جنون گاوی-اسکرپی -Kur BSE- CWD -FSE-TME-Red neck – Ostrich -CJD

برنامه ملی سیستم مراقبت ، بررسی وارزیابی خطر

(TSE IN ANIMAL ) آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی

مقدمه :

اپیدمی بیماری جنون گاوی در اروپا و انتقال ب یماری به انسان منجر به تدوین قوانین ، مقررات و دستورالعمل های ویژه ای

توسط مراجع ذیصلاح بین المللی گردید که کشورها را موظف به بررسی جامع منشاء آن به منظورتعیین وضعیت بیماری نموده

است . برقراری سیستم مراقبت بیماری در اولویت اقدامات دامپزشکی دولت ها قرار گر فته و سازمان خواربار و کشاورزی ملل

گزارش بیماری را اجباری و دولت ها را موظف به اجرای برنامه های (OIE) و سازمان جهانی بهداشت دام ( FAO) متحد

مراقبت در زمینه بیماری های آنسفالوپاتی اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی نموده اند . یادآوری می گردد که بیماری هایی که

تحت عنوان آنسفالوپاتی اسفنجی شکل شناخته می شوند بیماری های جدیدی نیستند ، از جمله آن ها بیماری اسکریپی

گوسفند است که 270 سال قبل در بریتانیا شناخته شده و گسترش آن در اروپا و امریکا قطعی و کشورهای نیوزیلند و استرالیا

عاری از این بیماری می باشند . در انسان نیز بیماری کورو و کروتزفیلد - جاکوب از مدت های قبل شناخته شده اند ، هر چند

می توان گفت که آنسفالوپاتی اسفنجی شکل در گاو و شکل جدید کروتزفیلد -جاکوب بیماری های جدیدی محسوب می

گردند .

تاریخچه :

این بیماری برای اولین بار در سال 1986 در کشور بریتانیا مشاهد ه و توسط عوامل عفونی پروتئینی به نام پریون ایجاد می

گردد . تجمع پریون های بیماری زا در سلول های مغزی باعث ایجاد ضایعه در این بافت گردیده و در برش هایی

هیستوپاتولوژیک ، مغز شکل اسفنجی بخود می گیرد ، از این رو به آنسفالوپاتی اسفنجی شکل مشهور گردیده است . علائم

بیماری در دام مبتلا معمولا با تغییر رفتار همراه بوده و حیوان علائم جنون را نشان می دهد .

در سال 1996 شواهدی دال بر انتقال بیماری ازگاو به انسان بدست آمد که متعاقباً تائید شد . از آنجا که استفاده از بافت های

مخاطره آمیز دام بیمار می تواند بیماری را م نتقل نماید ، اهمیت فوق العاده ای از نظر بهداشت عمومی پیدا نمود و همچنین از

نظرتجارت دام و تولیدات دامی محدودیت هائی را ایجاد نموده است . در ابتدا تصور می گردید که عامل جنون گاوی در

انسان باعث بیماری کروتزفیلد - جاکوب می گردد ولی مطالعات بعدی نشان داد که ا نتقال جنون گاوی به انسان منجر به

بیماری جدیدی گردیده است که واریانت جدید کروتزفیلد - جاکوب نامیده می شود.

از سال 1374 سازمان همزمان با بسیاری از کشورها با هدف شناخت سریع موارد محتمل و تائید عاری بودن کشوراز بیماری ،

اقدامات ضروری را در دستورکارخود قرار دا د . در این راستا با برقراری سیستم مراقبت بیماری های جنون گاوی و اسکریپی و

همچنین همکاری در اجرای طرح تحقیقاتی بررسی انسفالوپاتی های نشخوارکنندگان و ارسال نمونه هائی به بخش آسیب

شناسی موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی اقداماتی انجام و نتایج آن همراه با تف سیر داده ها به مراجع بین المللی

ارسال گردید.

با توجه به اهمیت بیماری و نقش مهم و حیاتی آن در بهداشت عمومی و تجارت جهانی ، در حال حاضر تجارت گوشت و

توسط مراجع بین المللی با محدودیت های جدی مواجهه (Undetermined) تولیدات دامی از کشورهای نامشخص

گردیده است . این مراجع ، کشورها را از نظر انجام اقدامات مراقبتی و مبارزه ای ، طبقه بندی می نمایند که درصورت وجود

احتمال آلودگی ، کشورها را با دشواری های زیادی در زمینه تجارت روبرو خواهد نمود . در این ارتباط لازم است که مدارک و

مستندات ضروری جهت تعیین جایگاه کشور ارائ ه گردد . بدیهی است درصورت عدم ارائه این مستندات ، از نظر مراجع بین

المللی وضعیت کشور نامشخص تلقی می گردد .

