشار وسیعی می‌باشد. اشتقاق پیدا کند. Mayr این نوع گونه‌زایی راPeripatric speciation نامیده است. بسیاری از متخصصان ژنتیک جمعیت معتقدند که تغییرات ژنتیکی ایجاد شده در گونه‌زایی vicariant, peripatric شبیه هم می‌باشند. اماTempleton , Carson , Mayr اظهار داشتند که به هنگام تشکیل کلنی و تا زمانی که اندازة جمعیت آن پایین است در اثر رانش ژن تغییراتی در فرکانس آللی کلنی در بعضی لوکوسها ایجاد می‌شود. این تغییرات منجر می‌شوند تا انتخاب طبیعی روی لوکوسهای دیگر یا ترکیبات ژنتیکی که جدیداً با محیط سازگار شده‌اند عمل کند. در این حالت جمعیت یکی اوج تغییر یا Peak shift را متحمل می‌شود کهTempleton در سال 1980 آن را تحت عنوان Transilienceنامیده است. این مدل که تحت عنوان گونه‌زایی اثر مؤسس (founder effect) نیز نامیده می‌شود بسیار قابل بحث است http://faculties.sbu.ac.ir/~rajabi/speciation-fa.html http://en.wikipedia.org/wiki/Vicariance http://www.merriam-webster.com/dictionary/vicariance

2.	Synapomorphy ویژگی های همسان که  از اجداد مشترک گروه استنباط شده والبته این خصوصیات دراجداد دور نبوده است	1. syn·ap·o·mor·phy noun \(ˌ)si-ˈna-pə-ˌmȯr-fē\ plural syn·ap·o·mor·phies Bottom of Form Definition of SYNAPOMORPHY :  a character or trait that is shared by two or more taxonomic groups and is derived through evolution from a common ancestral form Origin of SYNAPOMORPHY International Scientific Vocabulary syn- + apomorphy derived evolutionary trait or feature (from apo- + -morphy) First Known Use: 1965 2.   Synapomorphy A shared derived character state that is indicative of a phylogenetic relationship among two or more OTUs 3.    In cladistics, a synapomorphy or synapomorphic character state is a trait that is shared ("symmorphy") by two or more taxaand inferred to have been present in their most recent common ancestor, whose own ancestor in turn is inferred to not possess the trait.[2] A synapomorphy is thus an apomorphy visible in multiple taxa, where the trait in question is assumed to have originated in their last common ancestor. The word "synapomorphy," coined by German entomologist Willi Hennig, is derived from the Greek wordsσύν, syn = with, in company with, together with; ἀπό, apo = away from; and μορφή, morphe = shape. *** A cladogram showing the terminology used to describe different patterns of ancestral and derived character states.[1]	***  هم‌جدا ریختی http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%DB%8C *** روشهای تعیین درخت تکاملی:تکامل نژادی کلادیستیک و شمارشی اگر  گونه های مدرن از نسل اجدادی هستند که به صورت درختی منشعب شده اند در این صورت این امکان وجود خواهد داشت یک درخت تاریخی واقعی که مسیرهای این توارث را ردیابی کند ،استنتاج کنیم. درخت تکامل نژادی از وقتی که داورین از 140  سال پیشنهاد کرد که تمامی حیات به وسیله جد مشترکی به هم پیوند خورده اند،توسط زیست شناسان استنتاج شده است. متدولوژیهای الگوریتمی سختی برای استنتاج درخت تکاملی در 50 سال گذشته بوجود آمده است. در سال 1950، ویلی هنیگ متخصص رده بندی جانداران روشی برای تعیین درخت تکامل نژادی بر اساس ساختار(مورفولوژی) آنها و گروه بندی ارگانیسمها بر اساس خصوصیات مشترک آنها،که سیناپومورفی نامیده می شود پیشنهاد کرد. این روش امروزه کلادیستیک نامیده  می شود به روابط شجره ای وابسته نیست ،زیرا اساسا،برای طبقه بندی هر چیزی از قبیل کتابها،ماشینها، یا صندلی ها که به وضوح به روابط شجره ای وابسته نیست می تواند مورد استفاده قرار گیرد. با اینحال هنیگ عقیقده داشت گه این روش مناسبترین روش طبقه بندی برای تخمین روابط تکاملی  بر اساس نشات گیری از جد مشترک  می باشد.در واقع روش کلادیستیک هنیگ چیزی بیشتر از رسمی سازی روشی که سامانه شناسان زیستی  از زمان انتشار کتاب سیستما ناتورا نوشته لوییس به صورت شهودی برای طبقه بندی موجودات زنده به کار می بردند نیست   زیست شناسان امروزه درخت های تکاملی را بر اساس روش هنیگ درست می کنند،به دلیل اینکه این نوع درختهای تکاملی می توانند به صورت مستقل تولید شده و تست شوند… **    :Synapomorphy یک صفت اشتقاق یافته است که در همه اعضای گروه دیده می‌شود مثلا از دست دادن دم یک synapomorphy در میمونها و انسانها می‌باشد. . همه اعضای این دو گروه دم را از دست داده اند. این مهم است که تذکر داده شود که یک صفت ممکن برای یک گروه به عنوان یک صفت اشتقاق یافته باشد در حالیکه آن صفت برای یک گروه کوچکتر دیگر.به عنوان مثال وجود خز برای تمام tetrapoda یک صفت اشتقاق یافته است وبه عنوان وجه تمایز آنها از جدشان یعنی خزندگان می‌باشد. اگر چه آن یک صفت اولیه برای همه پستانداران می‌باشدو برای تعیین رابطه تکاملی در پستانداران مفید نمی‌باشد. مثال دیگر وجود یک تخم آمنیوتی به عنوان یک صفت اشتقاق یافته برای آمنیون داران می باشد. http://faculties.sbu.ac.ir/~rajabi/speciation-fa.html http://biosystemacian88.blogfa.com/ http://en.wikipedia.org/wiki/Synapomorphy http://takamolgara.blogfa.com/cat-5.aspx http://1.darwinday.ir/%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA/ http://takamolgara.blogfa.com/cat-5.aspx
1.       3	Teratology مطالعه ناهنجاریهای ساختاری جنین بخصوص هیولایی وبدریختی	1.  ter·a·tol·o·gynoun \ˌter-ə-ˈtä-lə-jē\ CloseStyle: MLA APA Chicago Top of Form Bottom of Form Definition of TERATOLOGY:  the study of malformations or serious deviations from the normal type in developing organisms — ter·a·tol·o·gist \-jist\ noun First Known Use of TERATOLOGY:circa 1842 2.  Teratology is the study of abnormalities of physiological development. It is often thought of as the study of humancongenital abnormalities, but it is much broader than that, taking in other non-birth developmental stages, including puberty; and other non-human life forms, including plants. The related termdevelopmental toxicity includes all manifestations of abnormal development by toxic substances. These may include growth retardation, delayed mental development or other congenital disorders without any structural malformations.[1] تراتوژن: به انگلیسی : Teratogenese) از ریشه یونانی teras به معنی هیولا) یا آسیب‌زا به هرگونه عامل محیطی که در دوره پیش از تولد جنین٬ به‌آن آسیب برساند اشاره دارد. مطالعه روی این پدیدهتراتولوژی نام دارد و شناخت ناهنجاری‌های مادرزادی ناشی‌از هرنوع ماده تراتوژن تعریف می‌شود. تراتوژن ممکن است یک مادهٔ شیمیایی، دارویی عفونی، بیماری در مادر باردار یا یک عامل فیزیکی و یا تغییر درمتابولیسم بدن مادر باشد که در رویان یا جنین باعث ایجاد معلولیت‌های ساختاری*[۱] یا عملکردی*[۲] شود. از میان این اختلال‌ها که شامل برخی از نقص‌های شدید و مرگبار نیز برای نوزاد می‌شوند می‌توان بهفوکوملیا، لب‌شکری(شکاف لب) و شکاف کام و هم‌چنین نقص و نارسایی قلبی (مانند تغییر در دیواره) اشاره نمود. از آن‌جا که دانشپزشکی در ابتدا به تأثیر زیان‌بار برخی عوامل در آسیب‌های شدید پیش‌از بدنیاآمدن نوزادان پی برده‌بود می‌توان گفت که این دانش پیشینه‌ای دراز دارد بااین‌حال آسیب‌هایی که تراتوژنها وارد می‌کنند همیشه ساده و قابل درک نبوده و به چندین عامل بستگی دارد. A two-headed calf	**** تراتولوژی اشاره به مطالعه بر روی ناهنجاری های مادرزادی که به علت محیطی یا دارو  رخ می دهد ، دارد. این عبارت از کلمه یونانی TERATOSبه معنی هیولا گرفته شده است.. http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%98%D9%86 http://www.merriam-webster.com/dictionary
4	Signifer مشخصه ای که متفاوت شدن یک موجود زنده را از موجود زنده دیگر بیان می کند- مشخصه معنی دار	sig·ni·fer  noun \ˈsignəfə(r)\ Latin, from signifer, adjective, bearing a sign, bearing the heavenly signs, from  signum sign + -i- + -fer -ferous — more at sign. This word doesn't usually appear A signifer was a standard bearer of the Roman legions. He carried a signum (standard) for a cohort or century. Each century had asignifersignifer would be the senior. (thus, there were 59 in a legion) and within each cohort the first century's http://en.wikipedia.org/wiki/Signifer
5	Recapitulation نظریه تکرار رشدشناسی مراحل تکامل نژادی جانوریاگیاه (مقایسه شود زمان لقاح نقطه آغازین تاریخ زندگی فرد ، تاریخ تکامل موجودات زنده)	The theory of recapitulation, also called the biogenetic law orembryological parallelism— often expressed in Ernst Haeckel's phrase as "ontogeny recapitulates phylogeny"—is a largely discredited biological hypothesis that in developing from embryo to adult, animals go through stages resembling or representing successive stages in the evolution of their remote ancestors. With different formulations, such ideas have been applied and extended to several fields and areas, including the origin of language, religion,biology, cognition and mental activities,[1] anthropology,[2] education theory[3] and developmental psychology.[4] While examples of embryonic stages show that molecular features of ancestral organisms exist, the theory of recapitulation itself has been viewed within the field of developmental biology as a historical side-note rather than as dogma.[5][6][7] In contrast, there is no consensus against the validity of the theory outside biology. Recapitulation theory is still considered plausible and is applied by some researchers in fields such as the study of theorigin of language,[8] cognitive development,[9] behavioral development in animal species.[10] Diagrammatic representation of the divergence of modern taxonomic groups from their common ancestor. George Romanes's 1892 copy of Ernst Haeckel's controversialembryo drawings (this version of the figure is often attributed incorrectly to Haeckel).[18] http://en.wikipedia.org/wiki/Recapitulation_theory	***  نظریهٔ بازپیدائى (Recapitulation Theory) این نظریه رهیافتى در مقابل نظریات پیش‌تمرینى و آماده‌سازى براى زندگى است و به‌نام نظریهٔ 'تکرار تاریخ' و یا 'بازپیدائی' شناخته مى‌شود. در این دیدگاه اعتقاد بر این است که توجیه بازى بر اساس فعالیت‌هاى زندگى آینده چندان صحیح به‌نظر نمى‌رسد بلکه بازى در ارتباط با اعمال گذشتهٔ انسان قابل بررسى است. در این نظریه اعتقاد بر این است که انسان به‌طور طبیعى و از طریق وراثت مهارت‌هائى دارد که در زمان حال چندان مناسب زندگى او نیستند لذا باید به نحوى این مهارت‌هاى غیرضرورى را از خود دور کند، بهترین راه براى دور کردن آنها، بازى مى‌باشد بر اساس این نظریه کودک براى رسیدن به مرحلهٔ رشد درست همان مراحلى را طى مى‌کند که بشر بدوى در جهت تبدیل شدن به انسان متمدّن طى نموده است. 'استانلى هال - .Stanley Hall' واضع این نظریه مى‌گوید بازى تمرین آن فعالیت‌هاى غریزى است که براى اجداد ما مهم بوده است به‌نظر وى ارزش بازى در آن است که مفرّى براى تخلیهٔ غرایز ابتدائى ما فراهم مى‌آورد که در صورت تخلیه نشدن، در جامعهٔ معاصر مشکلاتى فراهم مى‌آورد مثل غریزهٔ پرخاشگرى که در بازى‌هاى نوع جنگى و ... تخلیه مى‌شود http://vista.ir/content/73849/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87%D9%94-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%A6%DB%8C-(Recapitulation-Theory)/
6	Robertsonianfusion امتزاج دوکروموز آکروسنتریک به یک متاسنتریک	3.3.2.4 Translocations. Translocations are where a segment of a chromosome changes position and is placed somewhere else. Often this is a reciprocal translocation, where two non-homologous chromosomes swap a slice of their DNA. Like inversions, translocations do not result in loss of genetic data and they also may result in unorthodox synapses during meiosis. A special and quite common case of translocation is called aRobertsonian translocation or centric fusion. This is where two nonhomologous acrocentric (with centromeres towards one end) chromosome pairs undergo simultaneous breaks in their p(short) arms. The breaks are at the ends proximal to the centromere.  The short acentric fragments are lost and the larger segments fuse at their centromeric region producing a new metacentric or submetacentric chromosome. http://www.riverapes.com/Me/Work/HumanHybridisationTheory.htm http://www.riverapes.com/Me/Work/HumanHybridisationTheory.htm http://www.jbc.org/content/275/21/15977.long	** در موارد نادر علت سندرم داون به علت جابجایی رابرتسونی است و هنگامی رخ می دهد که بازوی بلند کروموزوم 21 شکسته و به کروموزوم دیگر از ناحیه سانترومر متصل می شود . حاملان جابجایی رابرتسونی سندرم داون ندارند اما می توانند کودکانی با سندرم داون ایجاد نمایند. http://psychoafshari.blogfa.com/post/98/%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%86 جابجایی رابرتسونی (جابجایی رابرتسونی) اشاره به دو کروموزوم acrocentric در نزدیکی سانترومر و ادغام یک کروموزوم بعد از شکستگی نمایش نتایج: از شماره کاهش تعداد کروموزوم ها، تعدادی از بازوی دراز از همان، اما کاهش تعداد از دو بازو کوتاه. این پدیده در سال 1916 به عنوان رابرتسون (W.Robert و پسر) پیدا کرده اند، نام برد. به طور کلی، در تکامل پستانداران کاریوتایپ، همجوشی سانترومری (ویژه انتقال رابرتسون) شکل کلی تر است. به عنوان مثال، در اسرائیل Zhugen موش(Spalaxehrenbergi) زندگی می کنند حدود 25 جفت کروموزوم، که از آن چهار جفت کروموزوم ها در گروه B (B1، B2، B3، B4) وجود دارد. بررسی چهار گروه مختلف (Ramla، Sa'ar، دفنا و Yiftah) گروه B کروموزوم، آنها شامل هشت جفت 6 جفت، دو جفت و کروموزوم acrocentric، نشان دادن این گروه از کروموزوم ها را از طریق رابرتسون یافت شد انتقال کروموزوم acrocentric بیست و دو های همجوشی metacentric کروموزوم کاریوتایپ سناریوی تکامل می شود. بشر 21 - تریزومی 2.5٪ -5٪ به دلیل یک کروموزوم 21 و بازوی بلند کروموزوم 14 انتقال تشکیل کاریوتایپ 45، XX، DER (14 و 21) (Q10، Q10). http://fa.swewe.net/word_show.htm/?265500_1&%D8%AC%D8%A7%D8%A8%D8%AC%D8%A7%DB%8C%DB%8C%7C%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C -2-2-4 ترانسلوکاسیون خودبخود ، ترکیب سانترومری 1 ،یا جابجایی رابرتسونی 2 روش دیگر جهت انتقال ژن های بیگانه ، ایجاد شرایطی است که در آن کروموزوم بیگانة حامل ژن موردنظر و کروموزوم گونه زراعی متشابه با کروموزوم بیگانه (مانند گندم) بتوانند بطورتصادفی از منطقة سانترومر شکسته شوند و متعاقباً در این منطقه بهم ملحق شوند. الحاق کروموزو م های شکسته شده بطور کاملاً تصادفی صورت می گیرد .ازبین نتاج این گونه تلاقی ها می توان گیاهانی را انتخاب نمود که دارای کروموزومی باشندکه یک بازوی آن از کروموزوم گ ونه زراعی و بازوی دیگر از کروموزوم گونه وحشی (. Sears, باشد ( 1972 بدین منظور می توان لاین جایگزین 3 را برای کروموزوم بیگ انة حامل ژن مورد نظر درگندم را در وهله اول تولید نمود و سپس این لاین جایگزین را با گندم هگزاپلوئید تلاقی داد. در هیبرید حاصل از این تلاقی یکی از کروموزوم های گندم که در لاین جایگزین توسط کروموزوم بیگانه جایگزین شده است ، بصورت منفرد 4 باقی می ماند (چون فاقد هومولوگ می باشد)این موضوع برای کروموزوم بیگانه نیز اتفاق م ی افتد . در زمان تقسیم میوز یونی  والان های کروموزوم گندم و کروموزوم بیگانه با فراوانی نسبتاً زیادی از قسمت سانترومر شکست ه میشوند ( این موضوع بیشتر بدلیل فشار دو جانبه ای است که توسط تارهای کشنده دوکی به یک کروموزوم منفرد وارد می شود) بدین ترتیب امکان الحاق دو بازوی کروموزوم گونه بیگانه وگندم وجود دارد. 1 Centric fusion 2 Robertsonian Translocation 3 Substitution line 4 Univalent http://www.agrobreed.ir/journal/P9-1.pdf
7	Saltation تغییرناگهانی دریک مرحله بوسیله یک جهش بزرگ (موتاسیون)	sal·ta·tion. noun \sal-ˈtā-shən, sȯl-\. Definition of SALTATION. 1. a : the action or process of leaping or jumping. b : dance.  2.a :  the origin of a new species or a higher taxon in essentially a single evolutionary step that in some especially former theories is held to be due to a major mutation or to unknown causes — compare darwinism, neo-darwinism,punctuated equilibrium b :  mutation —used especially of bacteria and fungi Origin of SALTATION in biology, saltation (from Latin, saltus, "leap") is a sudden change from one generation to the next, that is large, or very large, in comparison with the usual variation of an organism. The term is used for non gradual changes (especially single-step speciation) that are atypical of, or violate gradualism - involved in modern evolutionary theory. درزیست شناسی (از لاتین، saltus) ذرات در حال جهش راگویند ،"جهش") یک تغییر ناگهانی از یک نسل به نسل بعد است، که بزرگ و یابسیار بزرگ است، در مقایسه با تغییرات معمول از ارگانیسم. که در نظریه تکامل مدرن - این اصطلاح برای تغییر  ناگهانی (به خصوص تک مرحلهزایی)که غیر معمول هستند، و یا نقض تدریجی استفاده می شود.