جهت ارزیابی خطر جنون گاوی بر پایه توصیه های سازمان ( EUROPEAN COMISSION) کمسیون اروپا

(GEOGRAPHICAL BSE RISK جهانی بهداشت دام روشی کیفی به نام ارزیابی خطر جغرافیائی جن ون گاوی

87/41/01

١٤١

شاخصی است که سطح GBR را در سال 2000 تدوین و مطرح نمود . در واقع (GBR) یا ASSEESSMENT )

این بیماری را در کشور های مختلف مشخص و مقایسه می نماید .

در این روش بر اساس یک سری معیارهای قابل مشاهده کشورها را به 4 دسته بر مبنای ا حتمال حضور یک یا بیشتر دام

آلوده در جمعیت دامی کشور تقسیم بندی می نمود :

احتمال حضور بیماری بسیار غیر محتمل است . : ( GBR1) -1

احتمال حضور بیماری غیر محتمل اما قطعی نیست . : ( GBR2) -2

1 مورد در یک میلیون جمعیت گاو بالغ - احتمال حضور بیماری تایید نشده و یا اگر تایید شده در سطح 100 :( GBR3) -3

در سال بوده است .

احتمال حضور بیماری در سطح بالائی بیش از 100 مورد در یک میلیون جمعیت گاو بالغ در سال بوده است . : ( GBR4) -4

این تقسیم بندی تاسال 2005 ادامه داشت .

از سال 2005 به بعد تحلیل خطر سه گانه توسط سازمان جهانی بهداشت دام اعلام گردید . در این روش کشورها با اجرای

سیستم مراقبت و با توجه به یک سری معیارها {دام و یا پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان وارداتی داشته است

یا خیر ؟ (کلیه معیارها در ارزیابی خطر احتمالی منتشره و در ارزیابی احتمال در معرض ق رار گرفتن در مبحث ارزیابی خطر

آورده شده است .) } از نظر خطر بیماری به سه دسته تقسیم بندی می شوند :

: ( NEGLIGIBLE BSE RISK ) -1 قابل اغماض

- فاکتور های خطر درگذشته و حال بررسی گردیده است .

- دام وارداتی بیمار مشاهده نگردیده و اگر یک مورد مشاهده گردیده کاملا از بین برده شده و یا اگر یک مورد دام داخلی آلوده

شده باشد در پیش از ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان به دنیا آمده ا ست . در واقع کلیه

معیارها در ارزیابی خطر احتمالی منتشره و ارزیابی احتمال در معرض قرار گرفتن در مبحث ارزیابی خطر بررسی و شفاف

گردیده و معیارهای ارزیابی خطر برای 7 سال رعایت گردیده است.

مواردگروه قابل اغماض پیگیری گردیده و مصداق دارد لکن : (CONTROLLED BSE RISK ) -2 کنترل شده

مدت زمان 7 سال کنترل به اتمام نرسیده و مستند نگردیده است .

در صورتی که کشوری نتواند در یکی از دو دسته بندی قابل : ( UNDETERMINED BSE RISK ) -3 نامشخص

اغماض یا کنترل شده قرار گیرد در این دسته بندی قرار می گیرد .

کشورهای استرالیا ، آرژانتین ، نیوزلند ، سنگاپور ، نروژ ، پاراگوئه ، اوروگوئه ، سوئد ، فنلاند و ایسلند در گروه قابل اغماض و

کشورهای برزیل ، شیلی ، چین تایپه ، امریکا ، سوئد ، بریتانیا ، هلند ، لهستان ، پرتقال ، اسپانیا ، مالت ، لوکزامبورک ، لیتوانی

، لیختن اشتاین ، ایتالیا ، ایرلند ، مجارستان ، یونان ، آلمان ، بلژیک ، اطریش ، برزیل ، کانادا ، شیلی ، چین تایپه ، جمهوری

چک، دا نمارک ، فرانسه ، استونی ، اسلوونی ، مکزیک ، قبرس ، جمهوری اسلوواک ، سوئیس و لاتویا تا تاریخ 27 مه 2008

از سوی سازمان جهانی بهداشت دام در گروه کشورهای کنترل شده قرار گرفته اند . تعدادی از کشورها نیزتحت بررسی جهت

تعیین جایگاه بوده و تعدادی نیز هنوزاقدامی انجام نداده اند .

-1 تعاریف :

اصطلاحاتی که در این برنامه به کار می رود دارای معانی زیر است :

الف - سازمان : سازمان دامپزشکی کشور .

ب - مبارزه : اقدامات همه جانبه برای مقابله با بیماری .

ج - دامداری : به محل پرورش یا نگهداری گاو ، گوسفند و بز به منظور ان واع بهره برداری ، اصلاح نژاد ، قرنطینه یا خرید و

فروش ، دامداری گفته می شود .

د- دام : حیوانات اهلی ، طیور ، آبزیان ، زنبور عسل ، کرم ابریشم ، حیوانات آزمایشگاهی و پوستی و حیوانات باغ وحش وحیات

وحش .

87/41/01

١٤٢

ه- گاو : گاو و گاومیش بطور اعم در سنین مختلف .

و- واحد ا پیدمیولوژیک : مجموعه ای از دام ها که دریک موقعیت جغرافیائی تعریف شده مانند روستا ، مرتع و دامداری قرار

دارند، به طوری که بین آن ها تماس مستقیم بر قرار و امکان انتقال بیماری بین آن ها به سهولت میسر باشد .

ز- مراقبت : عبارتست از جمع آوری مستمر و منظم داده ها ، پردازش و تجزیه وتحلیل آن ها ، بمنظور ایجاد اطلاعات در

راستای بهبود تصمیم گیری در مبارزه با بیماری .

ح - تست های پایه : آزمایش هایی است با حساسیت بالای 90 درصد بمنظور سنجش وضیعت سلامت دام و تائید موارد

مشکوک مانند الایزا ، وسترن بلات ، هیستوپاتولوژی و سایر آزمایش هایی که حسب پیشرفت علوم ابداع خواهند گردید .

ط - آزمایش های تکمیلی : آزمایش هایی است با ویژگی بالای 90 درصد برای تائید موارد قطعی مانند ایمنوهیستوشیمی ،

وسترن بلات و سایر آزمایش هایی که حسب پیشرفت علوم ابداع خواهدگردید .

ی- مورد محتمل : دامی که د ارای نشانه های درمانگاهی عصبی مرتبط با آنسفالوپاتی ها مانند تغییر رفتار ، عدم تعادل ، زمین

گیری و یا دامی که در یکی از آزمایش ها شامل ملامسه با اشیاء نوک تیز، تماس ناگهانی ، صدای ناگهانی و یا نور ناگهانی ،

مثبت (دارای واکنش شدید ) شده باشد .

ک- مورد مشکوک : مورد محتملی که در یکی از تست های پایه مثبت شود و یا مورد آزمایش قرار نگیرد .

ل- مورد قطعی : مورد مشکوکی که با توجه به یافته های اپیدمیولوژیکی ، درمانگاهی و آزمایشگاهی ( آزمایش های

تکمیلی ) توسط سازمان ، مثبت تشخیص داده شود .

م - کارخانه خوراک دام : به واحد هایی اطلاق می شود که بر اساس روش های نوین علم تغذیه و رعایت اصول بهداشتی

نسبت به تهیه خوراک آماده مورد نیاز دام با استفاده از مواد اولیه مجاز قابل مصرف اقدام می کنند .

ن- کارگاه تبدیل ضایعات : واحدی که لاشه یا ضایعات دام و طیور را پس از پخت در دما ، فشار و زمان مشخص ، چربی

گیری ، خشک نموده و به صورت پودر برای استفاده در خوراک دام ، بسته بندی و عرضه می نماید .

س - زیان واقعی : بهای دام معدوم شده به نرخ کارشناسی روز .

غ - آنسفالوپاتی ها : آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال حیوانی .

ف - جنون گاوی : بیماری آنسفالوپاتی اسفنجی شکل گاوی .

ص- پودر گوشت و استخوان : پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان .

ف - مواد مخاطره آمیز ویژه : بافت هایی از سیستم عصبی مرکزی و رتیکولوآندوتلیال و سایر بافت های مخاطره آمیزکه

بیشترین عامل آنسفالوپاتی ها در آن ها وجود دارد مانند مغز ، نخاع شوکی ، جمجمه ، ستون فقرات ، چشم ، لوزه ، تیموس ،

طحال ، روده ، عقده های عصبی ریشه پشتی فقرات و عقده های سه شاخه ای جمجمه .

ر- سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری : سامانه مستقر در سازمان می باشد که بستری برای گردآوری ، نگهداری ، پای ش ،

پردازش ، تجزیه و تحلیل و مدیریت داده های جغرافیائی بیماری بوده و جهت کار همزمان با داده هایی که وابستگی ارگانیک

در ظروف زمان و مکان ، رخدادها ، حدت و شدت بیماری در گونه های دامی و روند فعالیت جرم بیماری زا بیان می نماید ،

طراحی شده است .