8	Scala naturae باوردرمورد پیشرفت طولی نوعی از ارگانیسم ها از نوع ساده به سمت  کاملترین نوع	http://www.google.com/imgres?imgurl=http%3A%2F%2Fimg.springerimages.com%2FImages%2FSpringerBooks%2FPUB%253DSpringer_Berlin_Heidelberg-Berlin%2C_Heidelberg%2FBOK%253D978-3-540-29678-2%2FPRT%253D5%2FMediaObjects%2FWATER_978-3-540-29678-2_5_Part_Fig1-3118_HTML.jpg&imgrefurl=http%3A%2F%2Fwww.springerimages.com%2FImages%2FBiomedicine%2F1-10.1007_978-3-540-29678-2_3118-0&h=300&w=199&tbnid=vZsMGvrOObFz_M%3A&zoom=1&docid=TZArWAwj3nm1kM&ei=mnaPU5CVCcTY4QTwuoHgDg&tbm=isch&ved=0CEAQMygFMAU&iact=rc&uact=3&dur=591&page=1&start=0&ndsp=11 http://www.google.com/imgres?imgurl=http%3A%2F%2Fwww.midlandladders.com%2Fblog%2Fwp-content%2Fuploads%2F2013%2F04%2Fari.jpg&imgrefurl=http%3A%2F%2Fwww.midlandladders.com%2Fblog%2Fladders%2Fladders-of-nature-aristotles-scala-naturae&h=300&w=293&tbnid=YqNoPWAb95WcEM%3A&zoom=1&docid=bm4qPQmhunD2gM&ei=mnaPU5CVCcTY4QTwuoHgDg&tbm=isch&ved=0CEcQMygMMAw&iact=rc&uact=3&dur=672&page=2&start=11&ndsp=16		*** منشاء یک نظریه        داروین تدوین نظریه‌هایش را در اواخر دهه ۱۸۳۰ آغاز کرده بود، اما برای انتشار آنها دو دهه انتظار کشید (و آن هم تنها تحت فشار یک رقیب به نام آلفرد راسل والاس) زیرا می‌خواست مطمئن شود که مو لای درز شواهد و استدلال‌هایش نمی‌رود. فرایند نظریه‌سازی با سرعتی تقریبا حلزونی سینه‌خیز به پیش می‌رفت. داروین از مطالعه آثار لایل ایده تغییر تدریجی در حوزه زمین‌شناسی را برداشت کرده بود و استدلال می‌کرد که این نظریه باید در مورد جانداران زیست‌شناختی هم به کار رود: یک گونه باید به تدریج گونه دیگر را به وجود آورد. بعضی از اندیشمندان تکاملی دیگر آن روزگار نیز جهش‌پذیری زیست‌شناسی را تصدیق می‌کردند. اما این مفهوم  به شکل scala naturae یا نردبان طبیعت درک می‌شد؛ نردبانی صعودی که در آن هر دودمان از گیاهان یا جانوران با پیدایش خودبه‌خودی از ماده بی‌جان به وجود می‌آمدند و سپس به طور اجتناب‌ناپذیری به سمت پیچیدگی بیشتر و کمال پیش می‌رفتند. داروین این پیشرفت در خط مستقیم را نپذیرفت و در عوض از چیزی حمایت کرد که اکنون تکامل انشعابی نامیده می‌شود و در آن تعدادی گونه در امتداد مسیرهایی جداگانه از نیای مشترک منشعب می‌شوند. این در تضاد با دیدگاه غالب بود که بر اساس آن برای میزان واگرایی یک گونه جدید از یک گونه نیاکانی محدودیت‌های ثابت وجود داشت. داروین به یاد آورد که رد سه گونه مرغ مقلد که در گالاپاگوس مشاهده کرده بود را می‌توان تا یک جمعیت از گونه‌ای خویشاوند دنبال کرد که در آمریکای لاتین مشاهده کرده بود. طرحی که او از «درخت منشعب حیات» رسم کرد تنها تصویر کتاب «اصل انواع» است. اما مفهوم درخت حیات نیز نیازمند مکانیسمی برای تکامل بود، شکافی که داروین را به سمت انقلابی‌ترین ایده هدایت کرد؛ نظریه انتخاب طبیعی. داروین با مطالعه کتاب توماس مالتوس (T.Malthus) دریافت که جمعیت‌ها معمولا به سرعت رشد می‌کنند و به این ترتیب منابع محدود را به پایان می‌برند. علاوه بر این تکثیر و پرورش گیاهان و جانوران نیز فکر او را به خود مشغول کرده بود. از بازارهای محصولات کشاورزی دیدار و کاتالوگ‌های گیاهی را جمع‌آوری می‌کرد. در سال ۱۸۳۸ به این درک رسید (و نخست آن را با چند تن از دوستانش در میان گذاشت) که طبیعت به جای آنکه مانند یک گاودار عمدا ویژگی‌های مطلوب را انتخاب کند، شیوه خودش را برای پرداختن به جمعیت افزایش‌یافته‌ای دارد که یک کنج بوم‌شناختی را تهدید به تهی‌سازی می‌کند. انتخاب طبیعی از میان تنوع وراثتی زیاد درون یک گونه خاص، کورکورانه افرادی را وجین می‌کند که ویژگی‌های مطلوب کمتری دارند: جان کلام، همان عبارت کوتاه آیالا «طرح بدون طراح». از این گذشته اگر دو جمعیت از یک گونه جدا از هم بمانند ــ یکی در بیابان و دیگری در کوه ــ با گذشته دوره‌های طولانی ممکن است به شکل گونه‌هایی کاملا متمایز درآیند و دیگر نتوانند با هم تولیدمثل کنند. http://www.naslsokhteh.ir/?p=890 پژوهش در زمینۀ شناخت در جانوران ، یک روش نوین در فهم توانایی های ذهنی جانوران است. نظریه ها در این زمینه عمدتاً برگرفته و توسعه یافته از روان شناسی مقایسه ای قدیم با تأثیر زیاد بوم شناسی رفتاری و رفتار شناسی جانوری  (Ethology ) است. تعریف شناخت :شناخت دارای تعاریف مختلفی در مقالات و کتاب ها است. برخی از آن را محدود به کارکردهای ذهنی بالا شامل آگاهی، استدلال و هوشیاری میکنند. تعریف عمومی تر آن شامل احساس ، توجه ، شکل گیری حافظه و کارکردهای اجرایی مربوط به پردازش اطلاعات مانند یادگیری و حل مشکل است. بررسی شناخت جانوران عمدتاً روی پرندگان و پستانداران بویژه نخستیهای (Primates) غیر انسانی متمرکز بوده است. این جهت گیری در مقالات نتیجه روشهای بکار رفته در دهۀ 1950 توسط روان شناسان ادراکی بود که به مقایسۀ فرایندهای ذهنی شناخته شدۀ انسان با دیگر گونه های خویشاوند نزدیک پرداختند. این جهت گیری با این تصور غلط پیشین که یادگیری در توسعۀ رفتاری در ماهیان و خزندگان نقشی دارند یا نقش بسیار کمرنگی دارد تشدید می شد.در بیشتر دورۀ تاریخ علم به ماهیان به شکل ماشین نگاه می شده است. گمان می رفت رفتار آنان عمدتاً توسط استعدادهای نیاموختنی هدایت می شود.  رفتارشناسان جانوری، رفتار آنان را به شکل یک سری الگوهای عملی ثابت که در برابر نشانه های محیطی ویژه اعمال می شود (محرک نشانه) توصیف می کنند. در حالی که ماهیان قدیمی ترین مهره داران هستند و آنها به عبارتی تنها پیشینیان بودند که برای بیش از 50 میلیون سال روی زمین بوده اند و همۀ مهره داران دیگر از برخی اجداد ماهی شکل تکامل یافته اند (حدود 360 میلیون سال پیش). با این حال نکته مهم این است که ماهیان در تمام طول این مدت در یک باتلاق تکاملی گیر نکرده اند. اشکال و کارکردهای آنان در طول اعصار راکد و بی حرکت نبوده است. بر عکس در این چارچوب زمانی وسیع آنها به شدت تنوع یافته اند. تا جایی که گونه های ماهیان از همۀ مجموع دیگر مهره داران بیشتر است. (در حال حاضر بیش از 29000 گونۀ شناخته شده) که تقریباً هر زیستگاه آبی قابل تصور را اشغال کرده اند.  این دیدگاه غلط که مهارتهای عصبی و رفتاری وابسته به یک پیشروی خطی از ماهیان تا خزندگان و سپس پرندگان و پستانداران است مربوط به آمیزه ای از تفکرات قدیمی و غیر علمی است. تصور ارسطو( Scala nature مقیاس طبیعت) و یک دیدگاه با اصل مسیحیت که انسان نقطۀ اوج دنیای طبیعت است برای هزار سال بر تصورات انسان دربارۀ هوش جانور غالب بوده است. هر چند تئوری تکامل داروین نیز اساساً منافی وناقض است که یک پیشرفت تدریجی انعطاف پذیری رفتاری و پیچیدگی ادراکی از اشکال اولیه تا پیشرفتۀ حیات را ارائه می دهد که ضرورتاً انسانها در نقطۀ اوج قرار دارند (یک تصور کورکورانه نردبانی از تکامل). در تکامل ترقی معنی نمی دهد و هرگونه شباهتی به پیشرفت و توسعه فقط تمایل ما به عقیدۀ اشرف مخلوقات بودن انسان را جهت ردیابی نسبهای تکاملی که به گونۀ خودمان منتهی می شود منعکس می نماید و دیگر گونه ها را به نسبت شباهت با خودمان می سنجیم. توانایی های ادراکی یک گونه منعکس کنندۀ روند انتخاب در بین اجدادش است، بیش از آنکه منعکس کنندۀ نزدیکی فیلو ژنتیک به انسان باشد. در بین مهره داران، ماهیان بیش از دیگران از تصور اشتباه نردبان تکامل رنج برده اند. هر چند در طول چند دهۀ گذشته این اشتباه در حال اصلاح است، اکنون می دانیم که ماهیان مانند دیگر مهره داران دارای گسترۀ غنی از رفتارهای ماهرانه و پیچیده هستند و اینکه یادگیری نقش اساسی در توسعۀ رفتاری ماهیان بازی می کند، دیگر روزهایی که به ماهیان مانند یک سری ماشینهای مغز نخودی که تنها انعطاف پذیری رفتاریشان به حافظه ایست 3 ثانیه ایشان محدود می شد نگاه می کردند، گذشته است. http://wddg.mihanblog.com/page/2 http://www.macroevolution.net/scala-naturae.html#.U492kHL7LmU
9	Oligogenic character صفتی که بوسیله فقط چندژن معین می گردد	The topic oligogenic character is discussed in the following articles: plant breeding TITLE: plant breeding SECTION: Qualitative characters The easiest characters, or traits, to deal with are those involving discontinuous, or qualitative, differences that are governed by one or a few major genes. Many such inherited differences exist, and they frequently have profound effects on plant value and utilization. Examples are starchy versus sugary kernels (characteristic of field and sweet corn, respectively) and determinant versus http://www.britannica.com/EBchecked/topic/427600/oligogenic-character The genetic basis of the species-specific dorsal abdominal stripe of Drosophila novamexicana was examined. The dorsal stripe is present in D. novamexicana and absent in all other members of the Drosophila virilis species group. Interspecific crosses between D. novamexicana and genetically marked D. virilis revealed that all four of the autosomes (except the tiny dot chromosome, which was not marked) and the sex chromosomes (the X and Y chromosome effects could not be disentangled) showed a significant effect on the width of the dorsal stripe. All the autosomes act approximately additively; only minor interactions were detected among them. No significant maternal effects were found. This means that a minimum of five loci are involved in the character difference between the two species, and this is the maximum number that this technique could discern. Thesree sults suggest that, based on the number of factors involved in the character difference, the inheritance of this character should be considered polygenic, but because chromoso2m (eth e largest chromosomei n the species) contributed over half of the variance toward the character difference, it is best to consider the inheritance oligogenic based on effect. The implications of these findings are discussed in light of the importance of macromutation in speciation and the sex chromosome theory of speciation. http://www.genetics.org/content/128/2/331.full.pdf		*** In the present investigation, intervarietal crosses in Nicotiana tabacum were studied with regard to the mode of inheritance of four quantitative characters. In the cross T 17 X T 291 study, a few major factors were found to be conditioning leaf length and breadth. The heritability of length and breadth was 67.19% and 44.18% respectively; it appears that phenotypic selection would be efficacious. The similarity in the mode of inheritance of both length and breadth of leaf in this cross suggests that the same major genes may be responsible for the determination of length and breadth. Earliness, studied in the cross T 23 X T 165, is governed by multiple factors. The heritability in respect of earliness was calculated to be 44.77%. Plant height, studied in T 17 X T 399, appeared to be an oligogenic character. The heritability of this character was 56.92% which is moderately high and single plant selection may be practicable. http://www.indianjournals.com/ijor.aspx?target=ijor:ijgpb&volume=24&issue=3&article=012
10	Paleontology علم شناسایی تمام موجودات زنده درزمانهای گذشته زمین شناسی(با توجه به ساختمان ، روابط ارثی وژنتیکی،‌رده بندی وتکامل آنان) (مقایسه شود با مطالعه نوزادان)	pa·le·on·tol·o·gy  noun \ˌpā-lē-ˌän-ˈtä-lə-jē, -ən-, especially British ˌpa-\ : the science that deals with the fossils of animals and plants that lived very long ago especially in the time of dinosaurs First Known Use: 1837 Paleoecology: Study of the ecology and climate of the past, as revealed both by fossils and by other methods. به طور خلاصه، دیرین شناسی مطالعه از آنچه فسیل به ما بگویید در مورد اکو سیستم گذشته، در مورد تکامل، و در مورد جایگاه ما، به عنوان انسان، در جهان. شامل دانش از زیست شناسی، زمین شناسی، بوم شناسی، انسان شناسی، باستان شناسی، و حتی علوم کامپیوتر به درک فرآیندهای است که به منشاء و تخریب نهایی از انواع مختلف موجودات زنده منجر شد. http://www.ucmp.berkeley.edu/paleo/paleowhat.html		*** علم دیرینه شناسى اصطلاح پالئونتولوژى (Paleontology) اولین بار توسط شخصى به نام دوکروته دوبلن ویل در سال ١٨٢٥ میلادى به کار رفت. کلمه پالئونتولوژى که در کتاب هاى فارسى، دیرینه شناسى و یا فسیل شناسى ترجمه شده، ریشه اش از چند کلمه گرفته شده است که عبارتند از: Paleontology = Palaios + Ontos + Logos  دیرینه شناسى = دیرینه و قدیمى + موجود زنده + بررسى و تحقیق. دیرینه شناسى رشد، توسعه، تحول و تکامل حیات را مشخص مى سازد و به زمین شناس کمک مى کند که سنگ ها را در گروه ها و طبقات خاص قرار دهد. دیرینه شناسى نه تنها به دنبال علت انقراض معمولى یک گونه است بلکه به دنبال دلیل انقراض هاى دوره اى که در گذشته رخ داده و موجب از بین رفتن تقریبا تمامى موجودات از دنیاى حیات شده است، مى باشد. http://grcir.ir/fa/contents/research/Quaternary-paleontology/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9.%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA%DB%8C.%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87.%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C.%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%B1%DB%8C.html http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=194138
11	Parapatry اشغال کردن مناطق جغرافیایی مشترک –  ( آلوپاتری دیده شود)	Parapatric and parapatry are terms from biogeography, referring to organisms whose ranges do not significantly overlap but are immediately adjacent to each other; they only occur together in the narrow contact zone, if at all. Such organisms are usually closely related (e.g. sister species), their distribution being the result of parapatric speciation.  Parapatric speciation is a form of speciation that occurs due to variations in the mating habits of a population within a continuous geographical area. In this model, the parent species lives in a continuous habitat, in contrast with allopatric speciation and peripatric speciation where subpopulations become geographically isolated. Niches in this habitat can differ along an environmental gradient, hampering gene flow, and thus creating a cline. In parapatric speciation there is no specific extrinsic barrier to gene flow. The population is continuous, but nonetheless, the population does not mate randomly. Individuals are more likely to mate with their geographic neighbors than with individuals in a different part of the population’s range. In this mode, divergence may happen because of reduced gene flow within the population and varying selection pressures across the population’s range.[1]  An example[2] of this is the grass Anthoxanthum, which has been known to undergo parapatric speciation in such cases as mine contamination of an area. This creates a selection pressure for tolerance to those metals. Flowering time generally changes (tending toward character displacement—strong selection against interbreeding—as the hybrids are generally ill-suited to the environment) and often plants will become self-pollinating.  Another example are ring species. Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Parapatric_.. . http://scienceblogs.com/evolvingthoughts/2007/03/11/basic-concepts-allopatry-and-s/ http://www.cactus-art.biz/note-book/Dictionary/Dictionary_P/dictionary_parapatric.htm http://www.ib.bioninja.com.au/options/option-d-evolution-2/d2-species-and-speciation.html
12	Patristic character صفات اجدادی مشابه			**** اومانیسم شالوده فرهنگ و فلسفه بعد از رنسانس در غرب است که بر اساس آن، انسان میزان کلیه ارزش‌ها و فضایل از جمله حق و حق‌گرایى است. در طول چند قرن که اندیشه مزبور در شاهرگ‌هاى جوامع غربى جریان دارد تحولاتى اساسى در این نگرش رخ داده است. اصول و تفکر اومانیستى    ‌  اومانیسم جنبشى فلسفى و ادبى است که زیربناى رنسانس مى‌باشد و فرهنگ دوره مدرنیته را تشکیل مى‌دهد. این جنبش، سرشت انسانى و علایق طبیعت آدمى را میزان همه چیز قرار مى‌دهد. پایه‌گذاران اومانیسم در صدد بودند تا روح آزادى و خودمختارى انسان را که در قرون وسطا از دست داده بود، دیگر بار از طریق ادبیات کلاسیک به او باز گردانند تا بتواند طبیعت و تاریخ را قلمرو حکومت خود ساخته و بر آن مسلط شود.   آزادى مطرح در اندیشه اومانیستى در تقابل با تفکر پذیرفته شده قرون وسطا بود که بر اساس آن، امپراتورى، کلیسا و اصول فئودالیته، نگهبانان نظم حاکم بر جهان تلقى مى‌شدند و انسان مجبور به پذیرش صرف بود. کلیساى قرون وسطا القا کننده این تفکر بود که تمامى امور اعم از مادى و روحانى که مورد نیاز بشر است (از نان روزانه گرفته تا حقیقت روحانى) برگرفته از نظمى است که انسان متعلق به آن است و سران ورحانى، مفسران و نگهبانان آن نظم حاکم بر جهان هستند.2   در خطابه «مقام انسان» اثر پیکودلامیراندولا(Pico della Mirandola ) آمده است:                 اى آدم من به تو مقامى از پیش مقدر شده یا امتیازات ویژه‌اى اعطا نکرده‌ام، بلکه تو باید تمامى اینها را از طریق تصمیم و انتخاب خود به دست آورى. من تو را آسمانى یا زمینى، فانى یا باقى نساخته‌ام، در حالى که مى‌توانى مانند یک استاد مطلق و مختار قالبى بریزى و خود را به همان شکل که انتخاب کرده‌اى بسازى.             به هر حال اطمینان افراطآمیز به صلاحیت انسان براى شکل بخشى حیاتش در جهان، مبناى اعتقاد جدید اومانیسم در مقابله با ذهنیت مربوط به قرون وسطا قرار گرفت.3 امنیت و ارزش لذت [جسمانى‌] در میان اومانیست‌ها و تنفر آنان از ریاضت‌هاى قرون وسطایى به روشنى، ارزشیابى جدید اومانیست‌ها را از جنبه‌هاى طبیعى انسان نشان مى‌دهد. در کتاب ولوپ تیت [خوشگذران‌](Voluptate) اثر لونزووالا (1407 – 1457) (Lorenzo Valla)  آمده است که لذت، فایده انحصارى براى انسان و پایان انحصارى فعالیت‌هاى انسانى است. قوانینى که مسائل شهرها را تنظیم مى‌کنند به دلیل سودمندى آنها تدوین شده‌اند که خود تولید لذت مى‌نمایند و هر دولتى مردم خود را به همین غایت راهنمایى مى‌کند. از طرف دیگر عده‌اى از اومانیست‌ها معتقد شدند خرد آدمى که از نظر آنان برابر با خرد خدا بود قدرت حکومت و فرمانروایى بر انسان و نظام بشرى را داراست.    اومانیست‌ها علاوه بر طبیعت انسان، شخصیت اجتماعى و سیاسى وى را نیز مورد ملاحظه قرار دادند. برونى (Bruni) کتاب اخلاق نیکوماچین [خوس‌]ارسطو و همچنین کتاب سیاست و اقتصاد او را ترجمه کرد. تمام اومانیست‌ها به وجه مشخصه اخلاق ارسطو، استاد خرد باستان تمایل داشتند و فضایل و رذایل انسان را به عنوان یک حیوان سیاسى توصیف مى‌کردند. ماکیاول از آن دسته اومانیست‌هایى بود که جهان سیاست را از هرگونه نظریه مابعدالطبیعى یا دینى مبرّا ساخت. لودویک بینس وانجر (1881 – 1951) (Ludwing Binswanger)    روانپزشک سوئیسى و پیشرو قدیمى روان‌شناسى اگزیستانسیالیستى بر مفهوم «طرح جهانى» (World desing) که در آن کلیت وجود انسانى را مورد ملاحظه قرار داده بود تأکید نمود. برطبق نظریه بینس وانجر، انسان محصول محیطش نیست، بلکه خالق محیط خویش است.               با وجود مخالفت اومانیست‌ها با الهیات و ریاضت‌هاى قرون وسطایى، آنها شخصیتى ضد مذهبى یا ضد مسیحى نداشتند و علاقه ایشان به دفاع از ارزش و آزادى انسان، آنها را به مذاکره درباره خداوند، قدرت وى و مسائل حدیثى درباره روح، بقاى روح و آزادى آن - که معمولاً به همان صورت سنتى قرون وسطایى انجام مى‌گرفت - سوق مى‌داد. به هر حال، در اومانیسم این مفاهیم و موضوعات معناى جدیدى به خود گرفت، زیرا آنها مفهوم درک و تصدیق را براى توانایى ابتکار انسان در عالم قائل بودند و از این توانایى در حوزه مذهبى نیز دفاع مى‌کردند. جیانوز و مانتى در کتاب رجال بزرگ اومانیسم(De Dignitate et Excellentia Hominis) آورده است که کتاب مقدس فقط بیانیه‌اى جهت سعادت مافوق دنیوى نیست، بلکه بیانیه‌اى براى سعادت زمینى نیز مى‌باشد. به عقیده مانتى، مذهب همان اعتماد به ارزش عمل انسان، کامیابى این عمل و پاداش وى در حیات اخروى است. او نیز مانند لونزو والا و بسیارى دیگر وظیفه بنیانى مذهب را، حمایت از انسان در عمل حیات حقوقى و همچنین فعالیت سیاسى مى‌داند.4 اومانیست‌ها معتقدند عدم پاى بندى به یک دسته اصول مذهبى باعث از هم پاشیدن شالوده‌هاى نظام اجتماعى خواهد بود. دیدگاه‌هاى مذهبى اومانیسم عمیقاً با روح مدارا اشباع شده بود. واژه مدارا و تساهل که تحت تأثیر جنگ‌هاى مذهبى در قرون شانزدهم و هفدهم مطرح شد به امکان همزیستى مسالمت‌آمیز در میان اعتقادات مختلف مذهبى - که همچنان متمایز از یکدیگر باقى مى‌مانند و قابل تبدیل به یک عقیده واحد نیستند - اشاره دارد. به همین دلیل اومانیست‌ها بینش بردبارانه را از نظریه وحدت اساسى همه ایمان‌هاى مذهبى و امکان صلح عالم‌گیر مذهبى اخذ کردند. از طرف دیگر، پیکودلامیراندولا با الهام از نظریه مدارا  پیام‌آور صلحى جدید شد که   این سازش  تمامى مذاهب و فلسفه‌هاى جهان  را به خود جلب کرد. خطابه « در مقام انسان» (Oration on the Dignity of man)    طرح بناى صلحى عالم‌گیر را با سازگار نشان­دادن تفکر افلاطونى و ارسطویى پیشنهاد نمود. همچنین پیکو پیشنهاد سازگارى میان این دو عقیده و فلسفه‌هاى دیگر عهد باستان، کابالا،(عرفان یهودى) سحر و جادو، پاتریستیک (مربوط به نخستین پدران کلیسا) و مکتب مدرسى را ارائه داد و پیشنهاد هماهنگى فلسفه و مسیحیت و وحى مذهبى مربوط به پیکودلامیراندولا بود .                            مکاتب زیر بر مبناى تفکر بشر انگارانه پایه‌ریزى شده است:       1.  کمونیسم،(Communism) که در آن اومانیسم مى‌تواند بیگانگى انسان از خویش را که محصول مالکیت خصوصى و جامعه سرمایه دارى است منسوخ نماید.                2.  پراگماتیسم،(Pragmatism) به دلیل دیدگاه انسان محورانه‌اى مانند نظریه پروتاگوراس، انسان را میزان تمام چیزها مى‌داند.       3.  پرسونالیسم،  (Personalism)( مکتب اصالت روح)(Spiritualism) که قابلیت انسان را براى اندیشیدن به حقایق ابدى براى وارد شدن به ارتباطى با واقعیت متعالى اثبات مى‌کند. 4.  اگزیستانسیالیسم،(Existentialism)  که براى هیچ عالم دیگرى جز عالم انسانى (عالم ذهنیت)(Subjectivity)  اصالت قائل نیست. n        نام کتاب : علوم سیاسی(029) نویسنده : دفتر تبلیغات اسلامی قم    جلد : 1  صفحه : 10 http://lib.eshia.ir/47383/1/10 عدالت در سده های میانه          سده های میانه را از منظر تاریخ اندیشه به دو دوره  «پاتریستیک» و «اسکولاستیک» تقسیم می کنند. ما در پیگیری اندیشه های مربوط به عدالت، به آرای آگوستین (سده چهارم میلادی) و توماس آکوین (سده سیزدهم میلا دی) که در واقع برجسته ترین یزدان شناسان عصر خود می باشند، اشاراتی خواهیم کرد. بدوا باید گفت که درک از مفهوم عدالت در سده های میانه، عمدتا متاثر از اندیشه یونانی و حقوق رومی و پیش از هر چیز آموزه های افلا طونی و ارسطویی است. در آموزه های آگوستین، عدالت ملهم از اندیشه افلا طونی، چونان فضیلتی اصلی فهم می شود. آگوستین در بینش خود تحت تاثیر اندیشه های افلاطون، ذات عدالت را در عشق به عالی ترین ایده نیک، یعنی عشق به خداوند می دانست... http://www.aftabir.com/articles/view/religion/moral/c7c1184841113p1.php/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%AD%D9%82-%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%DB%8C
13	Phenocopy تغییر غیرژنتیکی فنوتیپ (به علت شرایط خاص محیطی ) که همانند تغییر فنوتیپ جهش یافته شده است	phe·no·copy noun \ˈfē-nə-ˌkä-pē\ Definition of PHENOCOPY :  a phenotypic variation that is caused by unusual environmental conditions and resembles the normal expression of a genotype other than its own Origin of PHENOCOPY International Scientific Vocabulary phenotype + copy First Known Use: 1937 *** A phenocopy is a variation in phenotype (generally referring to a single trait) which is caused by environmental conditions (often, but not necessarily, during the organism's development), such that the organism's phenotype matches a phenotype which is determined by genetic factors. It is not a type of mutation, as it is non-hereditary. The term was coined by Richard Goldschmidt in 1935.[1] He used it to refer to forms, produced by some experimental procedure, whose appearance duplicates or copies the phenotype of some mutant or combination of mutants. http://en.wikipedia.org/wiki/Phenocopy		فنوکپی (Phenocopy):موجودی که فنوتیپ (نه ژنوتیپ) آن بوسیله محیط عوض شده و شبیه فنوتیپ جهش یافته (Mutan) شده است. ·        http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%a7%d8%b5%d8%b7%d9%84%d8%a7%d8%ad%d8%a7%d8%aa+%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%ac+%d8%af%d8%b1+%d8%b9%d9%84%d9%85+%da%98%d9%86%d8%aa%db%8c%da%a9&SSOReturnPage=Check&Rand=0 ·        http://genetics1.mihanblog.com/page/60 تصویرپدیداری: یک تغییر فنوتیپی یعنی غیرارثی جانشین یک تغییر ژنوتیپی آغازین می شود وتصویرپدیداری (فنوکپی) فراهم می آید. http://www.ar.samt.ac.ir/uploads/asp/pdfm/1319.pdf
14	Phenogram نموداری که بیانگر درجه تشابه کل رده ها می باشد(معمولا ازپایین به بالا)	phe·no·gram ˈəˌShow Spelled [fee-nuh-gram] Show IPA noun Biology . a diagram depicting taxonomic relationships among organisms based on overall similarity of many characteristics without regard to evolutionary history or assumed significance of specific characters: usually generated by computer. Compare cladogram, dendrogram. Origin:  pheno- + -gram1 http://dictionary.reference.com/browse/phenogram اتصال-همسایگی (به انگلیسی : neighbor-joining  در بیوانفورماتیک یک روش خوشه  بندی پایین به بالا برای ساخت(فنوگرام) است؛	فنوگرام: نمودار نشان دهنده درجه تشابه واحدهای رتبه بندی http://www.irantarjomeh.com/index.php?service=essay&action=more&id=1848 ***  کلادیستیک سیستماتیک فیلوژنتیک یا تاکسونومی فیلوژنتیک نیز نامیده می شود و روشی فرضی از روابط بین ارگانیسم ها است به عبارت دیگر روشی از بازسازی درخت های تکاملی است که به وسیله Will Hening(حشره شناس)در سال 1950 توسعه یافت و در 1980 پذیرفته شد.این سیستم طبقه بندی در مقابل سیستم طبقه بندی لینه ای قرار می گیرد پایه ی آنالیز کلادیستیک اطلاعاتی از ویژگی ها یا صفات موجودات است که مورد توجه ما است که این ویژگی ها می تواند فیزیولژیکی،آناتومیکی،رفتاری یا سکانس های ژنتیکی باشد در نهایت نتیجه آنالیزها یک درخت است که روابط میان ارگانیسم ها را نشان می دهد مهم ترین ویژگی کلادیستیک عینی بودن آن است (یعنی سلیقه افراد در نتیجه آنالیز موثر نیست و با داده های یکسان، همیشه یک پاسخ به دست خواهد آمد). نام کلادیستیک از واژه کلاد(در یونانی به معنای شاخه)گرفته شده است؛در فارسی می توان به جای این واژه ،از واژه یونانی تبار استفاده کرد.یک تبار گروهی از جانداران است که همگی از یک نیای مشترک اشتقاق یافته اند،اگر و تنها اگر تمام جانداران مشتق شده از آن نیای مشترک،زیر مجموعه این گروه قرار بگیرند. در مورد کلادیستیک 3 فرضیه وجود دارد: 1-    گروه های موجودات از یک جد مشترک به وجود آمده اند:این فرضیه به وسیله مدارک بسیاری تایید می شود و ضرورتا معنی می دهد که همه حیات بر روی زمین مربوط به یک جد مشترک است. 2-    در دودمان یک الگوی دو شاخه شدن وجود دارد:موارد بسیاری این فرضیه را مختل می کند برای مثال بسیاری زیست شناسان نظریه ای که چندین دودمان از یک جمعیت اصلی درهمان زمان ناشی شده اند را می پذیرند(مثل ماهی های cichlid) یا موضوعات دیگری که بر ضد این فرضیه است قابلیت زادآوری بین گروههای مجزا است که گاه بیگاه در بعضی گروهها اتفاق می افتد (مثل گیاهان) در واقع این چنین استثنائاتی نادر هستند بنابراین این فرضیه صحیح است. 3-    تکامل نتیجه پیشرفته شدن صفات در طول زمان است:حالت اصلی یا original صفات را pelsiomorphic می نامند که صفات ابتدایی به ارث رسیده از جد مشترک هستند و حالت تغییر یافته آن را apomorphic می نامند که مجموعه ی بی نظیری از ویژگی ها است که در اجداد حضور ندارد. .یک کلادوگرام یک دیاگرام شاخه ای ازگونه های مشتق شده از جد مشترک است که توزیع و ویژگی های مشتق شده را نمایش می دهند.کلادیستیک اعتقاد دارد که کلادوگرام ها فرضیه های قابل تستی از روابط فیلوژنی هستند. همواره فنتیک ها مورد انتقاد کلادیستیک ها واقع شده اند زیرا نتایج آنالیز فنوگرام ها لزوما مشابه تاریخ تکاملی موجودات نیست.در مقابل فنتیک ها ،آنالیز کلادیستیک ها بر روی صفات فیزیکی وابسته نیست و بر روی تاریخ تکاملی تاکید دارد در این آنالیزها ممکن است که گروهها در ویژگی های متعددی مشترک باشند برای مثال jelly fish sea star وhuman را در نظر بگیرید. jelly fishو sea star هر دو در اقیانوس زندگی می کنند تقارن شعاعی دارند و بی مهره هستند بنابرآنالیزهای فنتیکی در یک گروه قرار می گیرند و این نتایج تکاملی را بازتاب نمی کند زیرا sea star از لحاظ تکاملی به انسان نزدیکتر است تا jelly fish .بنابرین کلادیستیک ها روی صفات مشترک تاکید ندارند ولی بر روی صفات مشتق شده (آپومورفیک) تاکید دارند در مثال بالا تقارن شعاعی،زیستگاه آبی وساختار بی مهره صفاتی هستند که در جد مشترک تمامی حیوانات وجود دارد و برای تعیین روابط آنالیز کلادیستیک خیلی مفید نیستند گروه بندی کلادیستیک باید کاراکترهای زیر را نمایش دهد: 1-همه ی گونه ها در یک گروه بندی باید از یک جد مشترک مشتق شوند 2-همه ی گونه های مشتق شده از یک جد مشترک در یک تاکسون قرار می گیرند. اصطلاحات زیر روش های متفاوتی که در گروه بندی میتواند به کار رود را شرح می دهد http://faculties.sbu.ac.ir/~rajabi/speciation-fa.html
15	Philopatry تمایل فردبرای بازگشت (یاماندن در)زیستگاه خودش (محل تولدیا جایی که برای اقامت گزیده است)	(ecology) A dispersal method in which reproductive particles remain near their point of origin.  (psychology) The drive to stay on or near the site of birth. http://www.answers.com/topic/philopatry philopatric Syllabification: phil·o·pat·ric Pronunciation: /ˌfiləˈpatrik   / adjective Zoology ·     (Of an animal or species) tending to return to or remain near a particular site or area. More example sentences o    The fact that close inbreeding is rarely observed even in highly philopatric species suggests that animals have mechanisms to avoid breeding with close kin. o    Most individuals are philopatric; they return to the area near where they hatched to breed. o    Like other waterfowl species, common goldeneye females are natal and breeding site philopatric. o    Get more examples Derivatives philopatry Pronunciation: /fəˈläpətrē/ noun More example sentences ·     For colonial seabirds, studies of natal dispersal are numerous, and two levels of natal philopatry have been recognized: philopatry to the natal colony and within the colony philopatry to the natal breeding site. ·     First-time breeders that came back to breed within their natal colony showed strong philopatry toward their natal breeding sites. ·     The name for this stay-at-home behavior is philopatry, a term derived from the Greek for ‘home-loving’ and loosely defined as the tendency of an individual to remain in its birthplace as an adult. ·     Get more examples Origin 1940s: from philo- 'liking' + Greek patra 'fatherland' + -ic. http://www.oxforddictionaries.com/us/definition/american_english/philopatric http://en.wikipedia.org/wiki/Philopatry http://www.sialis.org/glossary.htm
16	Neoteny پیشرفت بلوغ جنسی در مرحله نابالغی یا لاروی	ne·ot·e·ny ˈɒShow Spelled [nee-ot-n-ee] Show IPA noun Biology . 1. Also called pedogenesis. the production of offspring by an organism in its larval or juvenile form; the elimination of the adult phase of the life cycle. 2. a slowing of the rate of development with the consequent retention in adulthood of a feature or features that appeared in an earlier phase in the life cycle of ancestral individuals: Neoteny in the ostrich has resulted in adult birds sporting the down feathers of nestlings. Origin:  1900–05;  < Neo-Latin neotēnia  < Greek neo- neo- + teín ( ein ) to stretch + -ia -y3 Related forms ne·ot·e·nous ˈɒəShow Spelled [nee-ot-n-uhs] Show IPA , adjective http://dictionary.reference.com/browse/neoteny Neoteny From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to: navigation, search For the topic of soil formation, see Pedogenesis. Human body proportion changes with age Neoteny (/niːˈɒtɨni/ /niːˈɒtni/[1][2][3] or /niːˈɒtəni/[4]), also called juvenilization,[5] is one of the three ways by which paedomorphism can arise. Paedomorphism or paedomorphosis is the retention by adults of traits previously seen only in the young, and is a subject studied in the field of developmental biology. In neoteny, the physiological (orsomatic) development of an organism (typically an animal) is slowed or delayed. In contrast, in progenesis, sexual development occurs faster. Both processes result in paedomorphism.[6] Ultimately this process results in the retention, in the adults of a species, of juvenile physical characteristics well into maturity and pedogenesis (paedogenesis), the reproduction in a neotenized state.[7] Neoteny is one of three dimensions of heterochrony, or the change in timing of developmental events: acceleration (faster) vs. neoteny (slower), hypermorphosis (further) vs. progenesis (not as far), and predisplacement (begins earlier) vs. postdisplacement (begins later).[8] The word neoteny is borrowed from the German Neotenie, the latter constructed from the Greek νέος (neos, "young") and τείνειν (teínein, "to extend"). The adjective form of the word is either "neotenic" or "neotenous".[9] For the opposite of "neotenic", different authorities use either "gerontomorphic"[10] or "peramorphic".[11] http://en.wikipedia.org/wiki/Neoteny		تولید مثل Reproduction : تولید مثل از طریق دو جنسی با انجام عمل لحاق یا ترکیب گامت نر (اسپرماتوزوئید ) و گامت ماده(اوول) صورت می گیرد. گاهی تولید مثل به طریق بکرزائی ( Parthenogenesis ) و بدون دخالت گامت نر انجام می شود و جنین در داخل تخم های تلقیح نشده رشد می کند . بکرزائی به دو صورت اختیاری (Facultative p.) مثل زنبور عسل و یا اجباری Obligatory P. مثل بعضی از زنبورها و شپشک ها صورت می گیرد . بعلاوه تولید مثل ممکن است به طرق زیر نیز صورت می گیرد: ۱ پدوژنز paedogenesis که در واقع یک نوع بکرزائی پیشرس است چنانچه در پشه Miastor metraloas لاروهای ماده حاوی تخمدانهای رشد یافته ای بوده و سلولهای اووسیت آنها بدون تلقیح رشد می نماید و تبدیل به لاروهای ماده می شوندکه از بافتهای لارو مادر تغذیه می نمایند و تولید تخمهای دیگر می کنند. این تخم ها مجددا لاروهای زاینده ، ایجاد می نمایند. به این طریق در نسل های متوالی ، به طرق بکرزائی پیشرس و بدون اینکه تبدیل به حشره کامل بشوند تولید مثل می کنند. گاهی همین حشرات تحت تاثیر درجه حرارت رطوبت، غذا و عوامل دیگر تبدیل به شفیره و سپس حشره کامل می گردند و حشره ماده پس از جفتگیری تخمریزی می نماید . ۲ نئوتنی Neoteny تولید مثل پیشرس است و در موریانه ها در تحت شرایط خاصی مشاهده می شود . چنانچه ملکه موسس یک کلنی ناگهان از بین برود ، در بعضی از پوره ها دستگاه تناسلی بسرعت رشد کرده و بدون اینک خصوصیات ظاهری حشره کامل را پیدا کنند ، وظیفه تکثیر و تولید مثل را به عهده می گیرند. ۳ چند جنینی Polyembryony این حالت در بعضی از زنبورهای Encyrtus مشاهده می شود . زنبور ماده فقط یک تخم در بدن میزبان قرار می دهدولی از رشد تخم چندین جنین در بدن میزبان به وجود می آید .مانند Ageniaspis fusicolis که پارازیت لیسه سیب است. ۴ هرمافرودیسم Hermaphrodism این طریق تولید مثل ، در حشرات ، بندرت دیده می شود ولی مواردی از آن در گونه ای از بهاره ها Perla marginata مگس Termitostroma sp. و شپشک استرالیائی مشاهده می شود. Perla marginata گرچه افراد نر و ماده وجود دارد ولی در افراد نر اندامهائی شبیه تخمدان حشرات ماده مشاهده می شود که در آنها سلولهای اولیه تخم نیز وجود دارد. اینسلول ها مراحل ابتدائی تقسیم را نیز طی می کنند ولی هیچ وقت کامل نمی شود و در نتیجه حشره نر تنها قادر به تولید اسپرماتوزوئید می باشد. در شپشک استرالیائی Iceria purchasi حشرات ماده دارای تخمدانهائی هستند که در عین حال وظیفه گونادهای افراد نر را هم بر عهده دارند. بدین ترتیب که در قسمتهای مرکز آن اسپرماتوزوئید تولید می شود و در ناحیه خارجی آن سلول تخم Ovule بوجود می آید. در مراحل بعدی اوول و اسپرماتوزوئید در داخل مجرای تخم Oviduct با هم ترکیب شده تخم حشره را بوجود می آورند که به صورت مجتمع در داخل کیسه های سفید رنگ در انتهای بدن چسبیده اند. در این گونه ، اگر سلولهای تخم تلقیح نشود ، از تخمهای حاصل افراد نر بوجود میاید که هاپلوئید هستند و ظاهراً بدون کاهش کروموزومی میتوانند تولید اسپرماتوزوئید بنمایند. قاعدتاً این حشرات اگر با افراد ماده جفتگیری کنند می توانند سلول اوول را تلقیح کنند ولی عملا شپشکهای نر بندرت مشاهده می گردند و تولید مثل عمدتا به طریق هرمافرودیک صورت می گیرد. http://www.aftabir.com/articles/view/science_education/agriculture_fishery/c3c1148819435_entomology_p7.php/%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%83%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C *** ▪ Neoteny : در دنیای جانوری معمول است که نمونه پس از تولد وارد فاز لاروی یا جنینی شود . هم فاز جنینی و هم فاز لاروی دارای خصوصیات ویژه ی خود هستند ، این خصوصیات با افزایش سن بتدریج تغییر می کند و ویژگی های جدید جایگزین می شود . اما در مواردی این قاعده رعایت نمی شود یعنی نمونه علیرغم افزایش سن همه یا برخی از صفات لاروی را در خودش حفظ می کند، در این حالت با پدیده نئوتنی مواجه هستیم که به معنی ابقای خصوصیت لاروی است در حالی که نمونه از نظر سنی به مرحله بلوغ یا دگردیسی رسیده است. http://vista.ir/article/311917 http://psyedu.ut.ac.ir/acstaff/Rostami/Book/B6.pdf ***                                                       عقرب ها به طور کل،از دوران نوزادی تا رسیدن به سن بلوغ که حدود 3                                                     سال طول می کشد، 8 تا 10 بار پپ پوست اندازی می کنند. در مرحله ی بلوغ،عمل این هورمون تحت تأثیر هورمون مخالف متوقف می شود.مرحله ی بلوغ درماده با رشد کامل و آمادگی جانور برای جفت گیری و در نربا پیدایش اندام پاراکسیال آغاز می شود.ظهور و ویژگی های بلوغ درمرحله ی لاروی (نئوتنی)درعقرب ها نادر است. http://gol1340.blogfa.com/ *** What mechanisms control neoteny and regulate induced metamorphosis in urodeles? Rosenkilde P1, Ussing AP. Author information 1August Krogh Institute, Zoophysiological Laboratory, University of Copenhagen, Denmark. [e-mail] Abstract The Mexican axolotl, like a number of other urodele species, is an obligatory neotene, completing its full life cycle without metamorphosis. Metamorphosis can be induced with thyroid hormone, thyroid stimulating hormone, or stimulation of hypothalamic neurons. Thus, neoteny represents a deviation from the standard course of amphibian ontogeny, affecting the thyroid axis at one or more levels. Analysis of the thyroid axis at strategic ontogenic stages and after completed neotenic development suggests that there are a number of deviations, and that the deviations may be temporal and/or quantitative in nature. A surge of thyroxine secretion occurs early in larval life but does not lead to metamorphosis, apparently because the enzyme which deiodinates thyroxine to the active form, triiodothyronine, is not yet present. Later in ontogeny, activity in the thyroid axis is low. Hormone treatment can reactivate the thyroid axis at all levels, but some singularities remain. Inhibition at central nervous or peripheral levels may be involved in axolotl neoteny. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8877439
17	Nomen dubium نامگذاری غیرقطعی  یک گونه درزمانی که شواهددردسترس برای تشخیص گونه جانورشناسی آن ناقص است	nomen du·bi·um noun \-ˈdü-bē-əm, -ˈdyü-\ plural nomina du·bia \-bē-ə\ Bottom of Form Definition of NOMEN DUBIUM :  a taxonomic name that cannot be assigned with certainty to any taxonomic group because the description is insufficient for identification and the original specimens no longer exist Origin of NOMEN DUBIUM New Latin, doubtful name First Known Use: 1937 http://www.merriam-webster.com/dictionary/nomen%20dubium *** Nomen dubium From Wikipedia, the free encyclopedia Jump to: navigation, search In zoological nomenclature, a nomen dubium (Latin for "doubtful name", plural nomina dubia) is a scientific name that is of unknown or doubtful application. In botanical nomenclature the phrase nomen dubium has no status, although it is informally used for names whose application has become confusing. In this regard however, its synonym nomen ambiguum is of more frequent use. In botany, such names may be proposed for rejection. In case of a nomen dubium it may be impossible to determine whether a specimen belongs to that group or not. This may happen if the original type series (i. e. holotype, isotypes, syntypes, and paratypes) is lost or destroyed. The zoological and botanical codes allow for a new type specimen, or neotype, to be chosen in this case. A name may also be considered a nomen dubium if its name-bearing type is fragmentary or lacking important diagnostic features (this is often the case for species known only as fossils). To preserve stability of names, the International Code of Zoological Nomenclature allows a new type specimen, or neotype, to be chosen for a nomen dubium in this case. http://en.wikipedia.org/wiki/Nomen_dubium		جنس مشکوک (Nomen Dubium ): اگر طبقه بندی یک جنس(گونه) مشخص و قطعی نباشد،نام جنس(یا گونه) به صورت جنس مشکوک توصیف می شود. جنس مشکوک، فاقد معیارهای دقیقی است که توسط کدهای بین المللی در فهرست اسامی جانور شناسی آمده و به عنوان نام علمی رسمی و قانونی شناخته نمی شود. اغلب این مساله به این علت است که فسیل کافی وجود ندارد. مثلا آکانتوفولیس،آلتیس پیناکس و تراکودون، جنسهای دایناسوری هستند که هر یک از آنها به عنوان جنس مشکوک توصیف شده اند.  انواع مشکوک(Nomen Nudum ): اگر جنس، به طور کامل توصیف نشده باشدیا فاقد گونه های خاص باشد، نام جنس به صورت انواع مشکوک توصیف می شود. مثلا آرکانزاروس،کوئلوزاروس و لیخوئلزاروس،جنسهایی هستند که هر یک از آنها به عنوان انواع مشکوک توصیف شده اند . http://ngdir.ir/SiteLinks/Kids/html/zaminshenasi-farhang_dino_N.htm

م - فرنگ

سازمان دامپزشکی در سایرکشورها - انگلستان

به نام خدا 

CVOبه عنوان رئیس سازمان دامپزشکی انگلستان فعال می باشد ودرطول تاریخ دامپزشکی این کشور افراد ذیل این پست را دراختیار داشته اند. 

List of post holders for the United Kingdom 

The following people have held the post of Chief Veterinary Officer for the United Kingdom:^[1]

• Alexander Curtis Cope (1893–1905)
• Sir Stewart Stockman (1905–1926)
• Sir James Joseph Ralph Jackson (1926–1932)
• Sir Percy John Luxton Kelland (1932–1938)
• Sir Daniel Alfred Edmond Cabot (1938–1948)
• Sir Thomas Dalling (1948–1952)
• Sir John Neish Ritchie (1952–1965)
• Mr John Reid (1965–1970)
• Mr A G Beynon (1970–1973)
• Mr A C L Brown (1973–1980)
• Mr William Howard Rees, August 1980 - May 1988
• Keith Meldrum, June 1988 to April 1997
• James Scudamore, April 1997 - March 2004
• Dr Debby Reynolds, March 2004 - November 2007^[2]
• Fred Landeg - November 2007 to May 2008 (acting CVO prior to full appointment)
• Mr Nigel Gibbens (21 May 2008–present)  
•   

http://en.wikipedia.org/wiki/Chief_Veterinary_Officer_(United_Kingdom)

جنون گاوی-اسکرپی -Kur BSE- CWD -FSE-TME-Red neck – Ostrich -CJD

برنامه ملی سیستم مراقبت ، بررسی وارزیابی خطر

(TSE IN ANIMAL ) آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی

مقدمه :

اپیدمی بیماری جنون گاوی در اروپا و انتقال ب یماری به انسان منجر به تدوین قوانین ، مقررات و دستورالعمل های ویژه ای

توسط مراجع ذیصلاح بین المللی گردید که کشورها را موظف به بررسی جامع منشاء آن به منظورتعیین وضعیت بیماری نموده

است . برقراری سیستم مراقبت بیماری در اولویت اقدامات دامپزشکی دولت ها قرار گر فته و سازمان خواربار و کشاورزی ملل

گزارش بیماری را اجباری و دولت ها را موظف به اجرای برنامه های (OIE) و سازمان جهانی بهداشت دام ( FAO) متحد

مراقبت در زمینه بیماری های آنسفالوپاتی اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی نموده اند . یادآوری می گردد که بیماری هایی که

تحت عنوان آنسفالوپاتی اسفنجی شکل شناخته می شوند بیماری های جدیدی نیستند ، از جمله آن ها بیماری اسکریپی

گوسفند است که 270 سال قبل در بریتانیا شناخته شده و گسترش آن در اروپا و امریکا قطعی و کشورهای نیوزیلند و استرالیا

عاری از این بیماری می باشند . در انسان نیز بیماری کورو و کروتزفیلد - جاکوب از مدت های قبل شناخته شده اند ، هر چند

می توان گفت که آنسفالوپاتی اسفنجی شکل در گاو و شکل جدید کروتزفیلد -جاکوب بیماری های جدیدی محسوب می

گردند .

تاریخچه :

این بیماری برای اولین بار در سال 1986 در کشور بریتانیا مشاهد ه و توسط عوامل عفونی پروتئینی به نام پریون ایجاد می

گردد . تجمع پریون های بیماری زا در سلول های مغزی باعث ایجاد ضایعه در این بافت گردیده و در برش هایی

هیستوپاتولوژیک ، مغز شکل اسفنجی بخود می گیرد ، از این رو به آنسفالوپاتی اسفنجی شکل مشهور گردیده است . علائم

بیماری در دام مبتلا معمولا با تغییر رفتار همراه بوده و حیوان علائم جنون را نشان می دهد .

در سال 1996 شواهدی دال بر انتقال بیماری ازگاو به انسان بدست آمد که متعاقباً تائید شد . از آنجا که استفاده از بافت های

مخاطره آمیز دام بیمار می تواند بیماری را م نتقل نماید ، اهمیت فوق العاده ای از نظر بهداشت عمومی پیدا نمود و همچنین از

نظرتجارت دام و تولیدات دامی محدودیت هائی را ایجاد نموده است . در ابتدا تصور می گردید که عامل جنون گاوی در

انسان باعث بیماری کروتزفیلد - جاکوب می گردد ولی مطالعات بعدی نشان داد که ا نتقال جنون گاوی به انسان منجر به

بیماری جدیدی گردیده است که واریانت جدید کروتزفیلد - جاکوب نامیده می شود.

از سال 1374 سازمان همزمان با بسیاری از کشورها با هدف شناخت سریع موارد محتمل و تائید عاری بودن کشوراز بیماری ،

اقدامات ضروری را در دستورکارخود قرار دا د . در این راستا با برقراری سیستم مراقبت بیماری های جنون گاوی و اسکریپی و

همچنین همکاری در اجرای طرح تحقیقاتی بررسی انسفالوپاتی های نشخوارکنندگان و ارسال نمونه هائی به بخش آسیب

شناسی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی اقداماتی انجام و نتایج آن همراه با تف سیر داده ها به مراجع بین المللی

ارسال گردید.

با توجه به اهمیت بیماری و نقش مهم و حیاتی آن در بهداشت عمومی و تجارت جهانی ، در حال حاضر تجارت گوشت و

توسط مراجع بین المللی با محدودیت های جدی مواجهه (Undetermined) تولیدات دامی از کشورهای نامشخص

گردیده است . این مراجع ، کشورها را از نظر انجام اقدامات مراقبتی و مبارزه ای ، طبقه بندی می نمایند که درصورت وجود

احتمال آلودگی ، کشورها را با دشواری های زیادی در زمینه تجارت روبرو خواهد نمود . در این ارتباط لازم است که مدارک و

مستندات ضروری جهت تعیین جایگاه کشور ارائ ه گردد . بدیهی است درصورت عدم ارائه این مستندات ، از نظر مراجع بین

المللی وضعیت کشور نامشخص تلقی می گردد .

جهت ارزیابی خطر جنون گاوی بر پایه توصیه های سازمان ( EUROPEAN COMISSION) کمسیون اروپا

(GEOGRAPHICAL BSE RISK جهانی بهداشت دام روشی کیفی به نام ارزیابی خطر جغرافیائی جن ون گاوی

87/41/01

١٤١

شاخصی است که سطح GBR را در سال 2000 تدوین و مطرح نمود . در واقع (GBR) یا ASSEESSMENT )

این بیماری را در کشور های مختلف مشخص و مقایسه می نماید .

در این روش بر اساس یک سری معیارهای قابل مشاهده کشورها را به 4 دسته بر مبنای ا حتمال حضور یک یا بیشتر دام

آلوده در جمعیت دامی کشور تقسیم بندی می نمود :

احتمال حضور بیماری بسیار غیر محتمل است . : ( GBR1) -1

احتمال حضور بیماری غیر محتمل اما قطعی نیست . : ( GBR2) -2

1 مورد در یک میلیون جمعیت گاو بالغ - احتمال حضور بیماری تایید نشده و یا اگر تایید شده در سطح 100 :( GBR3) -3

در سال بوده است .

احتمال حضور بیماری در سطح بالائی بیش از 100 مورد در یک میلیون جمعیت گاو بالغ در سال بوده است . : ( GBR4) -4

این تقسیم بندی تاسال 2005 ادامه داشت .

از سال 2005 به بعد تحلیل خطر سه گانه توسط سازمان جهانی بهداشت دام اعلام گردید . در این روش کشورها با اجرای

سیستم مراقبت و با توجه به یک سری معیارها {دام و یا پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان وارداتی داشته است

یا خیر ؟ (کلیه معیارها در ارزیابی خطر احتمالی منتشره و در ارزیابی احتمال در معرض ق رار گرفتن در مبحث ارزیابی خطر

آورده شده است .) } از نظر خطر بیماری به سه دسته تقسیم بندی می شوند :

: ( NEGLIGIBLE BSE RISK ) -1 قابل اغماض

- فاکتور های خطر درگذشته و حال بررسی گردیده است .

- دام وارداتی بیمار مشاهده نگردیده و اگر یک مورد مشاهده گردیده کاملا از بین برده شده و یا اگر یک مورد دام داخلی آلوده

شده باشد در پیش از ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان به دنیا آمده ا ست . در واقع کلیه

معیارها در ارزیابی خطر احتمالی منتشره و ارزیابی احتمال در معرض قرار گرفتن در مبحث ارزیابی خطر بررسی و شفاف

گردیده و معیارهای ارزیابی خطر برای 7 سال رعایت گردیده است.

مواردگروه قابل اغماض پیگیری گردیده و مصداق دارد لکن : (CONTROLLED BSE RISK ) -2 کنترل شده

مدت زمان 7 سال کنترل به اتمام نرسیده و مستند نگردیده است .

در صورتی که کشوری نتواند در یکی از دو دسته بندی قابل : ( UNDETERMINED BSE RISK ) -3 نامشخص

اغماض یا کنترل شده قرار گیرد در این دسته بندی قرار می گیرد .

کشورهای استرالیا ، آرژانتین ، نیوزلند ، سنگاپور ، نروژ ، پاراگوئه ، اوروگوئه ، سوئد ، فنلاند و ایسلند در گروه قابل اغماض و

کشورهای برزیل ، شیلی ، چین تایپه ، امریکا ، سوئد ، بریتانیا ، هلند ، لهستان ، پرتقال ، اسپانیا ، مالت ، لوکزامبورک ، لیتوانی

، لیختن اشتاین ، ایتالیا ، ایرلند ، مجارستان ، یونان ، آلمان ، بلژیک ، اطریش ، برزیل ، کانادا ، شیلی ، چین تایپه ، جمهوری

چک، دا نمارک ، فرانسه ، استونی ، اسلوونی ، مکزیک ، قبرس ، جمهوری اسلوواک ، سوئیس و لاتویا تا تاریخ 27 مه 2008

از سوی سازمان جهانی بهداشت دام در گروه کشورهای کنترل شده قرار گرفته اند . تعدادی از کشورها نیزتحت بررسی جهت

تعیین جایگاه بوده و تعدادی نیز هنوزاقدامی انجام نداده اند .

-1 تعاریف :

اصطلاحاتی که در این برنامه به کار می رود دارای معانی زیر است :

الف - سازمان : سازمان دامپزشکی کشور .

ب - مبارزه : اقدامات همه جانبه برای مقابله با بیماری .

ج - دامداری : به محل پرورش یا نگهداری گاو ، گوسفند و بز به منظور ان واع بهره برداری ، اصلاح نژاد ، قرنطینه یا خرید و

فروش ، دامداری گفته می شود .

د- دام : حیوانات اهلی ، طیور ، آبزیان ، زنبور عسل ، کرم ابریشم ، حیوانات آزمایشگاهی و پوستی و حیوانات باغ وحش وحیات

وحش .

87/41/01

١٤٢

ه- گاو : گاو و گاومیش بطور اعم در سنین مختلف .

و- واحد ا پیدمیولوژیک : مجموعه ای از دام ها که دریک موقعیت جغرافیائی تعریف شده مانند روستا ، مرتع و دامداری قرار

دارند، به طوری که بین آن ها تماس مستقیم بر قرار و امکان انتقال بیماری بین آن ها به سهولت میسر باشد .

ز- مراقبت : عبارتست از جمع آوری مستمر و منظم داده ها ، پردازش و تجزیه وتحلیل آن ها ، بمنظور ایجاد اطلاعات در

راستای بهبود تصمیم گیری در مبارزه با بیماری .

ح - تست های پایه : آزمایش هایی است با حساسیت بالای 90 درصد بمنظور سنجش وضیعت سلامت دام و تائید موارد

مشکوک مانند الایزا ، وسترن بلات ، هیستوپاتولوژی و سایر آزمایش هایی که حسب پیشرفت علوم ابداع خواهند گردید .

ط - آزمایش های تکمیلی : آزمایش هایی است با ویژگی بالای 90 درصد برای تائید موارد قطعی مانند ایمنوهیستوشیمی ،

وسترن بلات و سایر آزمایش هایی که حسب پیشرفت علوم ابداع خواهدگردید .

ی- مورد محتمل : دامی که د ارای نشانه های درمانگاهی عصبی مرتبط با آنسفالوپاتی ها مانند تغییر رفتار ، عدم تعادل ، زمین

گیری و یا دامی که در یکی از آزمایش ها شامل ملامسه با اشیاء نوک تیز، تماس ناگهانی ، صدای ناگهانی و یا نور ناگهانی ،

مثبت (دارای واکنش شدید ) شده باشد .

ک- مورد مشکوک : مورد محتملی که در یکی از تست های پایه مثبت شود و یا مورد آزمایش قرار نگیرد .

ل- مورد قطعی : مورد مشکوکی که با توجه به یافته های اپیدمیولوژیکی ، درمانگاهی و آزمایشگاهی ( آزمایش های

تکمیلی ) توسط سازمان ، مثبت تشخیص داده شود .

م - کارخانه خوراک دام : به واحد هایی اطلاق می شود که بر اساس روش های نوین علم تغذیه و رعایت اصول بهداشتی

نسبت به تهیه خوراک آماده مورد نیاز دام با استفاده از مواد اولیه مجاز قابل مصرف اقدام می کنند .

ن- کارگاه تبدیل ضایعات : واحدی که لاشه یا ضایعات دام و طیور را پس از پخت در دما ، فشار و زمان مشخص ، چربی

گیری ، خشک نموده و به صورت پودر برای استفاده در خوراک دام ، بسته بندی و عرضه می نماید .

س - زیان واقعی : بهای دام معدوم شده به نرخ کارشناسی روز .

غ - آنسفالوپاتی ها : آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی .

ف - جنون گاوی : بیماری آنسفالوپاتی اسفنجی شکل گاوی .

ص- پودر گوشت و استخوان : پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان .

ف - مواد مخاطره آمیز ویژه : بافت هایی از سیستم عصبی مرکزی و رتیکولوآندوتلیال و سایر بافت های مخاطره آمیزکه

بیشترین عامل آنسفالوپاتی ها در آن ها وجود دارد مانند مغز ، نخاع شوکی ، جمجمه ، ستون فقرات ، چشم ، لوزه ، تیموس ،

طحال ، روده ، عقده های عصبی ریشه پشتی فقرات و عقده های سه شاخه ای جمجمه .

ر- سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری : سامانه مستقر در سازمان می باشد که بستری برای گردآوری ، نگهداری ، پای ش ،

پردازش ، تجزیه و تحلیل و مدیریت داده های جغرافیائی بیماری بوده و جهت کار همزمان با داده هایی که وابستگی ارگانیک

در ظروف زمان و مکان ، رخدادها ، حدت و شدت بیماری در گونه های دامی و روند فعالیت جرم بیماری زا بیان می نماید ،

طراحی شده است .

-2 نگاهی کوتاه به بیماری های آنسفالوپاتی اسفنجی شکل قابل انتقال :

بیماری های پیشرونده ، دژنراتیو و کشنده سیستم عصبی مرکزی بوده که موجب تخریب مغز می گردند . مغز مبتلایان حالت

اسفنجی شکل گرفته که درآزمایشات میکروسکوپی در سلول های مغزی واکوئل ها قابل مشاهده می باشند . دوره کمون آن

ها از چند ماه تا چند سال متغیر است . پاتوژنز این بیماری ها به این شکل است که پروتئین طبیعی موجود در سیستم اعصاب

در می آید . پریون های غیر نرمال عوامل بسیار ( PrPsc ) تغییر شکل داده و به شکل غیرنرمال و بیماری زا (PrP) مرکزی

ضدعفونی کننده های شیمیائی ، انجماد ، خشکی ، حرارت متداول پاستوریزاسیون و ، K مقاومی در مقابل پروتئاز

استرلیزاسیون می باشند. این گونه بیماری ها در حیوانات و انسان مشاهده و شامل بیماری های ذیل می باشند :

87/41/01

١٤٣

2-1 ) آنسفالوپاتی های حیوانی :

Bovine Spongiform Encephalopathy (BSE) 2-1-1 ) جنون گاوی

بیماری پیشرونده ، دژنراتیو و کشنده سیستم عصبی مرکزی مربوط به گاو بوده که موجب تخریب مغزگردیده و علائم بیماری

معمولا با تغییر رفتار گاو همراه بوده و حیوان علائم جنون را نشان می دهد . فرضیه ایجاد بیماری جنون گاوی بدلیل تغذیه

گاو از پودر گوشت و استخوان گوسفندان مبتلا به اسکریپی در ابتدا مطرح و سپس فرضیه های متعدد دیگری همچون استفاده

وسیع سموم کلره و فسفره پس از جنگ دوم جهانی و مخصوصا پس از دهه 1960 و یا مبحث خطای طبیعی در رونویسی

زنجیره پروتئینی نیز مطرح گردیده است .

4 ) ، اختلالات حرکتی ، - مهمترین نشانه های بیماری جنون گاوی ، دوره کمون طولانی و معمولاً 2 تا 8 سال ( میانگین 5

تغییر در رفتار و ایجاد حالات غیرمعمول ، حساسیت زیاد نسبت به صدا ، ملامسه و نور ناگهانی ، کاهش وزن علی رغم وجود

اشتها ، علائم عصبی ، لگ د زدن هنگام شیر دوشی ، کاهش تولید شیر ، تغییرات رفتاری مانند تشویش ، حرکت با سرافتاده به

پایین ، حرکات زیاد گوش ها ، بی میلی در عبور از درها و از یک سطح به سطح دیگر و میل به حمله می باشد . مبتلایان به

فاصله 6 ماه از بروز اولین علائم بیماری تلف می گردند .

در نشخوار کنندگان کوچک BSE (2-1-2

بیماری در یک مورد به صورت تجربی در بز در کشور فرانسه ایجاد گردیده ولی تا کنون به شکل طبیعی مشاهده نگردیده

است .

2-1-3 ) اسکریپی

بیماری غیرتب دار ، پیشرونده ، مزمن و دژنراتیو سیستم اعصاب مرکزی تحلیل برنده کشنده در گ وسفند و بز است که

سیستم عصبی را در گیر می کند . بیماری حداقل 250 سال قبل در بریتانیا گزارش و در کشورهای امریکا ، کانادا و اروپای

غربی مشاهده گردیده است.

4 سال اتفاق می افتد . / 2 تا 5 / دوره کمون حدود 1 تا 4 سال و بیشتر موارد در گوسفند و موارد کمتری در بز بین سنین 5

مالیدن بدن به اجسام ثابت برای رهائی از خارش و نهایتا ریزش پشم در ، (Pruritis) علائم بیماری شامل خارش شدید

قسمت هائی از بدن می گردد . گاز گرفتن پا ها و پهلوها و نگاه خیره و ثابت ، لرزش خفیف سر و گردن ، عدم تعادل همراه با

قدم های نامرتب ، فلجی و در نهایت مرگ می باشد .

مرگ از 6 هفته تا 6 ماه پس از بروز نشانه های درمانگاهی اتفاق می افتد . مقاومت طبیعی گوسفندان نسبت به اسکریپی ، به

پریون بر می گردد . حساسیت گوسفندان بومی نژاد باسک اسپانیا تایید شده PrP پلی مورفیسم کدن های 136،154 و 171

است . علاوه بر این نژادهای گوسفند نیوزیلند و استرالیا نسبت به اسکریپی نسبتا بسیار حساس می باشند .

Chronic Wasting Disease of Deer (CWD) 2-1-4 ) بیماری تحلیل برنده مزمن گوزن

از سال 1967 بیماری در بعضی گونه های خانواده گوزن های بالغ در امریکای شمالی به عنوا ن یک نشانگان شناسائی و بامشاهده علائم هیستوپاتولوژی به عنوان بیماری تحلیل برنده مزمن گوزن تشخیص داده شد . علائم بارز و مشخص بیماری

شامل : لاغری مفرط ، از دست دادن شدید چربی زیر پوستی ، تغییر رفتار ، آبریزش دهانی و عدم تعادل می باشند . مرگ در

مدت 2 هفته تا 8 ماه از آغازعلائم بالینی اتفاق می افتد . منشاء بیماری و نحوه انتقال آن نامشخص و در دست بررسی می

باشد (تا انتهای سال 2008 میلادی ) .

Feline Spongiform Encephalopathy ( FSE) 2-1-5 ) آنسفالوپاتی اسفنجی شکل گربه سانانٍ

یک بیماری با منشاء پریونی و مر تبط با جنون گاوی می باشد . بیماری اولین بار در سال 1990 در گربه های اهلی در

انگلستان گزارش گردید و متعاقبا در گربه سانان بزرگ باغ وحش (نظیر ببر و شیر ) نیز مشاهده گردید . عدم تعادل از علائم

کلینیکی بوده که نهایتا منجر به مرگ می گردد .

Transmissible Mink Encephalopathy ( TME ) 2-1-6 ) آنسفالوپاتی قابل انتقال مینک

87/41/01

١٤٤

بیماری در مینک های بالغ پرورشی انگلستان مشاهده و منشاء بیماری همانند بیماری جنون گاوی احتمالا اسکرپی گوسفند است و مینک میزبان نهائی بیماری است چون در اکثر موارد بخش های غیر قابل مصر ف انسانی لاشه های گوسفندان

می ( Case- Fatality-Rate) پایه تغذیه مینک ها بوده است . در موارد مبتلا تلفات بسیار بالا ( Non- Edible )

باشد.

Red neck – Ostrich 2-1-7 ) آنسفالوپاتی اسفنجی شکل شتر مرغ

1988 و 1989 درآلمان مشاهده گردید . علائم انسفالو پاتی اسفنجی شکل در شتر مرغی که ، بیماری در سال های 1986

به علت اختلالات حرکتی و عصبی کشتار شده بود مشاهده گردید .

2-2 ) آ نسفالو پاتی های انسانی :

Creutzfeldt – Jakob Disease (CJD) 2-2-1 ) بیماری کروتز فیلد – جاکوب

بیماری در سال 1920 تشخیص و میزان بیماری 5/. تا 1 نفر در میلیون می باشد . بیشتر افراد مسن را درگیر می کند .

10 درصد ) و - 85 درصد ) خانوادگی با جهش ژنی ( 5 - بیماری به سه شکل انفرادی با علت نامشخص ( 90

ناشی از انتقال تصادفی عامل از طریق وسا یل جراحی آلوده یا انتقال بافت قرنیه ( 5 در صد ) می HATROGENIC

باشد . بیماری با گیجی و زوال عقل پیشرونده ، اختلالات حرکتی شروع و طول مدت بیماری 14 ماه می باشد . با شروع

بیماری 90 درصد بیماران در کمتر از یک سال می میرند .

Variant Creutzfeldt - Jakob Disease (vCJD) 2-2-2 ) شکل جدیدکروتز فیلد - جاکوب

بیماری نادر ، کشنده و جدیدی است که سبب تحلیل سیستم عصبی گردیده و در سال 1996 تشخیص داده شد. بیشتر جوان

ایجاد می شود . از BSE ها را درگیر و متوسط سن بیماری 29 سال می باشد . آلودگی با مصرف غذای آلوده به عامل بیماری

سال 1996 تا 2008 تعداد 211 بیمار ، 167 نفر در انگلستان ، 23 نفر در فرانسه ، 4 نفر در ایرلند ، 3 نفر در اسپانیا ، 3 نفر در

هلند ، 3 نفر در ایالات متحده آمریکا ، 2 نفر در پرتقال ، 1 نفر در کانادا ، 1 نفر در ایتالیا ، 1 نفر در لوگزامبورگ ، 1 نفر در ژاپن

و 1 نفر در عربستان سعودی مشاهده شده است .

Kuru 2-2-3 ) کورو

این بیماری با شیوع 2 درصد در اثر آدم خواری اجساد خویشاوندان در مراسم آئینی میان قبیله های محلی گینه جدید پاپوا

مشاهده گردیده . علائم بیماری شامل عدم تعادل با منشاء مغزی ، لرزش و عدم هماهنگی حرکات و نهایتا مرگ می باشد .

دوره کمون آن 30 سال می باشد و اکنون ندرتا در دنیا مشاهده می شود .

Familial Fatal Insomnia 2-2-4 ) بیخوابی کشنده فامیلی

این بیماری اخیرا شناسائی شده و با مشکلات در خواب (بیخوابی ) و اختلال در سیستم عصبی و زوال عقل همراه می

باشد . موارد معدودی در اروپا ، امریکا ، فنلاند ، ژاپن ، چین و استرالیا مشاهده شده است .

Gerstman – Straussler – Scheinker (GSS) 2-2-5 ) گرستمن استراوزلر شینکر

این بیماری ( 1 در 10 میلیون ) خانوادگی با زمینه های ارثی و متفاوت با کروتز فیلد – جاکوب می باشد . طول مدت بیماری

طولانی تر و متفاوت با کروتز فیلد – جاکوب و شامل علائم عدم تعادل ناشی از مغز و زوال عقل می باشد .

-3 اهداف :

اهداف اجرای سیستم مراقبت ، بررسی و ارزیابی خطر آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال با توجه به اهمیت بهداشت

عمومی :

3) تشخیص موارد مثبت (قطعی) ، مشکوک و یا محتمل بیماری و پیشگیری از ورود به چرخه مصرف دامی و انسانی . -1

3) پایش (مونیتورینگ) روند و سیر بیماری در کشور. -2

3) پایش به منظور موثربودن اقدامات انجام شده مانند ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء -3

نشخوارکنندگان در تغذیه نشخوارکنندگان.

87/41/01

١٤٥

3) ثبت و قابل ارائه نمودن اسناد و مدارک لازم جهت اثبات موقعیتی {گروه بندی کشور بر پایه گروه بندی سازمان جهانی -4

بهداشت دام ( قابل اغماض ، کنترل شده و نامشخص ) } که کشور مدعی آن می باشد.

3) ارائه مستندات جهت بدست آوردن موقعیت بالاتر نسبت به موقعیت فعلی از نظرگروه بندی سازمان جهانی بهداشت دام -5

(مثلا ارتقاء ازگروه نامشخص به گروه کنترل شده) .

3) ارائه مستندات لازمه جهت بدست آوردن موقعیت قبلی درصورت تنزل از موقعیت فعلی ( از نظر گروه بندی سازمان -6

جهانی بهداشت دام ).

3) ایجاد هماهنگی لازم بین استان های اقدام کننده دراجرای برنامه ملی . -7

-4 قلمرو اجرا

شامل واحدهای اپیدمیو لوژیک ثبت شده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری ( دامداری های شیری ، گوشتی ،گوسفند و بز

و روستاه ا) ، باغ وحش ها و زیست گاههای حیات وحش ، کشتارگاهها ، کارخانه های خوراک دام ، مکمل سازی ها و

کارگاههای تبدیل ضایعات ومیادین دام مستقر در 30 استان کشور می باشد .

4-1 ) جمعیت هدف :

4-1-1 ) کلیه گاوهای بالای 30 ماه در واحدهای اپیدمیولوژیک ثبت شده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری .

زمین گیر ، کشتار اضطراری ، تلف شده به (CLINICAL SIGNS) 4) کلیه گاوهای دارای نشانه های عصبی -1-2

طرق مختلف در واحد های اپیدمیولوژیک و کشتارگاه و یا وسایل حمل و نقل قابل شناسائی می باشند .

4-1-3 ) کلیه نشخوارکنندگان کوچک بالای 18 ماه که علائم درمانگاهی مرتبط با اسکریپی را بروز می دهند .

4-1-4 ) سایر حیوانات حساس که احتمال بروز آنسفالوپاتی ها در آن ها وجود دارد .

-5 معیارهای ارزیابی خطر جنون گاوی در جمعیت دامی :

شناسائی کلیه فاکتورهای بالقوه برای وقوع بیماری و مطالعه گذشته نگر آن ( به عنوان مثال از سال 1986 که بیماری در

کشور انگلستان شناسائی شد این کشور یک دهه را صرف شناسائی این بیماری نمود . لازم به تذکر است که از سال 1986 تا

2002 تقریبا 98 درصد موارد جنون گاوی درکشور انگلستان به وقوع پیوسته است ) . این ارزیابی باید دقیق ، علمی و سالانه

را سالانه بر پایه معیارهای زیر انجام تا مشخص ( RISK ASSESSMENT) باشد . کلیه استان ها باید ارزیابی خطر

شود استان در چه شرایطی قرار دارد و آیا شرایط تغییرنموده است یا خیر ؟

این ارزیابی دو مرحله دارد :

( Release Assessment ) 5 ) ارزیابی خطر احتمالی منتشره -1

شامل ارزیابی احتمال اینکه عامل بیماری به کشور یا منطقه جغرافیائی وارد شده است ؟ چه سرنوشتی داشته است ؟ و یا

اینکه قبلا وجود داشته است ؟ و پاسخ به سوالاتی از قبیل موارد ذیل

( این ارزیابی 8 سال گذشته را شامل می شود ) :

در کشور تولید و در جمعیت (GREAVE) 5 ) آیا پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان و پسماند چربی -1-1

دام بومی مصرف می شود ؟

می نامند که نقش اساسی در GREAVE (درمرحله عمل آوری چربی حیوانی، باقیمانده ای که قابلیت ذوب شدن را ندارد

انتقال بیماری دارد).

. ( ARTICLE 3. 8 .5 .2- APPENDIX 3 . 8 . 5 - OIE (کد

5 ) پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان یا چربی حیوانی از کشورهای دیگر وارد شده است ؟ -1-2

5 ) آیا واردات گاو ، گوسفند و بز از کشورهای دیگر صورت گرفته است ؟ -1-3

5 ) آیا خوراک دام و یا مکمل های غذائی حاوی پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان از کشور های دیگر -1-4

وارد شده است ؟

87/41/01

١٤٦

5 ) آیا تولیدات دامی با منشاء نشخوارکنندگان حاوی پودرگوشت ، استخوان ، چربی و هر ماده شامل چنین تولیداتی با -1-5

منشاء نشخوارکنندگان به منظور مصرف انسانی وارد شده است و بنا به دلایلی به مصرف دامی رسیده است؟

5 ) آیا محصولاتی با منشاء نشخوارکنندگان برای استفاده در آزمایش های میدانی درگاو و یا گوسفند و بز وارد شده است -1-6

؟

Exposure Assessment 5 ) ارزیابی احتمال در معرض قرارگرفتن -2

اگر در موارد مطروحه فوق با انجام ارزیابی خطر احتمالی منتشره فاکتور خطری شناسائی شد، ارزیابی احتمال در معرض

قرارگرفتن باید انجام گیرد که شامل ارزیابی احتمال در معرض قرارگیری دام ها با عامل جنون گاوی با توجه به موارد زیر می

باشد :

5 ) بررسی وجود عامل بیماری در گاوهای غیر وارداتی و میزان شیوع آن . -2-1

5 ) بررسی گردش وتقویت عامل بیماری از طریق مصرف پسماند چربی یا پودرگوشت و استخوان با منشاء -2-2

نشخوارکنندگان و یا مکمل های غذائی آلوده شده با آن ها .

by 5 ) بررسی استفاده از لاشه های نشخوارکنندگان { تلفات ، ضایعات کشتارگاهی ، فراورده های جنبی -2-3

در تولید پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان. { (products)

5 ) بررسی روش های تولید خوراک دام و مکمل های دامی و پارامترهای چگونگی تولید پودر گوشت و استخوان با -2-4

منشاء نشخوارکنندگان در کارگاههای تولید این محصولات (دما ، فشار و زمان لازم برای تولید این محصولات ) .

5 ) بررسی اقدامات لازم برای پیشگیری از آلودگی متقاطع به عنوان مثال وسیله نقلیه ای که پودر گوشت و -2-5

استخوان با منشاء نشخوار کنندگان برای مزرعه طیور حمل نموده برای گاوداری بدون شستشو و ضدعفونی خوراک دام حمل

. ( Cross - Contamination) نماید

لازم به ذکر است که در برخی از کشورهای درگیر موارد انفرادی بیماری پس از اجرای برنامه ممنوعیت استفاده از پودر

گوشت و استخوان بامنشاء نشخوارکنندگان مشاهده گردیده است که دلیل این امر را آلودگی متقاطع اعلام نمودند .

5 ) بررسی احتمال استفاده از محصولات خوراکی و غیر خوراکی وارداتی با منشاء نشخوارکنندگان برای مصارف -2-6

انسانی از کشورهای غیر مجاز در تغذیه نشخوارکنندگان .

5 ) بررسی احتمال استفاده از محصولات وا رداتی با منشاء نشخوارکنندگان از کشورهای غیر مجاز در آزمایشات میدانی -2-7

در نشخوارکنندگان .

5 ) بررسی سطح مراقبت فعال و غیر فعال جنون گاوی در جمعیت دامی و نتایج ناشی از اجرای برنامه مراقبت . -2-8

5 ) بررسی سطح مراقبت فعال و غیر فعال اسکریپی در جمعیت گوسفند و بز و نتایج ناشی از اجرای برنامه مراقبت . -2-9

اطلاعات فوق باید به دفتر بررسی ، مراقبت ومبارزه با بیماری های دامی ارسال و اقدامات لازم انجام گردد .

-6 نیازهای لازم جهت اجرای دقیق ، صحیح و علمی سیستم اجرای برنامه مراقبت

6 ) نیروی انسانی : -1

6 ) دامپزشکان و کاردان های دامپزشکی بخش های دولتی و غیر دولتی -1 -1

6 ) کارکنان آزمایشگاههای دولتی و غیر دولتی دامپزشکی همکار -1-2

6 ) مدیران و کارکنان واحدهای اپیدمیولوژیک ، کارخانه های خوراک دام ومکمل سازی دامی ، کارگاههای تبدیل -1-3

ضایعات ، و کشتارگاهها و میادین دام

6 ) آموزش -2

گروههای مشمول آموزش در اجرای صحیح برنامه ملی سیستم مراقبت :

6) دامپزشکان و کاردان های بخش دولتی : -2-1

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-1-1

6) آموزش نمونه گیری و ارسال نمونه پاتولوژیک وخوراک دام ومکمل دامی -2-1-2

87/41/01

١٤٧

6) آشنائی با برنامه ملی سیستم مراقبت آنسفالوپاتی ها -2-1-3

6) نحوه پیگیری موارد محتمل ، مشکوک و قطعی -2-1-4

6) آموزش دامپزشکان و پرسنل ذیصلاح دولتی و غیر دولتی به عنوان بازرس جهت بازدید ، ممیزی ، نمونه برداری -2-1-5

و ... از کارگاههای تبدیل ضایعات ، کارخانه های خوراک دام ومکمل سازی دامی و واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام

(صدور کارت شناسائی برای انجام بازرسی و گواهی شرکت در دوره های اَموزشی و بایگانی مستندات ضروری می باشد )

6) دامپزشکان و کاردان های بخش غیر دولتی مرتبط با واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام ، کارخانه ها ی خوراک -2-2

دام ، مکمل سازی دامی و کارگاههای تبدیل ضایعات :

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-2 -1

6) ضرورت الزام اطلاع رسانی موارد مشکوک به شبکه های دامپزشکی -2-2 -2

6) آشنائی با برنامه ملی سیستم مراقبت آنسفالوپاتی ها -2-2 -3

6) آموزش نمونه گیری صحیح و ارسال نمونه -2-2 -4

6 ) کارکنان آزمایشگاههای بخش های دولتی و غیر دولتی دامپزشکی همکار -2-3

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-3 –1

6) آموزش تئوری وعملی تست های مورد استفاده جهت تشخیص -2-3 – 2

6) آموزش آماده سازی نمونه ها و ارسال نمونه -2-3 –3

6) آموزش نحوه ثبت نتایج و نگهداری مدارک مربوطه -2-3-4

6) مدیران و کارگران واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام ،کارخانه های خوراک دام ، مکمل سازی ها و کارگاههای -2-4

تبدیل ضایعات :

6) آموزش عمومی آنسفالوپاتی ها ( شامل آشنائی با علائم دام بیمار ، اصول بهداشتی ، ه مکاری لازم در تهیه و -2-4 -1

ارسال نمونه با مامورین دامپزشکی و رعایت توصیه های بهداشتی - قرنطینه ای و انجام ضدعفونی و ... ) .

6) آموزش اطلاع رسانی به سیستم دولتی و غیر دولتی درصورت مشاهده علائم بیماری وچگونگی دریافت غرامت . -2-4 -2

6) توجیه و آموزش صاحبان یا مدیران و کارکنان مستقردر واحد های اپیدمیولوژیک ، کارخانه های خوراک دام ، -2-4-3

مکمل سازی ها و کارگاههای تبدیل ضایعات در ارتباط با عدم تولید و استفاده از پودر گوشت واستخوان با منشاء نشخوارکنندگان

در خوراک نشخوارکنندگان .

یادآوری 1 : آموزش های لازم می تواند توسط بخش دولتی و یا غیر دولتی صورت گیرد .

یادآوری 2 : صدور گواهی شرکت در کلیه دوره های آموزشی و نگهداری آن ها جهت ارائه مستندات الزامی می باشد .

6)کنترل تردد و نقل وانتقال دام ، واردات دام ، فراورده های دامی و خوراک دام : -3

6 ) اخذ مجوز بهداشتی از سازمان جهت واردات دام ، فراورده های دامی و خوراک دام و مکمل های دامی الزامی است . -3-1

6 ) خروج گاوهای بالای 30 ماه از دامداری منوط به اخذ گواهی تردد بهداشتی از دامپزشک دامداری و یا سیستم دولتی -3-2

جهت اعزام به کشتارگاه و یا دامداری های دیگر می باشد . درصورت تخلف ، با مالک دام طبق قانون سازمان برخورد می

گردد .

6 ) واردات دام زنده ، فراورده های خام دامی و خوراک دام و مکمل های دامی براساس مقررات سازمان جهانی بهداشت -3-3

دام می باشد .

6 ) درصورت نیازبه تعیین وضعیت بیماری دام های وارداتی و تعیین تکلیف نهائی آن ها قرنطینه مرزی فعال خواهد -3-4

شد .

یادآوری 1 ) با توجه به اینکه قابلیت ردیابی بودن کلیه دام های مستقر در واحد های اپیدمیولوژیک سامانه اطلاعات جغرافیائی

از پیش نیاز های مهم اجرای برنامه مبارزه با انسفالو پاتی ها می باشد ، ضروری است به طریقی {میکرو چیپ گذاری ، ن صب

شماره گوش و ... (در کشور انگلستان کلیه دام ها در سیستم رایانه ثبت و برنامه ملی مراقبت از آنسفالو پاتی ها با نظم مناسب

87/41/01

١٤٨

اجرا می گردد )} کلیه دام ها قابل رد یابی گردند . دام های فاقد هویت بالاتر از سن 30 ماه به کشتارگاه منتقل ، ذبح ، نمونه

برداری و مواد م خاطره آمیز ویژه معدوم و لاشه استخوان گیری ، بسته بندی و جهت تعیین تکلیف توسط آزمایشگاه در سرد

خانه نگهداری می گردد . درصورت مثبت بودن جواب آزمایشگاه معدوم ودر صورت منفی بودن مصرف و در صورت عدم

آزمایش و یا عدم آزمایش تکمیلی ( درصورت مثبت شدن در آزمایش پای ه ) همانند لاشه مشکوک برخورد خواهد شد . در

صورتیکه سن دام زیر 30 ماه باشد یا کشتار و یا جهت هویت دار شدن به یکی از واحد های اپیدمیولوژیک منتقل می گردد .

یاد آوری 2) گوشت و فراورده های خام دامی که تحت نظارت مسئولین بهداشتی تهیه نگردیده اند جهت تعیین تک لیف به

مراجع قانونی ارجاع داده شوند .

6) ارسال نمونه پاتولوژیک بافتی ، خوراک دام و مکمل های دامی : -4

کلیه نمونه ها طبق دستورالعمل نمونه گیری و ارسال نمونه ، همراه با فرم های مربوطه به آزمایشگاه های معتبرو مورد تایید

سازمان جهت تشخیص پایه و یا تکمیلی ارسال گردد .

6) تشخیص آزمایشگاهی : -5

تشخیص آزمایشگاهی شامل موارد زیر می باشد :

6) تشخیص نمونه های بافتی -5 -1

6) تشخیص وجود پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در خوراک دام و مکمل دامی تولیدی و مصرفی در -5 -2

واحد های اپیدمیولوژیک و میادین دام

6) آموزش و اخذ گواهی معتبر جهت پرسنل آزمایشگاه مرجع داخلی (مرکز تشخیص سازمان ) از آزمایشگاههای مرجع -5 -3

بین المللی مورد تایید سازمان جهانی بهداشت دام

6) همکاری آزمایشگاه مرجع داخلی (مرکز تشخیص سازمان ) با آزمایشگاههای مرجع بین المللی مورد تایید سازمان -5-4

جهانی بهداشت دام

6 ) آموزش و اخذ گواهی معتبر جهت پرسنل آزمایشگاه های دولتی استان ها جهت تست های پایه (بخش غیر دولتی - 5-5

در صورت نیاز ) توسط پرسنل آموزش دیده آزمایشگاه مرجع داخلی

6) انجام آزمایشات مرتبط با نمونه های آنسفالوپاتی ه ا در آزمایشگاه دارای سطح ایمنی بیولوژیک حداقل 2 و ترجیحا 3 -5-6

( APPROVE) آزمایشگاه مرجع داخلی وتایید نمودن ( ACCREDITATION) واقدامات لازم جهت اعتبار بخشی

تست های مورد نظر سازمان جهانی بهداشت دام و اخذ گواهی معتبر

6) تشخیص سریع آلودگی و انجام آزمایشات لازم بر روی نمونه های مغز ارسالی از دام های دارای نشانه های عصبی -5-7

( ابتدا بوسیله قاشقک های مخصوص ازمحل سوراخ پس سری قسمت خلفی ساقه مغزرا برداشت و در ظروف کوچک

پلاستیکی درب دار بصورت فریز شده ارسال گردد و سپس برای کنترل موارد مثبت و یا تشخیص تفریقی بیماری های عصبی ،

4 لیتر فرمالین 10 % نمکی ارسال می گردد) - مغز کامل در ظروف پلاستیکی مخصوص با گنجایش 6

برروی نمونه های مغز دام های فاقد نشانه (RAPID TEST) 6) تشخیص آلودگی با استفاده از آزمایشات سریع - 5 -8

های عصبی ( فقط نمونه قسمت خلفی ساقه مغز توسط قاشقک مخصوص در ظروف کوچک پلاستی کی درب دار بصورت فریز

شده ارسال می گردد ) .

134 درجه سانتیگراد برای 20 دقیقه در - 6) غیرفعال سازی پریون نمونه ها آزمایش شده در اتوکلاو مخصوص در 138 -5 -9

30 Ib/in فشار 2

6) تهیه کیت ، مواد ، دستگاهها و تجهیزات لازم مورد نیاز کشورتوسط امور آزمایشگاهه ای سازمان به درخواست -5 -10

آزمایشگاه مرجع داخلی

6) استفاده از تست های پایه ( الایزا و ...)و تست های تکمیلی ( وسترن بلات و ...) جهت دام های دارای نشانه های -5 -11

عصبی ، زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های زخمی ، تلف شده و دام های سالم بالای 30 ماه کشتار شده در کشت ارگاه .

87/41/01

١٤٩

علاوه بر این تست ها ، تست هیستوپاتولوژی و تست ایمنو هیستو شیمی نیز صرفا برای دام های با علائم عصبی مورد استفاده

قرار خواهد گرفت (طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام )

6) در صورت اختلاف در نتایج تست های پایه و تکمیلی استفاده از تست ثالث که با دو تست پایه و تکمیلی متفاوت -5 -12

باشد

6) استفاده از تست های مورد تایید جهت تشخیص وجود پودرگوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در خوراک -5 -13

دام ( طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام )

6) تاییدتشخیص نهائی نمونه ها ی بافتی با ارسال به آزمایشگاههای مرجع بین المللی با مجوز رئیس سازمان -5 -14

6) ارسال نتایج آزمایشات به دفتر بررسی مبارزه و مراقبت بیماری های دامی -5 -15

6) اعلام نتایج به استان ها توسط دفتر بررسی مبارزه و مراقبت بیماری های دامی و اقدام لازم ( طبق دستورالعمل -5 -16

مربوطه )

یاد آوری ) ارسال نمونه به آزمایشگاههای داخلی و مرجع بین المللی صرفا از طریق سازمان انجام خواهد گردید .

6) موارد محتمل ، مشکوک و قطعی: -6

6) موارد محتمل : -6 - 1

6) دام های با تعدادی از نشانه های درمانگاهی شامل ، علائم عصبی پیشرونده ، پاسخ های غیر طبیعی به تحریک -6 -1-1

های نرمال ، عدم تعادل ( بخصوص در اندامهای خلفی ) ، افتادن ، اشکال در بلند شدن ، ترس، لگد زدن هنگام شیر دوشی ،

کاهش وزن علی رغم وجود اشتها ، اختلالات حرکتی ، کاهش تولید شیر ، بی میلی در عبور از درها ، تغییر رفتار ، ، لرزش ، ،

دندان قروچه ، حرکات زیاد گوش ها و غیر طبیعی نگه داشتن آن ها و... (با توجه به تشخیص تفریقی)

6) مثبت شدن در حداقل یکی از تست های چهارگانه پیش از کشتار زیر : -6 -1-2

تست ملامسه : استفاده از وسیله ای نسبتا نوک تیز مانند خود کار و زدن ضربه ( TOUCH TEST) (6 -6 -1-2 -1

های آرام از سمت جدوگاه به سمت سروگردن و مشاهده عکس العمل غیر معمول دام

تست تماس به پاهای عقب دام : تماس انتهای وسیله ای مثل جاروی دسته بلند ( STICK TEST) (6 -6 -1-2 -2

به پاهای عقبی دام ومشاهده عکس العمل غیر معمول دام( لگد زدن)

تست صدای ناگهانی : زدن دو قطعه فلز به هم و ایجاد صدای بلند و ناگهانی ( BANG TEST) (6 -6 -1-2 - 3

ومشاهده مجدد عکس العمل غیر معمول دام در صورت تکرار

تست نور ناگهانی : زدن فلاش عکاسی مقابل چشم دام ومشاهده عکس العمل (FLASH TEST ) (6 -6 -1-2 -4

ناگهانی وغیر معمول دام

6 ) دام های زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های زخمی و یا تلف شده در دامداری یا حین حمل و نقل -6 -1-3

6) موارد مشکوک : -6 -2

( RAPID TEST ) 6) مثبت شدن موارد محتمل در یکی از تست های پایه -6 -2-1

6) عدم انجام تست در موارد محتمل -6 -2-2

6) موارد قطعی : -6 -3

6) مثبت شدن موارد مشکوک در تست تکمیلی ( انجام آزمایش تکمیلی توسط آزمایشگاه معتبر داخلی و تایید -6 -3 -1

آزمایشگاه مرجع بین المللی خواهد بود)

یادآوری 1 ) سابقه استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ظن موارد محتمل را قوی ترمی نماید .

یادآوری 2 ) در دامد اری های دارای مسئول فنی دامپزشک و امکانات قرنطینه ای ( با اطلاع و نظارت سازمان ) ، دام های

6 را می توان حداکثر به مدت 6 ماه زیر نظر گرفته تا در صورت -6 -1- دارای تعدادی از علائم محتمل مشتمل بر بند 1

اقدام نمود . ( RAPID TEST) مشاهده علائم پیشرونده عصبی نسبت به کشتار ، نمونه گیری و انجام تست پایه

87/41/01

١٥٠

یادآوری 3 ) درکشتارگاه در صورت مشاهده موارد محتمل نسبت به نمونه برداری و انجام تست اقدام و لاشه تا تعیین نتایج

آزمایشگاهی و تعیین تکلیف نگهداری خواهد شد .

یادآوری 4 ) موارد محتمل تا زمانی که این بیماری در ایران به تایید آزمایشگاهی نرسیده به مورد اجرا گزارده خواهد شد .

6) قضاوت در مورد لاشه های محتمل ، مشکوک وقطعی: -7

6 ) در موارد محتمل و مشکوک نمونه گیری انجام ، مواد مخاطره آمیز ویژه معدوم ، لاشه استخوان گیری و عضلات در -7-1

سرد خانه نگهداری می شوند . در صورت عدم امکان آزمایش (پایه و تکمیلی ) لاشه و آلایش دام های محتمل و مشکوک

امحاء خواهند شد .

یادآوری ) برای تشخیص قطعی وتعیین وضعیت بیماری در کشور از کلیه دام های محتمل و مشکوک نمونه های بافتی تهیه و

جهت آزمایش مطابق دستور العمل شرایط نگهداری نمونه ها نگهداری می گردد .

6 ) لاشه و آلایش موارد قطعی باید امحاء شود. -7-2

6) چگونگی برخورد با موارد بروز بیماری در یک واحد اپیدمیولوژیک : -8

در صورت بروز موارد محتمل ، مشکوک و قطعی در دامداری ها ، توسط سازمان نسبت به بررسی جامع واحد اپیدمیولوژیک ،

نوع تغذیه ، جلوگیری از خروج خوراک دام و مکمل دامی و نمونه برداری جهت آزمایش ، مشخص نمودن منبع تولید و تامین

خوراک مصرفی ، سوابق ورود دام ، تعیین هویت دام مبتلا ، ضد عفونی ( ضد عفونی با استفاده از هیپو کلریت سدیم 2 نرمال

در دمای 20 درجه سانتیگراد برای مدت بیش از یک ساعت برای سطوح و مدت یک شبانه روز برای وسایل ) و ... انجام ،

گزارش تنظیم و موارد زیر پیگیری گردد .

6) موارد محتمل : - 8 -1

دامداری تحت پایش مستمر و قرنطینه قرار می گیرد ، خوراک دام و مکمل دامی آزمایش و از کلیه گاوهای بالای 30 ماه

هنگام کشتار نمونه گیری ، آزمایش پایه و تکمیلی انجام و با موارد مثبت همانند یک واحد اپیدمیولوژیک قطعی برخورد خواهد

شد.

یاد آوری : مدت قرنطینه تا زمانی است که نتایج تست های پایه ویا تکمیلی منفی باشد .

6) موارد مشکوک : -8 -2

دامداری تحت پایش مستمر و قرنطینه قرار می گیرد و از کلیه گاوهای ب الای 30 ماه هنگام کشتار، نمونه برداری و وضعیت

بیماری در گاوداری بررسی می گردد . در صورت انجام تست پایه و تکمیلی و مثبت بودن نتایج آزمایش ، همانند واحد

اپیدمیولوژیک قطعی برخورد خواهد شد .

6) موارد قطعی: - 8 -3

کلیه گاوهای واحد اپیدمیولوژیک کشتار ، نمونه برداری و امحاء می گردند (نتاج دو نسل بعدی آن ها نیز امحا می گردند) .

یاد آوری 1) : مدت قرنطینه تا زمانی است که نتایج تست های پایه ، تکمیلی و یا تایید نهائی منفی باشد .

یادآوری 2 ) کشتار دام محتمل و مشکوک در قسمت اضطراری کشتارگاه و در شرائط ویژه ای انجام و نمونه گیری و با رعایت

موازین بهداشتی صورت پذیرد .

یادآوری 3 ) کلیه دامداری هائی که خوراک دام و یا مکمل دامی مشابه با دامداری آلوده مصرف نموده اند تحت پایش مستمر

قرار گیرند .

یادآوری 4) خروج دام بجز در موارد کشتار و خوراک دام و یا مکمل دامی از واحد ا پیدمیولوژیک تا پایان مدت قرنطینه ممنوع

می باشد .

6 ) نحوه امحا ء لاشه و اندرونه ها : -9

6) مناسب ترین روش امحاء لاشه و اندرونه های دام آلوده استفاده از کوره لاشه سوزی مناسب می باشد به گونه ای که -9-1

کل لاشه تبدیل به خاکستر شود ، لذا باید کوره لاشه سوز من اسب جهت کلیه کشتارگاهها و مکان های لازم به تشخیص

سازمان تعبیه گردد .

87/41/01

١٥١

6) در شرائط خاص توصیه می شود در محوطه باز با رعایت اصول ایمنی (از نظر آتش سوزی ) لاشه و اندرونه ها -9- 2

سوزانده ، تبدیل به خاکستر و دفن بهداشتی شود .

6) اگر نهایتاً شرایط فوق مهیا ن بود دفن بهداشتی توصیه می شود . برای دفن بهداشتی لاشه و اندرونه ها ، باید زمینی -9-3

انتخاب شود که بیشترین فاصله ممکن را با اماکن زیر داشته باشد :

6) رودخانه ها و مسیرهای سیلابی فصلی -9- 3-1

6) مسیرهای لوله کش آب ، منابع و چشمه های آب آشامیدنی -9-3-2

6) مسیر زه کشی مزارع کشاورزی و باغات میوه -9-3-3

6) زمین های شن و ماسه ای که زه کشی قوی نسبت به سایر مناطق دارند پس از انتخاب زمین ، گودالی با عمق -9-3 -1

حداقل 3 متر حفر و پس از قراردادن لاشه و اندرونه حداقل 4 لیتر مایع ضدعفونی کروئولین جهت ضدعفونی استفاده نموده ،

سپس گودال با حداقل 1 متر خاک پر می شود ، یک متر دوم با آهک پوشانده و یک متر سوم با خاک پر شود.

نهایتاً توصیه می شود با توجه به بیولوژی پریون ها ، جهت امحاء لاشه و اندرونه ها حتی المقدور ازنزدیک ترین کوره لاشه

سوزی مناسب (با رعایت اصول بهداشتی حمل و نقل) استفاده شود .

6) پرداخت غرامت : -10

درصورت حذف دام ، صورتجلسه تنظیم ، لاشه دام امحاء و جهت موارد قطعی تا 75 درصد و برای موارد مشکوک تا

100 درصد قیمت واقعی دام به صاحب دام ظرف مدت یکماه پرداخت شود .

یادآوری ) فاصله زمانی بین اعلام موارد مشکوک توسط سازم ان تا کشتار ، نمونه گیری و امحاء دام مشکوک نباید از 15 روز

تجاوز نماید .

6) ثبت داده ها : -11

ثبت داده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری مطابق دستورالعمل های مربوطه می باشد .

6) لوازم نمونه برداری : -12

6) دستکش بلند یکبار مصرف و دستکش قابل ضدعفونی -12-1

6) پیش بند پلاستیکی -12-2

6) لباس کار سراسری -12-3

6) چکمه -12-4

6) کلاه -12-5

6) عینک -12-6

6) ماسک -12-7

6) فرمالین برای ضدعفونی و فیکس نمودن نمونه ها -12-8

6) ظروف پلاستیکی دهان گشاد برای نگهداری نمونه ها -12-9

6)گلوتار آلدئید ، کرئولین و هیپو کلریت سدیم 2 نرمال -12-10

6) کیت نمونه برداری هاری -12-11

6) ویال شیشه ای استاندارد -12-12

6) یونولیت حمل نمونه -12-13

6) قاشقک نمونه گیری از مغز گاوی و گوسفندی -12-14

6-12-15 ) وسایل و تجهیزات لازم جهت نمونه گیری مغز کامل

-7 مراقبت آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل

7-1 ) شبکه مراقبت غیرفعال بیماری های جنون گاوی و اسکریپی

7-2 ) شبکه فعال بیماری های جنون گاوی و اسکریپی

87/41/01

١٥٢

7-3 ) پایش کشتارگاهی

7-4 ) هماهنگی بین شبکه مراقبت بیماری های هاری ، جنون گاوی و اسکریپی

7-5 ) تشخیص افتراقی جنون گاوی با سایر بیماری ها

7-6 ) برنامه مراقبت و بررسی ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل با منشاءنشخوارکنندگان درتغذیه

نشخوارکنندگان

7-7 ) ارزیابی کارایی سیستم مراقبت

یادآوری ) در موارد دیگر آنسفالو پاتی ها در صورت نیاز مراقبت های لازم اعمال خواهد شد .

7-1 ) شبکه مراقبت غیرفعال :

این شبکه در سطح ملی به صورت جامع ، مستقل و غیرفعال عمل می نماید . هدف از اجرای آن کشف سریع و زود هنگام

آنسفالوپاتی ها و امکان انجام اقدامات بررسی و تشخیص سریع می باشد . داده های این شبکه بصورت اختصاصی از طریق

منابع اطلاع رسانی تامین می گردد . اطلاعات دام (گاو ، گوسفند ، بزو هر مورد دام مشکوک به آنسفالوپاتی ) در سامانه

اطلاعات جغرافیائی بیماری ثبت و موارد بطور روزانه بازدید می گردد . درصورت تلف شدن یا ذبح دام ، نمونه لازم تهیه و به

همراه فرم نمونه گیری جهت تعیین وضعیت به آزمایشگاه معتبر فرستاده می شود .

7-1-1 ) روش کار :

روش کار در این سیستم از گردش کار کلی سیستم مراقبت پیروی می نماید و موارد زیر مورد نظرمی باشند :

7-1 ) باتوجه به اینکه آنسفالوپاتی ها جزء بیماری های هشدار دادنی می باشند ، گزارش موارد محتمل و مشکوک -1-1

بیماری درکلیه واحدهای اپیدمیولوژیک و کشتارگاهها ، میادین دام توسط دامپزشکان ، کاردان های بخش دولتی و غیردولتی

دامپزشکی و صاحبان دامداری ها الزامی می باشد .

7 ) تعیین فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های شبکه دامپزشکی شهرستان جهت تکمیل فرم گزارش بیماری و -1-1-2

ارسال آن ازطریق سامانه اطلاعات ج غرافیائی بیماری به مرکز استان و هماهنگی با صاحب دام برای ذبح ، نمونه برداری و

ارسال نمونه به همراه فرم مربوطه به مرکزاستان .

7-1 ) جمع آوری کلیه گزارش ها در سطح استان توسط فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های اداره کل دامپزشکی -1-3

استان و ارسال روزانه اطلاعات از طریق سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری به سازمان و انتقال نمونه های اخذ شده به

آزمایشگاه معتبر.

7-1 ) پیگیری موارد اعلام شده مطابق دستورالعمل ها وبخشنامه های صادره تا حصول نتیجه نهائی توسط فرد مسئول -1-4

پیگیری آنسفالوپاتی ها در هر شهرستان .

7-1 ) شرایط دام های قابل نمونه گیری در مراقبت غیر فعال : -2

(CLINICAL SUSPECT) 7-1 ) گاوهای دارای نشانه های مشکوک عصبی درمانگاهی -2-1

که تغییرات رفتاری پیشرونده بدون علائم عفونی ، عدم تعادل ( بخصوص در اندامهای خلفی ) ، افتادن ، اشکال در بلند شدن ،

تحریک پذیری ، لگدزدن هنگام شیردوشی ، خود داری از عبور در ها و ... را نشان می دهند کاندیدای نمونه برداری از نظر

جنون گاوی می باشند . تغییرات رفتاری ممکن است بسیار بی سرو صدا بوده و مستلزم دقت و هوشیاری افرادی است که

معمولا با دام ها سرو کار دارند .

بررسی های به عمل آمده نشان داده است که این گروه از جمعیت هدف ، بیشترین میزان شیوع بیماری را نشان داده اند .

(CASUALTY OR EMERGENCY 7-1 ) گاوهای زمین گیر یا کشتار اضطراری و زخمی -2 -2

گاوهای با سن بیش از 30 ماه با ناهنجاری های حرکتی ناشی ، SLAUGHTER OR DOWNER CATTLE)

از شکستگی ها ، عدم توانائی در بلند شدن یا قدم زدن بدون کمک ،گاوهای زمین گیر و همچنین گاوهائی که بصورت

اضطراری به کشتارگاه اعزام می شوند یا در بازرسی قبل از کشتار حذفی اعلام می گردند . این گروه ممکن است بعضی از

نشانه های درمانگاهی بیماری را نشان دهند که بعنوان علائم بیماری مورد توجه قرار نگرفته باشند.

87/41/01

١٥٣

بررسی های بعمل آمده نشان داده است که این دسته از گاوها دومین میزان شیوع بیماری را داشته اند .

گاوهای بالای 30 ماه سن که دردامداری کشتار شده یا ، ( FALLEN STOCK ) 7-1 ) گاوهای تلف شده -2-3

مرده یافت شوند و همچنی ن در حین حمل و نقل و یا در کشتارگاه تلف شوند . این دام ها نیز ممکن است بعضی از علائم

بیماری را قبل از مرگ نشان داده باشند که بعنوان علائم بیماری مورد توجه قرار نگرفته باشند . گاوهائی که بدون علت تلف

شوند یا گاوهای با نشانه های عصبی که نسبت به درمان های متداول مقاوم هستند نیز شامل این گروه می شوند.

بررسی های به عمل آمده نشان داده است که این گروه از گاوها رتبه سوم را از نظر میزان شیوع بیماری بخود اختصاص می

دهند.

7-1 ) گوسفندان و بزهای بالای 18 ماه که در بازرسی های قبل از کشتار نشانه های عصبی را بروز می دهند . -2- 4

یادآوری ) اجرای مراقبت غیرفعال ، با مشارکت بخش غیر دولتی دامپزشکی انجام خواهد گردید .

7-2 ) شبکه مراقبت فعال

این شبکه در سطح ملی به صورت جامع ، مستقل و فعال عمل می نماید و مکمل شبکه مراقبت غیرفعال می باشد . هدف

آن انجام اقدامات متمرکز ب رای تائید وجود یا عدم وجود بیماری در کشور و برآورد میزان شیوع و موثر بودن اقدامات کنترلی

بوده و گروه سنی بالای 30 ماه را که گروه هدف نامیده می شوند در واحدهای اپیدمیولوژیک تحت مراقبت قرار می دهد .

7-2-1 ) روش کار :

7-2-1-1 ) تعیین جمعیت گاو کشور

7-2-1 )تعیین واحدهای اپیدمیولوژیک تحت پوشش مراقبت فعال در سطح کشور -2

7-2-1-3 ) تعیین توزیع سنی جمعیت در هر واحد اپیدمیولوژیک در سطح کشور

7-2-1-4 ) تعیین گروه سنی هدف (گروه سنی هدف گروهی از جمعیت گاوهای کشور را تشکیل می دهند که خطر بیماری در

آن ها وجود دارد ، این گروه جمعیت گاوهای بالای 30 ماه سن راتشکیل می دهند) .

7-2-2 ) مراقبت فعال در واحد های اپیدمیولوژیک :

7-2-2-1 ) در مراقبت فعال دام های گروههای هدف در واحدهای اپیدمیولوژیک دارای خطر بالقو ه ، تحت مراقبت دقیق قرار

گرفته و هر ماهه یکبار توسط فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های شهرستان بازدید ، فرم بازدید تکمیل و ازطریق سامانه

اطلاعات جغرافیائی بیماری به استان و سپس سازمان ارسال می گردد .

7-2-2-2 ) در این بازدیدها وضعیت بهداشتی دامداری ، داده ها در زمینه تلفات و موارد کشتار شده ، سوابق تغذیه ای و

سایرداده های مورد نیاز د ر فرم های طراحی شده مربوطه ثبت می گردد . صاحب دامداری یا مسئول بهداشتی دامداری موظف

به همکاری است ضمن اینکه در صورت برخورد با گاوهای بالای سن 30 ماه مشکوک به بیماری که باید نمونه گیری شوند ،

مراتب را در اسرع وقت به شبکه دامپزشکی شهرستان جهت پیگیری اعلام نماید .

7-2-2-3 ) صاحبان و مسئولین بهداشتی دامداری ها موظف به ثبت و نگهداری اطلاعات مربوط به کلیه دام های تحت

مراقبت که به هر دلیل به کشتارگاه اعزام می گردند می باشند . این اطلاعات را باید در هنگام بازدید مسئول پیگیری

آنسفالوپاتی ها در اختیار وی قرار دهند .

7-2-2-4 ) در واحدهای اپیدمیولوژیک پیگیری ثبت اطلاعات بعهده فردمسئول پیگیری آنسفالوپاتی ها در شبکه دامپزشکی

شهرستان می باشد.

7-2-3 ) تعداد نمونه ها ی جنون گاوی

با توجه به پیشنهاد تحلیل خطر سه گانه بیماری جنون گاوی توسط سازمان جهانی بهداشت دام دو نوع سیستم مراقبت پبش

بینی گردیده است :

: A 7-2-3 ) سیستم مراقبت نوع -1

این سیستم برای کشور هایی در نظر گرفته شده است که مایلند وضعیت خود را در یکی از دو گروه قابل اغماض یا کنترل

شده تثبیت نمایند .

87/41/01

١٥٤

برای اینکه بتوان یک نمونه جنون گاوی را در 100 هزار راس جمعیت دامی با سطح اطمینان 95 درصد تشخیص داد بر پایه

اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت دام نیاز به برداشت 300000 نمونه در مدت 7 سال می A سیستم مراقبت نوع

باشد (تعداد نمونه های اخذ شده بستگی به تعداد گاو بالغ 30 ماه و مسن ترجمعیت گاو کشور دارد ) . اگرتعداد این جمعیت زیر

1 میلیون باشد تعداد نمونه های اخذ شده بسته به میزان جمعیت می تواند کمتر و اگر این تعداد 1 میلیون یا بیشتر باشد برای

تعداد نمونه گیری سقف 300000 را خواهد داشت). A مراقبت نوع

برای مثال :

300000 : 7 = تعداد نمونه در مدت 1 سال 42857

42857 : 30 = میانگین تعداد نمونه برای هر استان در ایران در سال 1428

یاد آوری 1) تعداد نمونه های هر استان متناسب با تعداد گاو موجود در واحدهای اپیدمیولوژیک و تعداد گاو کشتاری مشخص و

اعلام خواهد گردید.

یاد آوری 2) نمونه ها باید از همه گروه ها (دارای نشانه های درمانگاهی ، دام های زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های تلف

شده ، دام های سالم بالای 30 ماه اعزامی به کشتارگاه و گاو های مثبت شده در یکی از تست های چهارگانه پیش از کشتار )

تهیه گردد.

یاد آوری 3 ) در صورت اعلام سازمان جهانی بهداشت دام مبنی بر کاهش نمونه های مورد آزمایش اقدام لازم انجام خواهد

شد .

: B 7-2-3 ) سیستم مراقبت نوع -2

این سیستم برای کشورهایی که در وضعیت قابل اغماض یا کنترل شده می باشند برای تثبیت وضع موجود و یا ارتقاء به گروه

بالاتر اجرا می گردد .

برای اینکه بتوان یک نمونه جنون گاوی را در 50 هزار راس جمعیت دامی با سطح اطمینان 95 درصدتشخیص داد بر پایه

اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت دام نیاز به 150000 نمونه در مدت 7 سال می باشد . در B سیستم مراقبت نوع

نصف می شود {تعداد نمونه اخذ شده بستگی به تعداد گاو بالغ 30 ماه و A واقع تعداد نمونه ها نسبت به س یستم مراقبت نوع

مسن ترجمعیت گاو کشور دارد ، اگرتعداد این جمعیت زیر 1 میلیون باشد تعداد نمونه های اخذ شده بسته به میزان این جمعیت

می تواند کمتر و اگر این تعداد بالای 1 میلیون یا بیشتر باشد سقف نمونه ها 150000 خواهد بود (برای مثال برای مراقبت

تعداد نمونه گیری با توجه به جمعیت بالای 1 میلیون گاو بالغ کشور سقف 150000 نمونه را خواهد داشت)} . B نوع

7-3 ) پایش کشتارگاهی :

هدف از پایش بیماری در کشور و موثر بودن اقدامات انجام شده مانند ممنوعیت مصرف پودر گوشت و استخوان با منشا

نشخوار کنندگان بوده و شامل موارد ذیل می باشد

7-3-1 ) شناسائی گاوهای بالای 30 ماه محتمل به جنون گاوی با استفاده از تست های چهارگانه پیش از کشتار

7-3-2 ) نمونه برداری ازگاوهای کشتاری بالای 30 ماه . میزان نمونه برداری از این گروه بستگی به تعداد نمونه برداشته شده

از جمعیت هدف وتکمیل نمونه برداری تا رسیدن به مرز تعداد نمونه ( 300000 نمونه حداقل در طی مدت 7 سال )تعیین شده

در این برنامه دارد.

متعاقب پایش درگاوهای بالای 30 ماه ، آزمایش تست پایه درآزمایشگاه معتبر انجام و لاشه و آلایش دام کشتار شده در

سردخانه نگهداری و در صورت منفی بودن قابل مصرف اعلام می گردند . در صورت مثبت بودن نتایج در تست پایه ، تست

تکمیلی انجام و در صورت مثبت بودن ، لاشه وآلایش دام امحاء و در صورت منفی بودن اجازه مصرف داده می شود .

درصورت عدم امکان آزمایشات تکمیلی در لاشه هائی که در تست پایه مثبت اعلام گردیده اند ، لاشه و آلایش مشکوک

تلقی شده و امحاء می گردد.

یادآوری ) در صورت مشاهده موارد مشکوک یا قطعی در سطح استان جهت ایجاد اطمینان عمومی می توان از تست های پایه

در سطح کلیه کشتارگاههای کشور برای کلیه گاوهای کشتار شده بالاتر از 30 ماه استفاده نمود.

87/41/01

١٥٥

7-3-3 ) گوسفند و بز با سن بیشتر از 18 ماه که در بازرسی قبل از کشتار علائمی از بیماری های عصبی را نشان می دهند

نمونه گیری صورت گرفته وجهت آزمایش اسکرپی و جنون گاوی ارسال می گردد .

7-4 ) هماهنگی بین شبکه مراقبت بیماری های جنون گاوی ، اسکریپی و هاری

نظر به وجود تشابه برخی علائم بیماری های جنون گاوی و اسکریپی با بیماری هاری ، بین شبکه مراقبت این بیماری ها

باید هماهنگی لازم صورت پذیرد . روش کار به شرح زیر می باشد :

7-4-1 ) در شبکه مراقبت بیماری هاری از تمامی موارد مظنون به این بیماری (گاو و گوسفند و بز ) که منجر به کشتار دام می

گردد ، نمونه برداری مضاعف صورت پذیرفته و جهت آزمایش از نظر هاری ، جنون گاوی و اسکریپی به آزمایشگاههای

مربوطه ارسال می گردد .

7-4-2 ) نمونه برداری بایستی با برخورداری از کلیه لوازم ایمنی فردی ، توسط دامپزشکان در محل مناسبی که امکان

ضدعفونی وجود داشته باشد با رعایت امنیت زیستی ویژه صورت پذیرد . در فرم ارسال نمونه برداری جنون گاوی و اسکریپی

ظن مورد هاری و انجام نمونه برداری برای آزمایش و تایید آن ذکر گردد .

7 - تشخیص افتراقی جنون گاوی با سایر بیماری ها : -5

در ارتباط با تشخیص افتراقی پلی آنسفالومالاشیا ، لیستریوز ، مسمومیت با سرب ، کمبود منیزیم ، کتوز عصبی ، سندرم زمین

گیری گاوان و... با جنون گاوی ، یافته های اپیدمیولوژیکی ، یافته های درمانگاهی و پاراکلینیکی به تشخیص جنون گاوی از

موارد ذکر شده کمک می نماید.

7-6 ) برنامه مراقبت و بررسی ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل بامنشاء نشخوارکنندگان درتغذیه

نشخوارکنندگان

این برنامه توسط دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان با همکاری دفاتر مرتبط با در نظر د اشتن موارد زیر انجام می

پذیرد :

7-6 ) به منظور ردیابی مواد اولیه و کنترل خوراک تولیدی لازم است کلیه کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل -1

ضایعات ، و مکمل سازی ها نسبت به دریافت پروانه بهره برداری و یا تمدید آن از سازمان اقدام نمایند .

7-6 ) برنامه ر یزی جهت بازدید و نمونه برداری فصلی ( چهار مرحله در سال ) به صورت سر زده از واحد های اپیدمیولوژیک -2

، کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل ضایعات ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع خوراک دام و ارسال به آزمایشگاه

جهت مشخص نمودن وجود پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ( در هر بازدید فرم مربوطه تکمیل گردد ) الزامی

است .

7-6 ) از واحد های اپیدمیولوژیک روستائی سالی یکبارجهت پایش نمونه خوراک دام مصرفی بازدید ، فرم لازمه تکمیل ، -3

نمونه اخذ و به آزمایشگاه ارسال می گردد . در صورت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل با منشاء نشخوار کنندگان

اقدامات لازم (جلوگیری از مصرف ، پیگیری منشاءتوزیع و اقدامات قانونی ) صورت گیرد .

7-6 ) بسته بندی و بر چسب گذاری مناسب و خاص در کارخانه های خوراک دام ، کارگا ههای تبدیل ضایعات با منشا -4

نشخوارکنندگان و مکمل سازی ها بمنظور ردیاب ی محصول تولیدی ضروری می باشد . با توجه به اهمیت ممنوعیت مصرف این

محصولات در دامداری ها ، بسته بندی توسط واحدهای تولید کننده باید با رنگ خاص و درج مشخص نمودن منع مصرف در

خوراک نشخوارکنندگان ، آبزیان و دیگر موارد به تشخیص سازمان تهیه و توزیع گردد .

7-6 ) ارسال نامه توسط سازمان به تعاونی های دامداران (گاوداران و گوسفند داران ) و نامه اختصاصی به کلیه دامداران -5

صنعتی و چاپ پوستر و پمفلت و درج در سایت سازمان مبنی بر ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار

کنندگان در خوراک دام ( بایگانی سوابق جهت مستند سازی ضروری است) انجام شود .

7-6 ) در صورت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در واحد های اپیدمیولوژیک با تنظیم -6

صورتجلسه لازم نسبت به ضبط موقت محموله اقدام و جهت تعیین تکلیف به مراجع قضائی ارسال گردد .

87/41/01

١٥٦

7-6 ) از کارگاههای تبدیل ضایعات با منشاء نشخوار کنندگان به طور فصلی بازدید و بهمراه تکمیل فرم موارد زیر بررسی -7

گردد :

7-6 ) جهت انجام صحیح حرارت دادن پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ، تکه های گوشت ، چربی ، -7-1

استخوان باید قبل از حرارت دیدن به ذراتی به اندازه های 50 میلیمترتبدیل گردیده و سپس حرارت داده شوند .

134 درجه سانتیگراد در فشار 3 بار و به مدت حداقل 20 دقیقه برای فرایند حرارت دادن استفاده - 7-6 ) از دمای 138 -7 -2

شود . در این رابطه لازم است دستگاهها از نظر تنظیم دما و فشار مورد نیاز توسط سازمان های مجاز و ذیصلاح مورد بازبینی و

کالیبراسیون قرار گیرند .

در کارخانه های خوراک دام ، کارگا ههای تبدیل ضایعات ( با منشاء GMP 7-6 ) به منظور اعمال اصول -8

نشخوارکنندگان) ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع بازدید ، فرم اولیه اعلام کتبی نواقص تکمیل و بازدید مجدد به فاصله یکماه

و کنت رل موارد تذکر داده شده انجام شود . در صورت عدم اصلاح پس از بازدید دوم نسبت به توقف تولید واحد مربوطه اقدام

لازم صورت گیرد .

7-6 ) کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل ضایعات ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع نسبت به اجرای سیستم -9

و اخذ گواهینامه تشویق گردند . HACCP

7-6 ) فهرست کارگاههای تولید کننده تبدیل ضایعات با منشاء نشخوارکنندگان ، آمار تولید سالانه پودر گوشت و استخوان -10

با منشاء نشخوار کنندگان و فهرست توزیع در اداره کل دامپزشکی استان به مدت 7 سال نگهداری گردد .

7-6 ) کارخانه های خوراک دام ، کارگا ه های تبدیل ضایعات ( با منشاء نشخوارکنندگان ) و مکمل سازی ها موظفند -11

مستندات مربوط به توزیع خوراک دام و پودر گوشت و استخوان تولیدی خود را به واحد های تحت پوشش ، نگهداری و ارائه

نمایند .

7-6 ) به کارگاههای تبدیل ضایعات با منشاء نشخوارکنندگان اعلام گردد که از لاشه گاوهای های بالای 30 ماه و -12

گوسفند و بز بالای 18 ماه که به عللی تلف شده اند ( دام های زمین گیر ، بیماری های فلجی- عصبی ، مرگ در مسیر حمل

و نقل و… ) در تولید پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان استفاده ننمایند . در صورت اثبات استفاده از موارد ی اد

شده برخورد قانونی صورت گیرد .

7-6 ) استفاده از مواد مخاطره آمیز ویژه گاو های بالای 12 ماه و گوسفند و بز دارای علائم عصبی در خوراک انسان و -13

خوراک دام مورد مصرف نشخوارکنندگان ممنوع بوده و در صورت تخلف برخورد قانونی صورت گیرد . ( در شرایطی که کشور

در گروه غیر مشخص قرار دارد) .

7-6 ) آمار گاو کشتار شده بالای 30 ماه و تعداد نمونه های اخذ شده ماهانه توسط ادارات کل دامپزشکی استان ها به -14

سازمان ارسال گردد.

یادآوری 1 ) با توجه به اینکه اجرای صحیح ممنوعیت استفاده ازپودر گوشت و استخوان نشخوارکنندگان در خور اک

نشخوارکنندگان نیاز به کنترل دقیق دارد نرم افزار لازم تهیه و همانند سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری جهت مراقبت بیماری

ها گزارش گیری ها به هنگام باشد.

یادآوری 2 ) با توجه به اهمیت مستندات جهت ردیابی اقدامات انجام شده و ارائه به مقامات ذیصلاح بین المللی جهت تغییر

وضعیت کشور از وضعیت نامشخص به کنترل شده یا قابل اغماض کلیه اسناد و مدارک (فرم ها ، صورتجلسات و گواهی های

آموزشی و ...) برای مدت 7 سال جهت ارائه به شکل مناسب بایگانی گردد .

یادآوری 3) کلیه گزارشات و فرم ها از طریق سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری ارسال گردد .

-7-7 ارزیابی کارایی سیستم مراقبت

این ارزیابی مطابق با اطلاعات موجود در نرم افزار مورد نظر بر اساس توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام بوده و شامل

موارد زیر می باشد :

7-7 ) جمع بندی و تجزیه و تحلیل داده ها ، تفسیر و انتشار گزارش . -1

87/41/01

١٥٧

برای مشخص نمودن عملکرد هر استان و ( Point value ) 7-7 ) تعیین مجموع ارزش کمی اقدامات انجام شده -2

مقایسه آن ها .

7-7 ) سیستم گزارش دهی ، تعداد نمونه های اخذ شده ، تعداد نمونه های باقیمانده ، تعداد نمونه های نا مناسب و نتایج -3

آزمایشگاهی نمونه ها .

-8 مصرف مواد مخاطره آمیز ویژه در داخل کشور و اقدامات پیشگیرانه :

، (OIE ) 8) با توجه به اینکه بر اساس ریسک سه گانه جنون گاوی کشورها، زون هاوکمپارتمنت های مختلف جهان -1

کشور ما درطبقه ریسک نامشخص قرار می گیرد و با عنایت به اینکه برخی از مواد مخاطر ه آمیز ویژه؛ دام های کشتاری مانند

مغز و چشم مصرف انسانی دارند ، به عنوان یک اقدام پیشگیرانه از مصرف مواد مخاطره آمیز ویژه مانند مغز و چشم گاوهای

بالای 12 ماه خود داری گردد .همچنین از این گونه مواد در خوراک دام استفاده نگردد .

در گوسفند و بز مصرف لاشه و مغز (مواد مخاطره آمیز BSE 8) در صورت تشخیص قطعی ا ولین مورد مثبت اسکرپی و یا -2

ویژه ) نشخوارکنندگان کوچک بالای 18 ماه ممنوع و نسبت به امحاء آن اقدام و کلیه اقدامات لازم صورت گیرد .

8) دستورالعمل های لازم در ارتباط با نحوه کشتار صحیح و بهداشتی بمنظو ر کاهش مخاطرات بیماری و پیشگیری از -3

آلودگی های ثانویه قسمت های قابل مصرف لاشه با مواد مخاطره آمیزویژه در کشتارگاهها توسط دفتر نظارت ر بهداشت

عمومی سازمان تدوین و ابلاغ گردد .

مهمترین بیماری های دوران خشکسالی در دامها

مهمترین بیماری های دوران خشکسالی را می توان بشرح زیر ارائه نمود‎ :‎ ‏-1‏‎ ‎بیماری های متابولیک - زمانی که انرژی دریافتی با انرژی مورد نیاز هم خوانی نداشته ‏باشد‎ .‎ ‎- ‎کتوزیس و مسمومیت آبستنی ‎- ‎اسیدوز ‎- ‎نفخ تغذیه ای ‎- ‎بیماری های کبد چرب در گاوها‎ .‎ ‏-2‏‎ ‎کمبودهای مواد معدنی : معمول ترین اشتباه در تغذیه دستی در زمان خشکسالی خوراندن ‏کنجاله پنبه دانه یا غلات است که بعلت فسفر بالا علی رغم وجود سیستم کنترل کننده تعادل کلسیم و فسفر، در بدن ممکن ‏است نسبت کلسیم به فسفر بهم بخورد . هر گونه استرس و عوارض سوء تغذیه به صورت اختلال هضم و به تبع آن جذب ‏باعث هیپومنیزمی و هیپوکلسیمی ثانویه می گردد‏‎ .‎ در دوره خشکسالی زیاد مشاهده می شود‏‎ . A ‎‏-3‏‎ ‎عوارض ناشی از کمبود ویتامین Immuno ‎‏-4‏‎ ‎فقر پروتئینی و اساسا کاهش مقاومت بدن دام که در برابر کلیه بیماری ها به ‏علت اختلال سیستم ایمنی بوجود می آید‏‎ . ‎، ‏‎( deficiency)‎ ‏-5‏‎ ‎کاهش رشد و کاهش باروری‎ .‎ ‏87/41/01‏ ‏١٣٩‏ ‏-6‏‎ ‎مسمومیت ها‎ :‎ ‏-6-1‏‎ ‎مسمومیت ها بعلت مصرف علوفه سمی متعاقب کمبود علوفه که در حالت عادی ‏توسط دام خورده نمی شود . بعلت کمبود علوفه مناسب دام به ناچار به سمت مصرف علوفه هرز و سمی رفته و در نتیجه موارد ‏مسمومیت ها بیشتر خواهد شد‎ .‎ ‏-6-2‏‎ ‎مسمومیت با جلبک های سبز آبی- توده های جلبک سبز آبی در ماههای گرم در طی ‏خشکسالی و زمانی که سطح آب منابع نظیر برکه ها و آبگیرهای نگهدای آب به حداقل می رسد ، بیشتر مشاهده می شود ‏‏. آلودگی منابع آبی به کود دامی باعث افزایش رشد این جلبک ها می شوند . مصرف زیاد سموم جلبک ها منجر به آسیب ‏شدید کبد و حتی مرگ می شود‎ .‎ مصرف مقادیر کمتر سموم منجر به زردی ، ازدیاد حساسیت به نور ، سوختگی در ناحیه ‏صورت می شود‎ .‎ ‏-7‏‎ ‎بروز بیماری های کلستریدیایی- اسپور باکتری های کلستریدیایی نظیر عوامل بیماری ‏های شاربن علامتی ، کزاز و بوتولیسم در خاک وجود دارند . در دوره خشکسالی آلوده شدن خراش ها و زخم ها با گرد ‏و خاک و همچنین چرای نزدیک به سطح خاک منجر به ورود کلستریدی های موجود در محیط به بدن دام ها می گردند‏‎ .‎ ‏-8‏‎ ‎بروز و شیوع بیماری های ویروسی و باکتریائی نظیر تب برفکی ، طاعون نشخوارکنندگان ‏کوچک ، هاری ، شاربن و لپتوسپیروز در کانون های بیماری و اصولا بیماری های نهفته که بدلیل ضعف سیستم ایمنی ‏طغیان می نمایند‎ .‎ ‏-9‏‎ ‎بروزعفونت های تنفسی‎ .‎ نوعی لنگش است که اندام حرکتی را فرا می گیرد . مصرف‎ Founder ‎اصولا‎ – ( Founder ) ‎‏-‏‏10‏‎ ‎لنگش اندام حرکتی بالای غلات به همراه سطح پائین پروتئین موجب ایجاد اسیدوز و ترشح هیستامن شده که ‏منجر به اتساع عروق سم و در‏ نتیجه سبب لنگش در اندام حرکتی می شود . استرس در لنگش هم کاملا نقش دارد‎ .‎ ‏-11‏‎ ‎رخداد پلیو آنسفالومالیشیا ( نرمی بافت خاکستری مغز ) بدلیل بالا بودن سولفور آب‎ .‎ این عارضه به دنبال افزایش جمعیت حشرات (مگس ها) ، افزایش گردو‎ – Pink – Eye ‎‏-12‏‎ ‎ایجاد عارضه چشم صورتی خاک و آسیب مکانیکی مخاطات و جای گیری عامل بیماری ( باکتری موراکسلا بوویس ) ‏در مخاط آسیب دیده در گاو ‎( ‎درگاوهای جوان حساسیت بیشتر است ) بوجود می آید . واگیری تا 80 درصد هم می ‏رسد و اگر چشم درمان نشود به کوری دائم می انجامد‏‎ .‎ ‏-13‏‎ ‎ابتلاء به عوارض جسم خارجی اعم از نافذ و غیر نافذ در زمان خشکسالی به علت ‏عارضه پیکا افزایش می یابد . در این ارتباط بوتولیسم جایگاه خاصی دارد‏‎ .‎ ‏-14‏‎ ‎به دنبال کمبودهای مواد غذایی و بمنظور جبران این کمبودها بویژه مواد معدنی ، در دام ‏رویکردی به پیکا ( گنده خواری‎ )‎ بوجود می آید که حاصل آن خوردن لاشه و یا بقایای ( استخوان ) حیوانات تلف شده است ‏‏. با توجه به محیط مغذی لاشه ها بخصوص در نواحی گرم و مرطوب باکتری کلستریدیوم بوتولینوم شدیدا رشد کرده و زمینه ‏رخداد بوتولیسم در دام ها فراهم می گردد . در سال های 85 و 86 در استان بوشهر به دنبال وقوع خشکسالی در آن استان موارد ‏متعددی از بوتولیسم در دام ها بدنبال خوردن لاشه ها و بقایای موش و سایر حیوانات ، گزارش و تائید گردید‏‎ .‎ ‏-15‏‎ ‎مستعد شدن بیشتر نسبت به آلودگی های انگلی - آلود گی های کرمی در دام های ‏جوان و دام هایی که تازه زایمان کرده اند بیشتر مشاهده می شود . دام های بالغ نسبت به انگل های داخلی مقاومند ، اما استرس ‏سوء تغذیه ناشی از خشکسالی موجب ضعف سیستم دفائی بدن و افزایش حساسیت به عفونت ها بویژه بیماری های انگلی ‏می گردد . در شرایط خشک ‎( ‎خشکسالی ) بار آلودگی انگلی کاهش می یابد و شرایط برای انگل ها مساعد نیست به ‏گونه ای که درمان جمعی توصیه نمی شود اما استرس فقر‏ غذایی می تواند عوارض ناشی از آلودگی انگلی را در دام ها افزایش دهد . عدم توانایی دام ‏در تیمار خود در شرای ط خشکسالی سبب افزایش موارد میاز خواهد شد‏‎ .‎ ‏87/41/01‏ ‏١٤٠‏ ‏87/41‏‎/ ‎کد : 06‏

( EBL و BVD- MD و IBR ) بیماری های تولید مثل دام

به نام خدا 

( EBL و BVD- MD و IBR ) بیماری های تولید مثل

الف – مراکز اصلاح نژاد و دامداری های تامین کننده گوساله نر این مراکز :

1386 می بایستی این مراکز /43/ براساس دستورالعمل و ضوابط بهداشتی مراکز تولید و توزیع اسپرم نشخوارکنندگان با کد 06

تحت نظارت و پایش قرار گیرند تا تولید اسپرم با باروری مناسب نهایتاً منجر به برقراری و حفظ سلامت دام ها در سطح استاندارد بوده و عاری از پاتوژن های خاص قابل انتقال از طریق اسپرم باشد .

و BVD - MD ، قبل از ورود گاوهای نر و دام های تیزر انتخابی از دامداری ها بایستی از نظر بروسلوز ، سل گاوی و لپتوسپیروز و لکوز منفی باشند . این آزمایشات بایستی به شیوه ای برنامه ریزی شوند که در اسرع وقت IBR و IPV نتایج مشخص گردند تا طول مدت قرنطینه در گاوداری تا آنجا که ممکن است کوتاه باشد پروتکل کنترل و پیشگیری میبایستی براساس دستورالعمل و ضوابط بهداشتی مراکز تولید و توزیع اسپرم نشخوارکنندگان ، صورت گیرد .

ب – بررسی ، نظارت و مراقبت بیماری های مسبب سقط جنین

مطالعه ، بررسی و مراقبت بیماری های مولد سقط جنین بطور جامع ، مستقل ، غیر فعال ودر چند منطقه بطور فعال صورت واهد گرفت . گرچه عوامل گوناگونی در ایجاد عارضه سقط جنین در سراسر کشور ( عوامل کمپلکس ) دخالت دارند . مع لوصف عواملی که در اجرای این طرح برای مطالعه مدنظر می باشند بقرار ذیل است :

Blue tangue -1 ویروس عامل زبان آبی

Neosporasis -2 تک یاخته نئوسپورا کانینوم  

Border disease -3 ویروس بوردر  

chlamydiasis -4 باکتری کلامیدیا پسیتاسی  

Toxoplasmosis -5 تک یاخته توکسوپلاسما گونه ای دردر اسهال ویروسی گاوان

 BVD -6 ویروس عامل ر رینوتراکئیت گاوان

 IBR -7 ویروس  

(Mycoplasmosis ) -8 عوامل مایکوپلاسمایی در بیماری مایکوپلاسموز یا آگالاکسی

(Compylobacteriosis) -9 باکتری کامپیلوباکتر در کامپیلوباکتریوز یا ویبریوز

(Leptospirosis ) -10 باکتری اسپیروکتی لپتوسپیرا در لپتوسپیروزیس

(Salmonellasis ) -11 باکتری سالمونلا در بیماری سالمونلازیس

در این راستا لازم است گزارش عارضه براساس فرم های مربوطه ( فرم گزارش عارضه سقط جنین در گاو - فرم گزارش عارضه سقط جنین در گوسفند و بز ) توسط استان ها انجام گیرد و چنانچه میزان شیوع سقط در واحد اپیدمیولو ژیکی از حد 2 الی 5 درصد افزون تر باشد ، نسبت به اخذ نمونه مرضی مناسب و ارسال به آزمایشگاه مبادرت ورزند . بدیهی است نتایج نمونه های مورد آزمایش استانی به سازمان اعلام و چنانچه امکانات تشخیصی در استان فراهم نباشد نسبت به ارسال نمونه به دفتر بررسی، مبارزه و مراقبت بیماری های دامی اقدام نمایند .

با توجه به عارضه سقط در گوسفند و بز در نیمه دوم هر سال و اکثریت رخدادهای سقط در گاو در تمام فصول ، تعیین میزان کلی و ارزیابی سالیانه در پایان هر سال محاسبه و نتایج برحسب نوع نمونه های مرضی و مطالعات صورت گرفته به است ان ها اعلام گردد.

پروژه ها و راهکارهای مناسب بشرح ذیل مورد توجه میباشد :

• تجهیز آزمایشگاه های تشخیص ادارات کل دامپزشکی استان ها

87/41/07

٨٩

• تهیه و تولید واکسن مناسب و موثر برعلیه عوامل موجد سقط با همکاری ارگان های ذیربط

• اجرای مقررات قرنطینه ای و بیوسکیوریتی در مورد هر یک از بیماری های واگیردار

• اجرای دوره های اموزشی برای کارشناسان ودوره های ترویجی برای دامداران

87/41/07

٩٠

دستورالعمل و ضوابط بهداشتی مراکز تولید و توزیع اسپرم نشخوارکنندگان

مقدمه :

تلقیح مصنوعی بعنوان یک تکنیک در اصلاح نژاد دام و بمنظور پیشگیری از انتقال و انتشار بیماری ها و همچنین بلحاظ بالابودن ارزش اقتصادی و سهولت در انجام آن در سطح وسیعی در دنیای امروز مورد استفاده قرار می گیرد . در سال 1385 متجاوز از 2 میلیون تلقیح مصنوعی در کشور انجام گرفته که این میزان تنها 25 درصد جمعیت گاوی قابل تلقیح را تحت پوشش قرار داده است . با توجه به توسعه گاوداری و اجرای پروژه های وزارت جهاد کشاورزی در جهت افزایش تولید شیر و گوشت میزان تلقیح در سال پایانی برنامه پنج ساله پنجم توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران به 6 میلیون تلقیح هدف گذاری گردیده است که بخش عمده اسپرم مورد نیاز بوسیله ایستگاه های تولید اسپرم داخلی تامین خواهد شد . علی رغم اینکه تلقیح مصنوعی بعنوان عامل پیشگیری و کنترل از بیماری های عفونی محسوب می شود ولی خود بالقوه می تواند در صورت عدم رعایت ضوابط بهداشتی سبب انتشار بیماری ها در سطح گسترده در مقایسه با جفتگیری طبیعی گردد . لذا تدوین و اجرای ضوابط بهداشتی دقیق جهت مراکز تولید اسپرم منجمد کشور که منطبق با آخرین یافته های علمی و شرایط خاص کشور ما باشد اجتناب ناپذیر است. اجرای دقیق این ضوابط می تواند علاوه بر پیشگیری از انتشار بسیاری از بیماری ها ، باعث جلب

اعتماد به محصول تولیدی این مراکز توسط مشتریان داخلی و خارجی گردد . دستورالعمل و ضوابط بهداشتی مراکز تولید و توزیع اسپرم در سال 1379 توسط سازمان دامپزشکی کشور تدوین و ابلاغ گردید و اینک در سال 1386 با توجه به ضرورت ها بشرح زیر توسط کمیته علمی – فنی مراکز تولید و توزیع اسپرم مورد بازنگری قرار گرفته است .

هدف:

هدف از تدوین این ضوابط، اعمال مقررات بهداشتی تولید اسپرم با باروری مناسب به منظور برقراری و حفظ سلامت و بهداشت دام ها در سطح استاندارد بوده تا در نهایت اسپرم تولید شده با استانداردهای بین المللی( عاری بودن از پاتوژن های خاص قابل انتقال از طریق اسپرم) مطابقت نماید.

شرایط کلی مورد نیاز مرکز تولید و توزیع اسپرم :

-1 مرکز باید رسماً به تائید سازمان دامپزشکی کشور برسد و مجوزهای لازم را در هریک از مراحل فعالیت خود از این سازمان اخذ نماید .

-2 مرکز بایستی بر اساس ضوابط نظام دامداری از دامداری های مجاور و تأسیسات آنها به طور کامل مجزا بوده و برای جلوگیری از ورود حیوانات وحشی، تمهیدات لازم بکارگرفته شود .

-3 مرکز باید دارای قرنطینه، محل ضدعفونی ، جایگاه نگهداری دا مها، انبار علوفه، امکانات جمع آوری اسپرم، آزمایشگاه، درمانگاه، محل ذخیره اسپرم و تشکیلات اداری مناسب باشد .

-4 مرکز باید قرنطینه خارجی(اولیه) خود را از محدوده مرکز، منطبق با ضوابط سازمان دامپزشکی کشور دایر نماید .

-5 مرکز باید تحت نظارت و کنترل بهداشتی سازمان دامپزشکی کشور باشد. کارشناسان مجاز ازطرف سازمان دامپزشکی مسؤل بازرسی منظم به فواصل حداکثر شش ماه و نظارت بر حسن اجرای دستورالعمل ها ، روش کار، گزارشات بهداشتی ثبت شده گاوهای نر مرکز ، تولید، ذخیره و فروش اسپرم می باشند .

-6 مرکز باید دائماً تحت نظارت و کنترل مستقیم دامپزشک مقیم مورد تأیید سازمان دامپزشکی کشور به عنوان مسؤل بهداشتی مرکز باشد .

شرایط و ضوابط اختصاصی محل نگهداری گاوهای نر و امکانات جمع آوری اسپرم

-1 جایگاه گاوهای نر باید دارای بخش های جداگانه شامل : پرورشگاه (از زمان خروج از قرنطینه تا آمادگی تولید )، محل

نگهداری گاوهای نرمولد (بصورت انفرادی) و محل نگهداری گاوهای نر بیمار باشد .

-2 گوساله های نر و گاوهای نر مولد اسپرم پس از گذراندن دوران قرنطینه و آمادگی تولید، اجازه ورود به بخش تولید را دارند .

یادآوری 1 : نگهداری گاو ماده وهرگونه دام دیگر در مرکز ممنوع می باشد .

87/41/07

٩١

یادآوری 2 : درصورت نگهداری سگ نگهبان ، بایستی سلامت آن ، توسط دامپزشک مسؤل بهداشتی مرکز تائید شود .

-3 کلیه پرسنل شاغل در مرکز نبایستی با دیگر دام های خارج از مرکز تماس داشته و به سایر واحدهای دامداری تردد داشته

باشند . در صورت هرگونه تردد بایستی حداقل بمدت سه روز از مراجعه به مرکز خودداری نموده و متعاقباً با نظارت دامپزشک مسؤل بهداشتی مرکز و رعایت شرایط بهداشتی، می توانند وارد مرکز شوند .

-4 مسئولیت اجرای کلیه اقدامات بهداشتی در جهت پیشگیری و کنترل بیماری ها و انجام واکسیناسیون و تست های لازم ( یون ، سل ، بروسلوز و ....) با دامپزشک مسؤل بهداشتی مرکز بر اساس آئین نامه و دستور العمل های سازمان دامپزشکی کشور و با نظارت شبکه دامپزشکی منطقه می باشد . در صورت ضرورت استفاده از اکیپ های عملیاتی خارج از مرکز ، بایستی این اکیپ ها حداقل به مدت سه روز قبل از مراجعه به هرگونه واحد دامداری دیگر و یا مرتبط با دامداری خودداری کرده باشند وبا رعایت شرایط بهداشتی وارد مرکز شوند .

یادآوری : مسئولیت بازآموزی و نوآموزی دامپزشک مسؤل بهداشتی مرکز به عهده سازمان دامپزشکی کشور میباشد .

-5 کلیه پرسنل شاغل اعم از دائمی و فصلی در مرکز ملزم به داشتن کارت بهداشتی معتبر از وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی می باشند .

-6 پرسنل مرکز ملزم به گذرانیدن دور ههای آموزشی لازم و رعایت اصول بهداشتی در حد استاندارد به منظور جلوگیری از ورود ارگانیسم های بیماری زا می باشند .

یادآوری : مسئولیت برگزاری دوره های آموزشی به عهده مدیریت مرکز می باشد .

-7 در مبادی ورودی مرکز باید اتاق های رختکن ، سرویس های بهداشتی ، دوش با کوریدور یک طرفه تأسیس شده و لباس های مخصوص و چکمه جهت پرسنل فراهم گردد .

-8 ورود افراد متفرقه به مرکز تنها باید زیر نظر مدیر مرکز با نظر دامپزشک مسؤل بهداشتی و در حد ضرورت با رعایت شرایط وضوابط بهداشتی انجام شود . در مبادی ورودی مرکز دوش گرفتن ، تعویض لباس و پوشیدن لباس و چکمه مخصوص مرکز و عبور از کوریدور بهداشتی مخصوص برای افراد الزامی است . اسامی و آدرس مراجعین نیز به طور کامل در دفتر مربوطه ثبت گردد .

-9 کلیه وسایل، مواد و تجهیزات فنی مورد استفاده قبل از ورود به مرکز در صورت لزوم به روش مناسب ضدعفونی شود.

-10 کامیون ها و وسایل نقل و انتقال دام ، اجازه ورود به مرکز را نداشته و محل بارگیری باید در مجاورت مرکز فراهم گردد.

وسایل حمل ونقل نیز باید مخصوص مرکز تهیه شده باشند .

-11 جایگاه دام ها و محل جمع آوری اسپرم باید روزانه تمیز شده و حداقل سه ماه یکبار به طور کامل ضد عفونی و سوزانیده شود . مبارزه علیه جوندگان و حشرات بر اساس یک برنامه منظم (پروتکل اجرائی) صورت پذیرد .

-12 فضولات دامی باید مرتباً جمع آوری شده واز مرکز خارج گردد . در صورت استفاده از وسیله نقلیه مرکز جهت خروج کود بایستی ، در زمان ورود نسبت به شستشو و ضدعفونی آن اقدام شود .

-13 علوفه و سایر مواد غذایی مورد استفاده در مرکز باید از مراکز مجاز تامین گردد .

-14 محل انبار علوفه و خوراک دام باید به گون های طراحی و احداث گردد که درب تخلیه آن به خارج از محوطه مرکز باز شود .

شرایط و ضوابط بهداشتی اختصاصی آزمایشگاه اسپرم مستقر در مرکز -1 آزمایشگاه اسپرم باید از جایگاه نگهداری دام ها مجزا باشد و دارای بخش های جداگانه ای شامل محل شستشو جهت تمیزنمودن و آماده سازی واژن های مصنوعی ، ارزیابی و فرآوری اسپرم ، و محل ذخیره اسپرم باشد .

-2 ساختمان آزمایشگاه بایستی از مواد قابل شستشو و ضد عفونی ، بنا شده باشد .

-3 پرسنل آزمایشگاه باید از نظر فنی دارای صلاحیت لازم بوده و ضمن آشنایی با ضوابط بهداشتی، اصول بهداشتی استاندارد را در حین عملیات جمع آوری ، ارزیابی ، فرآوری وذخیره سازی اسپرم رعایت نمایند تا از امکان ورود هر گونه ارگانیسم بیماریزا جلوگیری گردد .

87/41/07

٩٢

یادآوری : پرسنل آزمایشگاه قبل از ورود به آزمایشگاه ملزم به دوش گرفتن و پوشیدن لباس ها و کفش اختصاصی آزمایشگاه می باشند .

-4 ورود افراد متفرقه به آزمایشگاه ممنوع می باشد .

یادآوری : مراجعین به آزمایشگاه باید به حداقل رسیده و بازدیدها باید با اجازه رسمی وکنترل شده باشد . بازدیدکنندگان ضمن

رعایت ضوابط بهداشتی ملزم به دوش گرفتن ، تعویض لباس ، پوشیدن روپوش وچکمه بوده و باید ورود وخروج آن ها ثبت گردد .

-5 کلیه وسایل ورودی به آزمایشگاه باید به روش مناسب ضد عفونی گردند .

-6 کلیه وسایل مورد استفاده در آزمایشگاه پس از پایان کار روزانه بایستی تمیز وضد عفونی شوند .

-7 برای جلوگیری از تماس مستقیم و بروز آلودگی، اسپرم جمع آوری شده از طریق پنجره ای که به همین منظور طراحی شده

است به آزمایشگاه رسانده شود .

-8 مبارزه علیه جوندگان و حشرات در آزمایشگاه بر اساس یک برنامه منظم ( پروتکل اجرائی) انجام پذیرد .

-9 اطاق های ذخیره اسپرم و ظروف نگهداری اسپرم را باید بتوان بسهولت تمیز و ضد عفونی نمود.

-10 فقط اسپرم هایی مجاز به فرآوری می باشند که از گاوهای نر سالم دهنده اسپرم اخذ شده باشند .

-11 کلیه موارد فوق با نظارت و تایید دامپزشک مسؤل بهداشتی مرکز بوده و آموز شهای لازم برای پرسنل توسط وی صورت

پذیرد.

آزمایش های لازم جهت گوساله های نر ، گاوهای مولد و دا مهای تیزر

-1 آزمایش های قبل از ورود به قرنطینه:

گاوهای مولد ودام های تیزری می توانند به مرکز وارد شوند که مقررات بهداشتی- قرنطینه ای تدوین شده توسط سازمان

دامپزشکی در مورد آن ها به اجرا گذارده شده باشد.

-1 گوساله های نر بایستی از گله هایی انتخاب شوند که ضوابط و مقررات بهداشتی اعلام شده توسط سازمان دامپزشکی -1

در آن ها بطور کامل رعایت شده باشند ، از جمله :

الف) تحت پوشش نظام پایش و مراقبت بیماری های دامی باشند .

ب) کلیه موارد خرید و فروش (ورود و خروج دام) را اعلام نمایند .

ج) کلیه اقدامات بهداشتی، پیشگیری و کنترلی را به شبکه دامپزشکی منطقه گزارش نمایند .

د) محدودیت اعلام شده توسط شبکه دامپزشکی منطقه در کلیه امور را اجرا نمایند .

-2 گوساله های نر بایستی بر اساس اعلام رسمی سازمان دامپزشکی کشور از گله های عاری ازسل و بروسلوز انتخاب -1

گردند .

-3 گله های انتخابی بایستی از نظر بیماری های مسری نظیر تب برفکی ، تب سه روزه ، لپتوسپیروز ، یون و ... در زمان -1

انتخاب ، فاقد علائم بالینی باشند .

-4 گوساله های مورد نظر تا زمان انتقال به قرنطینه در جایگاه جداگانه ودر شرایط مناسب بهداشتی نگهداری شوند. -1

-5 گوساله های نر از نظر ظاهری سالم و طبیعی بوده و قبل از ورود به قرنطینه از نظر آزمایش های ذیل منفی باشند: -1

الف) بروسلوز

ب) سل

ج) لکوز

(BVD-MD) د) بیماری اسهال ویروسی- مخاطی گاوان

یا الایزا آنتی ژن ) انجام گرفته و نتیجه منفی PCR ، آزمایش جدا سازی ویروس یا یکی از آزمایش های (ایمنوپراکسیداز

باشد .

( IBR–IPV ) ه) بیماری تورم عفونی نای گاوان- ولوواژنیت پوستولار عفونی

87/41/07

٩٣

یا الایزا انجام گیرد و نتیجه آزمایش ها منفی باشد . SN آزمایش های مثبت هستند باید تا حداکثر سن 9 ماهگی در جایگاه جداگانه IBR یادآوری : گوساله هایی که قبل از 6 ماهگی از نظر لکوز و

نگهداری شده و پس از انجام آزمایشات سرولوژی در صورت نتیجه منفی به قرنطینه حمل شوند .

و) از نظر بیماری یون ضمن منفی بودن ، از مادر منفی نیز متولد شده باشد ( آزمایش انتخابی الایزا و کشت میکروبی می باشد) . ز) از نظر تریکوموناس و کامپیلوباکترفتوس منفی باشند (آزمایشات پس از 6ماهگی انجام گیرد) .ح) از نظر لپتوسپیروز گوساله منفی انتخاب شده و دو تزریق استرپتومایسین به فاصله 15 روز انجام پذیرد.

و کمبود (BLAD) ط) گوساله های خریداری شده از نظر بیماری های ژنتیکی( بیماری کاهش چسبندگی لوکوسیتی گاوی

مورد آزمایش قرار گیرند و منفی باشند . (DUMPS) یوریدین مونوفسفات

یادآوری 1 : به منظور کنترل آلودگی و فراهم شدن شرایط لازم محیطی ، توصیه م یگردد خرید گوساله های انتخابی از گل هها تا

سن 6 ماهگی صورت گرفته و متعاقباً در شرایط قرنطینه ای نگهداری شده و آزمایش های ذکر شده فوق در زمان سنی مناسب در

قرنطینه صورت پذیرد .

یادآوری 2 : کلیه آزمایش های ذکر شده فوق در آزمایشگا ههای مجاز مورد تائید سازمان دامپزشکی کشور صورت پذیرد.

-2 آزمایش دام ها در ایستگاه قرنطینه دا مهای انتخاب شده از دامداری ها به صورت انفرادی و کاملا مجزا باید حداقل به مدت 28 روز در ایستگاه قرنطینه نگهداری شوند . آزمایشات تشخیصی زیر حداقل 21 روز بعد از ورود به ایستگاه قرنطینه بر روی آن ها انجام گیرد. در مورد آزمایش کامپیلوباکترفتوس و تریکوموناس فتوس میتوان 7 روز پس از ورود به قرنطینه اقدام نمود .

آزمایش های روتین :

الف) از نظر بروسلوز و سل انجام و نتایج منفی باشند .

(BVD-MD) ب) بیماری اسهال ویروسی- مخاطی گاوان

کلیه دام ها ، ، Persistently Infected (PI) با عفونت پایدار BVD-MD -1 به منظور مشخص شدن دام های ناقل یا الایزا تسخیری (آنتی ژن) قرار گیرند . PCR ، باید تحت آزمایش یکی از تست های : جداسازی ویروس ، ایمونوپراکسیداز -2 در صورتی که دامی از نظر ویروس مثبت قلمداد شود ، پس از جداسازی دام مثبت کلیه دا مهای قرنطینه حداقل تا 21 روز ،

BVD- با ویروس (PI) مجدداً آزمایش شوند . دام هایی که در دو مرحله آزمایش مثبت گردند باید به عنوان عفونت پایدار محسوب شده واجازه ورود به مرکز را ندارند . دام هایی که در آزمایش دوم منفی هستند می توانند به مرکز وارد شوند . MD

-3 فقط دام هایی اجازه ورود به مرکز را دارند که در آزمایش های ایستگاه قرنطینه از نظر وجود ویروس بر اساس بندهای 1 و 2

منفی بوده و دوره قرنطینه را گذرانیده باشند .

د) آزمایش کامپیلوباکترفتوس

-1 در مورد دا مهای کمتر از 6 ماه و یا دا مهایی که قبل از قرنطینه از دا مهای ماده به صورت مجزا نگهداری شده اند فقط یک

بار آزمایش کشت نمونه غلاف قضیب با نتیجه منفی کافی است .

-2 دام های 6 ماهه ویا بیشتر ویا آن دسته که بصورت گروهی قبل از قرنطینه با دا مهای ماده نگهداری شده اند باید در سه بار

آزمایش کشت نمونه های غلاف قضیب که به فواصل یک هفته اخذ شده است ، منفی باشند .

ه ) آزمایش تریکوموناس

1  در مورد دام های کمتر از 6 ماه ویا دام هایی که قبل از قرنطینه از دا مهای ماده به صورت مجزا نگهداری شده اند فقط

یک بار آزمایش کشت نمونه غلاف قضیب با نتیجه منفی کافی است .

2 دام های 6 ماهه ویا بیشتر ویا آن دسته که بصورت گروهی قبل از قرنطینه با دام های ماده نگهداری شده اند باید در سه بار

آزمایش کشت نمونه های غلاف قضیب که به فواصل یک هفته اخذ شده است ، منفی باشند .

87/41/07

٩٤

IBR - IPV ( و

یا الایزا انجام گیرد و نتیجه آزمایش منفی باشد و در صورتی که دام قبلاً واکسن مارکر دار SN کلیه دام ها آزمایش

دریافت کرده باشند ، آنتی بادی ناشی از واکسن بلامانع است .

یا مشخص نمودن آنتی ژن به وسیله یکی از AGID تست سرمی الایزا و (Bluetongue ) ز ) از نظر بیماری زبان آبی صورت گرفته و نتیجه آزمایش ها منفی باشد . ,PCR , آزمایش های ایمینوکپچر جداسازی ویروس ح) از نظر بیماری لکوز آزمایش انتخابی الیزا یا ژل صورت گرفته و نتیجه منفی باشد .

ط) از نظر بیماری لپتوسپیروز کلیه دام ها از نظر هر پنج سرووار :

مورد تست ( L. pomona, L. hardjo, L. grippotyphosa, L. icterohemorrhagiae, L. canicola)

قرار گیرند و نتیجه آزمایش ها منفی باشد و در مدت قرنطینه دو نوبت استرپتومایسین دریافت نمایند . ( MAT ) سرمی

برنامه آزمایش گاوهایی که در مرکز به طور ثابت هستند :

کلیه ضوابط بهداشتی مرتبط با بیماری های واگیردار بایستی در واحد به اجرا گذاشته شود و همچنین کلیه این گاوها باید حداقل سالی یکبار مورد آزمایش های ذیل قرار گیرند .

الف) بروسلوز : تست سرمی ، نتیجه کلیه دا مها باید منفی باشد . در صورت مثبت بودن برابر آیین نامه اجرایی ریشه کنی بروسلوز

برخورد گردد .

ب) سل : تست جلدی ، نتیجه کلیه دام ها باید منفی باشد . در صورت مثبت بودن تست توبرکولین برابر آیین نامه اجرایی ریشه کنی سل گاوی برخورد گردد .

ج) یون: از نظر بیماری یون با انجام آزمایش الایزا و کشت میکروبی ، نتایج منفی باشد .

کلیه دا مها به منظور تعیین وجود آنتی ژن باید مورد آزمایش قرار : (BVD-MD) د) بیماری اسهال ویروسی- مخاطی گاوان گیرند و نتایج منفی باشد .

یا الایزا انجام گیرد و نتایج منفی باشد SN آزمایش های :IBR-IPV ( ه

یا مشخص نمودن آنتی ژن به وسیله یکی از AGID تست سرمی الایزا و (Bluetongue ) و) از نظر بیماری زبان آبی و جداسازی ویروس صورت گرفته و نتایج منفی باشد . PCR , آزمایش های ایمینو کپچر ز) از نظر بیماری لکوز آزمایش انتخابی الایزا یا ژل صورت گرفته و نتایج منفی باشد.

تبصره : تست فوق با توجه به وضعیت واحدهای موجود و بیماری ها با فواصل 6 ماه یکبار به اجرا گذاشته شود.

ح) از نظر بیماری لپتوسپیروز کلیه دام ها جهت پنج سرووار :

مورد تست (L. pomona, L. hardjo, L. grippotyphosa, L. icterohemorrhagiae, L. canicola)

1به بالا مثبت قلمداد می شود). / تیتر 100 MAT قرار گیرند و نتیجه آزمایش ها منفی باشد( در تست ( MAT ) سرمی

ط) کامپیلو باکتر فتوس

نمونه های اخذ شده از غلاف قضیب باید کشت داده شوند .

گاوهایی باید مورد آزمایش قرار گیرند که تولید کننده اسپرم هستند و یا با گاوهای تولید کننده اسپرم در تماس می باشند .

گاوهایی که پس از یک دوره 6 ماهه استراحت برای تولید اسپرم برگشت داده می شوند باید 30 روز قبل از سرگیری تولید،

مورد آزمایش قرار گیرند و نتایج منفی باشد .

ی) تریکو موناس فتوس

1 - نمونه های اخذ شده از غلاف قضیب باید کشت داده شوند .

2 - گاوهایی باید مورد آزمایش قرار گیرند که تولید کننده اسپرم هستند ویا با گاوهای تولید کننده اسپرم در تماس می

باشند.گاوهایی که پس از یک دوره 6ماهه استراحت برای تولید اسپرم برگشت داده می شوند باید 30 روز قبل از سرگیری تولید

مورد آزمایش قرار گیرند و نتایج منفی باشد .

87/41/07

٩٥

شرایط بهداشتی جمع آوری و فرآوری اسپرم

با توجه به این که میکروارگانیسم های موجود در اسپرم غالباً از گونه های ساپروفیت هستند، در عین حال پاتوژن هایی نظیر لانسفیلد) ، ایشرشیاکلی و B و A اکتینومایسس پیوژنز بویس ، استافیلوکوکوس آرئوس ، استرپتوکوکوس (گروههای اسپرم فرآوری شده شاخص (CFU1/ml) پسودوموناس آئروژینوزا نیز ممکن است حضور داشته باشند . شمارش باکتریایی خوبی از رعایت استانداردهای بهداشتی است . تعداد باکتری ها از 5000 باکتری در هر میلی لیتر نباید بیشتر باشد .

-1 شرایط مدیریتی گاوهای نر :

هدف ، نگهداری گاوهای نر در جایگاه تمیز و بهداشتی است . تمیز بودن ناحیه پایین قفسه سینه و شکم توصیه و تأکید می شود .

-1 نگهداری گاوهای نر در مرتع و یا در جایگاه بسته باید کاملا بهداشتی باشد . بستر دام در حد لزوم بطور مرتب تعویض -1

گردد .

-2 موهای بدن باید تمیز و کوتاه شوند . -1

-3 طول موهای اطراف غلاف قضیب باید پس از کوتاه کردن حدود 2 سانتی متر گردد . به دلیل نقش حفاظتی ، تمامی -1

موهای این ناحیه نباید برداشته شود . زدودن کلیه موها ممکن است موجب تحریک مخاط غلاف قضیب گردد .

-4 بدن دام مرتباً برس زده شده و در صورت لزوم یک روز قبل از جمع آوری اسپرم بخصوص نواحی زیر شکم کاملاً -1

برس زده شود .

-5 در صورت آلودگی زیاد ، نواحی زیر شکم ، منفذ غلاف قضیب و نواحی مجاور کاملاً تمیز شده و به وسیله صابون و -1

پلشت برها شستشو ، آبکشی و خشک گردد .

-6 در زمان ورود دام به محل جمع آوری اسپرم ، تکنسین مربوطه باید از تمیز بودن دام مطمئن گردد. مواد مدفوعی، -1

بستر و مواد غذایی نباید توسط بدن و سم ها به محل جمع آوری اسپرم وارد شود، زیرا اینگونه مواد شدیداً آلوده می باشند .

-2 شرایط بهداشتی جمع آوری اسپرم :

-1 کف جایگاه پرش دام باید بنحوی طراحی شده باشد که قابلیت تمیز شدن و ضد عفونی کردن را داشته باشد . از ایجاد -2

گرد و خاک در محل باید پرهیز شود .

-2 قسمت خلفی گاوهای تیزر و یا ماکت مخصوص باید تمیز بوده و در مورد گاوهای تیزر پس از هر روز کاری و در مورد -2

ماکت پس از هر بار جمع آوری اسپرم تمیز و ضد عفونی گردد . از پوشش های پلاستیکی یکبار مصرف نیز می توان استفاده کرد .

-3 فرد جمع آوری کننده اسپرم در هنگام تماس با قضیب گاو نر باید از دستکش های یکبار مصرف استفاده نماید . -2

-4 مهبل مصنوعی پس از هر بار جمع آوری اسپرم باید کاملاً تمیز گردد . برای این منظور اجزاء مختلف آن جدا گردیده و -2

شستشو شده ، پس از آبکشی خشک و برای جلوگیری از ورود گرد و خاک به آن در قفسه قرار داده شود. بدنه داخلی و قسمت

98 – مخروطی مهبل های مصنوعی قبل از بستن اجزا ء آن با موادی که حاوی اتیل الکل هفتاد درصد یا ایزو پروپیل الکل 99

درصد ، اتیلن اکسید و یا با بخار ضد عفونی شود . مهبل های مصنوعی باید تمیز و بهداشتی باقی بماند .

-5 مواد روان کننده مصرفی باید بهداشتی و در معرض گرد و غبار قرار نداشته باشد . وسیله ای که برای پخش این مواد -2

در داخل مهبل مصنوعی استفاده می شود باید تمیز و بهداشتی نگهداری شود .

-6 مهبل مصنوعی نباید پس از انزال گاو نر تکان داده شود زیرا ممکن است مواد روان کننده از قسمت مخروطی وارد -2

اسپرم جمع آوری شده گردد .

Colony Forming Unite 1-

87/41/07

٩٦

-7 در صورت جمع آوری پی در پی انزال از یک گاو نر و یا دخول بدون انزال در مهبل مصنوعی ، مهبل باید در هر بار -2

تعویض گردد.

-8 لوله جمع آوری اسپرم باید به صورت یکبار مصرف و یا استریل شده ( در اتو کلاو 121 درجه سانتی گراد و یا حرارت -2

آون 180 درجه سانتی گراد حد اقل به مدت نیم ساعت ) مورد استفاده قرار گیرد .

-9 پس از اتمام جمع آوری اسپرم تا زمان انتقال به آزمایشگاه قسمت مخروطی مهبل مصنوعی از لوله جدا نگردد . -2

-3 شرایط آزمایشگاه فرآوری اسپرم :

-1 کلیه عملیات آزمایشگاهی باید در محیط بسته انجام شود . وسایل آزمایشگاه نباید در دسترس کارکنان غیرمجاز قرار -3

گیرد .

-2 ساختمان آزمایشگاه باید بنحوی ساخته شده باشد که دیوار ها و کف آن قابلیت تمیز شدن و ضد عفونی کردن را داشته -3

باشد .

-3 ساختمان آزمایشگاه باید روزانه تمیز شده و کلیه غبارات زدوده گردد . -3

-4 به منظور به حداقل رساندن جابجایی هوا در محیط آزمایشگاه ، نمونه اسپرم جمع آوری شده از دریچه تعبیه شده در -3

اتاق جمع آوری به آزمایشگاه منتقل گردد .

-5 عملیات فرآوری اسپرم توسط پرسنل خاص صورت گیرد و هیچ گاه از پرسنل جمع آوری اسپرم در کارهای -3

آزمایشگاهی استفاده نگردد .

-4 رقیق کننده ها :

-1 کلیه ظروف مورد استفاده باید استریل و درب دار باشند . -4

0/22 ) یا اتو کلاو ( 121 درجه سانتی گراد به μm) -2 مایعات بافر بکار رفته در رقیق کننده ها باید توسط فیلتراسیون -4

مدت نیم ساعت ) استریل شوند .

-3 آب مصرفی در رقیق کننده ها باید استریل بوده و قبل از مصرف کاملاً سرد شود. -4

-4 حتی الامکان از رقیق کنند ههای آماده با منشاء پروتئین گیاهی استفاده شود . -4

-5 در صورت استفاده از شیر ، زرده تخم مرغ ویا دیگر پروتئین های حیوانی در رقیق سازی اسپرم ، محصول تهیه شده -4

تهیه و یا تحت حرارت 92 درجه سانتی گراد به مدت UHT باید عاری از پاتوژن بوده ویا استریل گردد (شیر مصرفی با روش

تهیه شده باشد) . SPF 3-5 دقیقه قرار گرفته و تخم مرغ مصرفی نیز از گله های

-6 در جداسازی زرده تخم مرغ از تخم مرغ ، اصول آسپتیک باید رعایت گردد. -4

-7 رقیق کننده ها نباید بیش از 72 ساعت در 5+ درجه سانتیگراد نگهداری شوند. در صورت ذخیره طولانی رقیق کننده ها -4

باید در 20 - درجه سانتیگراد نگهداری شوند .

-8 رقیق کننده باید حاوی مخلوطی از آنتی بیوتیک های مجاز وسی عالطیف موثر بر عوامل مایکوپلاسمائی ، کلامیدیائی، -4

باکتری های گرم مثبت و گرم منفی باشد .

یادآوری : نوع آنتی بیوتیک های مصرفی باید در بر چسب اسپرم تولیدی درج گردد .

-5 مراحل رقیق سازی و بسته بندی :

-1 درب لوله های حاوی اسپرم تازه به محض ورود به آزمایشگاه سریعاً بسته و تا زمان آماده سازی به صورت سر بسته -5

نگهداری شود

-2 اسپرم بعد از رقیق سازی و در زمان انجماد باید در ظروف در بسته نگهداری شود. -5

-3 بسته های پایت پس از باز شدن بایستی بلا فاصله مورد استفاده قرار گیرند. -5

87/41/07

٩٧

-4 وسایلی که استفاده مکرر دارند باید با استفاده از الکل ، اتیلن اکسید ، بخار و یا با سایر روش های تایید شده، سترون -5

گردد.

-5 در صورت استفاده از پودرهای مسدود کننده پایت ها از ایجاد آلودگی، اجتناب گردد. -5

شرایط ذخیره سازی اسپرم :

-1 اسپرم های تولید شده باید به طور جداگانه در نیتروژن مایع تازه در کانتینر ضدعفونی شده نگهداری شوند. پایت های اسپرم

باید با استانداردهای بین المللی(کد مرکز ، نژاد ، شماره بدن دام ، شماره ثبت ملی و تاریخ تولید و ...) نشاندار شوند و قبل از مصرف به مدت شش ماه در قرنطینه نگهداری شده باشند .

مدت زمان قرنطینه BLV تبصره : در صورت اخذ نتیجه منفی در سه تست متوالی (سه ماه، شش ماه و ی کسال) از نظر بیماری اسپرم همان گاو نر به یکماه کاهش می یابد .

-2 بسته های اسپرم قبل از توزیع باید مجوز لازم را از مسؤل بهداشتی مرکز دریافت کرده باشند .

-3 اسپرم در کنار سایر مواد ژنتیکی نباید نگهداری شود.

87/41/07

٩٨

در واحدهای BVD, IBR, LEPTOSPIROSIS & NEOSPROSIS بررسی ، مراقبت و کنترل بیماری های گاوداری صنعتی (برنامه اجرائی داوطلبانه با همکاری دامدار) با توجه به رشد و توسعه گاوداری های صنع تی شیری در دهه های اخیر ، کنترل بیماری های استراتژیک نظیر بیماری تب برفکی که از جمله رسالت های اصلی سازمان دامپزشکی کشور محسوب می گردد و ارائه طریق به منظور کنترل سایر بیماری دامی که موجب کاهش تولید و باروری در این واحدها می گردند، جایگاه خاصی یافته است . سقط جنین و تاخیر در

باروری از جمله معضلات گاوداری های صنعتی محسوب می گردند که در کنار مسائل مدیریتی ، می توانند زیان های قابل BVD, IBR, توجهی به این واحدها وارد سازند. در بین عوامل بیماری زای مسبب این عوارض می توان به چهار بیماری اشاره نمود. به منظور افزایش آگاهی دامداران با عوارض این بیماری ها، راه های Leptospiros & Neosporose کنترل و پیشگیری از آن ها ، چگونگی بررسی و ارزیابی سطح آلودگی گاوداری های صنعتی و راههای کاهش سطح آلودگی و طرق مختلف کنترل و پیشگیری آن ها... ارائه می شود تا به عنوان رهنمود در اختیار دامداران ، دامپزشکان مسئول بهداشت ودرمان گاوداری ها و ادارات کل دامپزشکی استان ها قرار می گیرد .

شرایط و ضوابط کلی:

1. صاحبان گاوداری ها ، دامپزشکان فارم و مدیرانی که در برنامه کنترل داوطلبانه سقط جنین شرکت می نمایند بایستی بطور

کامل با جزئیات برنامه کاری آشنا بوده و برای رسیدن به هدف نهائی که همان کنترل بیماری است تلاش و جدیت نمایند.

2. برای کنترل این بیماری ها، گاوداری هائی می توانند این برنامه را اجرا نمایند که تحت یک مدیریت اجرائی یکسان باشند

3. حصارکشی و جداسازی دامداری بایستی به گونه ای باشد که امکان تماس مستقیم دام با دامهای واحدهای مجاور و دام

های عبوری از کنار واحد وجود نداشته باشد .

از طریق آبهای جاری وجود دارد حتی المقدور سعی IBR-BVD- LEP. 4. از آن جائی که احتمال انتقال بیماری های

گردد از آب های جاری که امکان تماس گله های گوسفندی و یا گاوی با آن ها وجود داشته و یا این آب ها از درون سایردامداری ها عبور می نمایند، برای شرب دام های واحد استفاده نگردد .

5. وضعیت سلامتی و عاری بودن برای هریک از بیماری های مورد بحث در این برنامه جداگانه ارزیابی شده و دامداری هائی که هنوز از نظر یک بیماری بطور قطعی پاک نگردیده اند در حکم واحدهای آلوده م یباشند.

6. هیچ نوع دامی نبایستی وارد گله گردد مگر اینکه از گله های با وضعیت مشابه و یا بالاتر ( از نظر بیماری های فوق) واقع در این برنامه انتخاب گردند . در غیر این صورت این دام ها می باید در مکان مجزا برای مدت زمان لازم نگهداری شده و آزمایش (ات) لازم برای بیماری (های) مورد نظر به اجرا گذاشته و وضعیت آن ها بررسی گردد.

7. گله های وارده شده در برنامه کنترلی نبایستی با دام های سایر واحدها و یا با سطح ارزیابی پائین تر تماس داشته باشند ، در

غیر اینصورت وضعیت ارزیابی آن ها از نظر اطمیان بخشی تنزل یافته و برای وارد شدن مجدد در برنامه بعنوان یک گله غیرپاک با آن ها برخورد خواهد شد .

8. آغوز نبایستی از گله های غیر پاک و با سطح اطمینان پائین تر، برای گله های پاک تهیه گردد.

9. لوازمی از قبیل مایع خوران، لوازم جراحی، سوزن های تزریق زیر جلدی، و .. که می توانند اغشته به خون گردند نبایستی به صورت مشترک در سایر واحدها مصرف گردند .

10 . لوازم و ابزارهایی که احتمال مصرف به صورت مشترک در واحدها دارند( کامیون حمل دام ، علوفه ، شیر و ...) بایستی قبل از ورود به دامداری با مواد ضدعفونی کننده مناسب ، ضدعفونی گردند .

11 . در صورت هر نوع تغییر در گله که می تواند وضعیت بهداشتی فارم را تحت تاثیر قرار دهد، دامپزشک فارم موظف است در اسرع وقت مراتب را به مجری برنامه اطلاع دهد .

امنیت زیستی گاوداری :

امنیت زیستی دامداری شامل کلیه اقداماتی است که به منظور کاهش یا جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا در جمعیت گاوی موجود در دامداری ، بکار گرفته می شوند .

• هر گاوی که مربوط به گله های با وضعیت نامشخص بیماری باشد بایستی بعنوان منبع بیماری قلمداد گردد.

• احتمال خطر ورود بیماری به یک گله ارتباط مستقیمی به وسعت اقدامات بهداشتی و شدت بکارگیری آنها دارد.

• با اینحال اقدامات بهداشتی دامداری هرگز نمی تواند مطلق بوده و موارد و تذکرات بیان شده در این مبحث که پایه علمی

دارند نمی توانند صد درصد رخداد بیماری جدید در گله را تضمین نمایند.

اقدامات عمومی

آن چه در زیر می آید نمایانگر استانداردهای مناسب دامداری است و هر دامدار آگاه و هوشیاری بایستی برای پذیرش و اجرای آن ها تلاش نماید :

1. در صورت لزوم خرید و جایگزینی دام ، لازم است این دام ها از واحدهای با وضعیت مشخص و عاری از بیماری واگیر خاص ، خریداری گردند .

2. هرگاه امکان خرید دام های جایگزین از واحدهای پاک از نظر بیماری های یادشده نباشد، قبل از خرید و حمل به دامداری جدا شده و آزمایشات لازم بر روی ان ها صورت پذیرد.

3. تحت هر شریطی از قرض گرفتن دام های نر دیگران خوداری گردد .

4. امکانات و فضای مناسب برای جداسازی تمامی دام های ورودی به گله فراهم گردد. بطوریکه امکان تماس دام های جدید با هیچ یک از دام های موجود در گله نباشد.

5. زهکشی و مدفوع دام های جدید نبایستی هیچ گونه تماسی با دام های خود گله داشته باشد. وسایل و لوازم مورد مصرف برای هر دو گروه دام ها بایستی جداگانه باشد. مدفوع و فضولات این دام های بایستی در مکان جداگانه جمع آوری و خشک گردد و زمانی می توان به کود دامداری اضافه شود که نتایج آزمایشات این دام ها قابل قبول باشد.

6. آزمایشات با نتایج مغایر_ در صورتیکه دو یا چند دام به صورت گروه های جداگانه در محل قرنطینه نگهداری می شوند و نتایج آزمایشات یک و یا چند گروه با هم مغایرت داشته باشند ، تمامی دام های واقع در محل قرنطینه در معرض خطر بوده و بایستی مجدداً مورد آزمایش قرار گیرند.

7. از تماس مستقیم ویا غیر مستقیم دام ها با گله های با وضعیت نامشخص و یا سطح بهداشتی نازلتر از گله خود جلوگیری شود. در صورت بروز چنین تماسی، گله وضعیت خود را در برنامه کنترلی از دست داده و بایستی دام های در تماس در محل قرنطینه نگهداری شده و در طی مدت زمان لازم آزماشیات مربوط به بیماری های مورد نظر را بگذرانند .

8. امکان دسترسی به دامداری برای افراد غیر مسئول محدود شود.

9. از ورود عامل بیماری زا از طریق لباس و یا کفش ( پرسنل تلقیح مصنوعی، دامپزشکان فارم ، تکنسین های سم چین،

همسایه ها) یا از طریق لوازم( وسائل نقلیه، لوازم خراش دهنده بدن دام و لوازم اندازه گیری) جلوگیری بعمل آید . ایمن ترین و مناسب ترین گزینه استفاده از لوازم ، ابزارها ، لباس کار ، چکمه و ... متعلق به خود دامداری است . لباس کار و پاپوش های یکبار مصرف برای بازدیدکنندگان اتفاقی از دامداری بایستی فراهم گردد. در ضد عفونی و پاک کردن دقیق لوازم آلوده به خون(سم چین، لوازم اخته ، شاخ سوز و ...) دقت شود . از ست واکسیناسیون مخصوص به دامداری استفاده شود. از استفاده مشترک از ابزارهای دامپزشکی قبل از اطمینان از استریل شدن مجدد آن ها خوداری گردد .

10 . دسترسی وسائل نقلیه خصوصاٌ کامیون های حمل دام به دامداری محدود و تحت کنترل در آید. جهت انتقال و جابجائی دام ها محل خاصی در منطقه ای جدا از محل نگهداری دام ها در نظر گرفته شود. وسائل نقلیه قبل از استفاده بدقت تمیز شده و با استفاده از ضدعفونی کننده های مناسب ضدعفونی گردند. در صورت امکان راننده تا اتمام کار جابجائی و انتقال دام به وسیله خود، پشت فرمان قرار داشته و از خودرو پیاده نگردد و به هیچ وجهه نبایستی در جابجائی و پیاده و سوارکردن دام کمک نماید، مگر اینکه از لباس کار و چکمه دامداری استفاده نماید.

11 . خرید خوراک و بستر دامداری از فروشندگان قابل اعتماد صورت پذیرد.

87/41/01

١٠٨

12 . با تدوین و اجرای برنامه کنترل جوندگان برای واحد دامداری ، از دسترسی جانواران موذی و حیات وحش به انبارهای خوراک و بستر و جایگاه نگهداری دام ها جلوگیری شود ( بخصوص جوندگان) .13 . در صورت امکان از آب لوله کشی(آب ضد عفونی شده) به جای آب جاری بعنوان منبع اصلی آب فارم استفاده شود.

باشند. IBR-BVD - LEP 14 . جنین و اسپرم بایستی از دهنده های عاری از بیماری های

15 . گوسفند می تواند برخی از بیماری ها را که برای گاو زیان آور است در خود پنهان نماید . بنابراین از تماس مابین گوسفند و گاو جلوگیری بعمل آید . از کود گوسفندی در مزارع و چراگاه های مورد استفاده برای گاو، اسفاده نگردد( مگر پس از عمل آوری کامل کود).و لپتوسپیروز از منابع آبی وجود دارد ، حتی المقدور امکان BVD 16 . از آن جائی که امکان و خطر ابتلای گاو به بیماری های دسترسی دام به آب های جاری که احتمال استفاده از سرچشمه آن ها توسط گاو و یا گوسفند می رود ، به حداقل رسانیده

شود .

17 . جایگاه های دام های قرنطینه ای حداقل 3 متر از سایر دام ها فاصله داشته باشد .

18 . در استفاده از علوفه تر دقت بعمل آید که تحت چرای گله های گوسفند و بز نباشد .

19 . دامداری مجهز به چاه سپتیک بوده و فاضلاب آن در فضای باز رها نگردد .

20 . حتی المقدور پرسنل دامداری در مکان دیگر اقدام به پروش دام ننمایند .

21 . در صورت نگهداری سگ در دامداری ، محل گردش و زندگی آن بطور کامل جدا از گله بوده و محدود باشد و مراقبت های

بهداشتی لازم در مورد سگ بعمل آید .

22 . جمع آوری و سوزاندن علوفه و کنسانتره ای که با مدفوع سگ و گربه آغشته شده باشد.

23 . امحاء بهداشتی تمام بافت های بالقوه آلوده  جفت جنین سقط شده و یا حیوان تلف شده )

اقدامات لازم برای جلوگیری از ورود عوامل بیماری زای مسبب برخی از بیماری های خاص :

برخی از بیمار یها راههای انتقال مخصوص به خود را دارند که با رعایت مفاد اشاره شده در برنامه عمومی قابل کنترل نمی

نیز وجود دارد. (airborne spread) از طریق هوا IBR باشند. برای مثال امکان انتقال بیماری

BVD

بررسی و مراقبت:

الف - ارزیابی اولیه وضعیت بیماری در گله:

در گله و نقش انکار ناپذیر آن ها در دوام و بقای عامل بیماری ، ابتدائی ترین کار تعیین وجود PI با توجه به اهمیت دام های

در گله می باشد . PI و یا عدم وجود دام های

: PI 1. نحوه شناسائی گاوهای

و بررسی ردپای ویروس در یک گله در دو مقوله: 1 - شناسائی عامل مولد BVD بطور کلی شناسائی عامل بیماری

بیماری و 2 – آزمایشات سرمی، مورد بررسی قرار می گیرد.

در گله، برحسب اندازه گله، نتایج ارزیابی اولیه وضعیت بیماری در گله، نقطه نظر صاحب فارم PI الف - برای شناسایی گاوهای

، دامپزشک مسئول فارم و .... به شریح زیر اقدام نمود :

در PI در یک گله و با توجه به اهمیت دام های PI • به منظور ارزیابی اولیه گله و علی رغم احتمال بالای وجود دا مهای در گله PI گله و نقش انکار ناپذیر آن ها در دوام و بقای عامل بیماری ، ابتدائی ترین کار تعیین وجود و یا عدم وجود دام های

می باشد. اگر چه بر اساس نتایج آزمایشات مختلف انجام گرفته در کشور توسط آزمایشگاه های تشخیص دامپزشکی، کمتر گله در کشور می توان یافت، با اینحال قدم اولیه در مورد گله هائی که BVD آنتی بادی منفی و یا آنتی ژن منفی از نظر بیماری تاکنون ارزیابی خاص از نظر این بیماری نشده اند، تعیین وضعیت اولیه گله است. برای این منظور از تانک شیر کل گله نمونه 87/41/01

١٠٩

قرار می گیرد. در صورت Antigen detection شیر به میزان 50 سی سی برداشته نموده به روش الیزا مورد ارزیابی از نظر محسوب شده و پروتکل واکسیناسیون در آن واحد اجرا خواهد شد. PI منفی بودن نمونه، گله بعنوان گله منفی از نظر دام چنانچه نمونه مذکور مثبت اعلام گردید، بنا به درخواست داوطلبانه دامدار و یا مسئول بهداشتی دامداری برنامه زیر جهت تعیین

در گله به اجرا گذاشته خواهد شد. PI دام های تشخیص آنتی ژن) برای کلیه دام های گله در گروه سنی مابین 4 ماهگی تا 30 ) Antigen detection • از آزمایش

استفاده گردد. BVD ماهگی (پایان شکم اول) جهت تعیین دام های آنتی ژن مثبت

که بالای 30 ماه سن داشته و در گروه تست اولیه مورد ارزیابی قرار نگرفته اند، نمونه برداری PI • از مادران گوساله های

بر روی نمونه ها انجام گیرد. Antigen detection شده و تست

از PI به روش الیزا قرار گرفته تا دا مهای Ag مثبت با فاصله 3 هفته مجدداً مورد ارزیابی Ag • کلیه دام های

تفریق داده شوند. TI دام های

• در خصوص گوساله های زیر 4 ماه و آنهائیکه که متعاقباً متولد م یشوند قبل از واکسیناسیون و بعد از سن 4

الیزا قرار گیرند. Antigen detection ماهگی بایستی مورد ارزیابی به روش

در اسرع وقت با هماهنگی اداره دامپزشکی محل به کشتارگاه اعزام خواهند شد. PI • دام های

بر اساس پروتکل واکسیناسیون گله، نسبت به واکسیناسیون دا مها با استفاده از واکسن مناسب اقدام خواهد شد.

ب - آزمایشات سرمی:

VN test •

ELISA ( antibody detection) •

در واحدهای مورد نظر، دو نوع تست BVD در یک گله و بررسی وضعیت بیماری PI بطور کلی به منظور تعیین دام های

تشخیصی الیزا( آنتی بادی و آنتی ژن ) مورد نظر بوده و در واحدهای انتخابی به اجرا گذاشته می شود. که در دو حالت زیر قابل

اجرا می باشد:

تشخیص آنتی بادی )در کل دامهای بالای 3 ماه گله به صورت انفرادی و انجام )Antibody detection انجام