-2 نگاهی کوتاه به بیماری های آنسفالوپاتی اسفنجی شکل قابل انتقال :

بیماری های پیشرونده ، دژنراتیو و کشنده سیستم عصبی مرکزی بوده که موجب تخریب مغز می گردند . مغز مبتلایان حالت

اسفنجی شکل گرفته که درآزمایشات میکروسکوپی در سلول های مغزی واکوئل ها قابل مشاهده می باشند . دوره کمون آن

ها از چند ماه تا چند سال متغیر است . پاتوژنز این بیماری ها به این شکل است که پروتئین طبیعی موجود در سیستم اعصاب

در می آید . پریون های غیر نرمال عوامل بسیار ( PrPsc ) تغییر شکل داده و به شکل غیرنرمال و بیماری زا (PrP) مرکزی

ضدعفونی کننده های شیمیائی ، انجماد ، خشکی ، حرارت متداول پاستوریزاسیون و ، K مقاومی در مقابل پروتئاز

استرلیزاسیون می باشند. این گونه بیماری ها در حیوانات و انسان مشاهده و شامل بیماری های ذیل می باشند :

87/41/01

١٤٣

2-1 ) آنسفالوپاتی های حیوانی :

Bovine Spongiform Encephalopathy (BSE) 2-1-1 ) جنون گاوی

بیماری پیشرونده ، دژنراتیو و کشنده سیستم عصبی مرکزی مربوط به گاو بوده که موجب تخریب مغزگردیده و علائم بیماری

معمولا با تغییر رفتار گاو همراه بوده و حیوان علائم جنون را نشان می دهد . فرضیه ایجاد بیماری جنون گاوی بدلیل تغذیه

گاو از پودر گوشت و استخوان گوسفندان مبتلا به اسکریپی در ابتدا مطرح و سپس فرضیه های متعدد دیگری همچون استفاده

وسیع سموم کلره و فسفره پس از جنگ دوم جهانی و مخصوصا پس از دهه 1960 و یا مبحث خطای طبیعی در رونویسی

زنجیره پروتئینی نیز مطرح گردیده است .

4 ) ، اختلالات حرکتی ، - مهمترین نشانه های بیماری جنون گاوی ، دوره کمون طولانی و معمولاً 2 تا 8 سال ( میانگین 5

تغییر در رفتار و ایجاد حالات غیرمعمول ، حساسیت زیاد نسبت به صدا ، ملامسه و نور ناگهانی ، کاهش وزن علی رغم وجود

اشتها ، علائم عصبی ، لگ د زدن هنگام شیر دوشی ، کاهش تولید شیر ، تغییرات رفتاری مانند تشویش ، حرکت با سرافتاده به

پایین ، حرکات زیاد گوش ها ، بی میلی در عبور از درها و از یک سطح به سطح دیگر و میل به حمله می باشد . مبتلایان به

فاصله 6 ماه از بروز اولین علائم بیماری تلف می گردند .

در نشخوار کنندگان کوچک BSE (2-1-2

بیماری در یک مورد به صورت تجربی در بز در کشور فرانسه ایجاد گردیده ولی تا کنون به شکل طبیعی مشاهده نگردیده

است .

2-1-3 ) اسکریپی

بیماری غیرتب دار ، پیشرونده ، مزمن و دژنراتیو سیستم اعصاب مرکزی تحلیل برنده کشنده در گ وسفند و بز است که

سیستم عصبی را در گیر می کند . بیماری حداقل 250 سال قبل در بریتانیا گزارش و در کشورهای امریکا ، کانادا و اروپای

غربی مشاهده گردیده است.

4 سال اتفاق می افتد . / 2 تا 5 / دوره کمون حدود 1 تا 4 سال و بیشتر موارد در گوسفند و موارد کمتری در بز بین سنین 5

مالیدن بدن به اجسام ثابت برای رهائی از خارش و نهایتا ریزش پشم در ، (Pruritis) علائم بیماری شامل خارش شدید

قسمت هائی از بدن می گردد . گاز گرفتن پا ها و پهلوها و نگاه خیره و ثابت ، لرزش خفیف سر و گردن ، عدم تعادل همراه با

قدم های نامرتب ، فلجی و در نهایت مرگ می باشد .

مرگ از 6 هفته تا 6 ماه پس از بروز نشانه های درمانگاهی اتفاق می افتد . مقاومت طبیعی گوسفندان نسبت به اسکریپی ، به

پریون بر می گردد . حساسیت گوسفندان بومی نژاد باسک اسپانیا تایید شده PrP پلی مورفیسم کدن های 136،154 و 171

است . علاوه بر این نژادهای گوسفند نیوزیلند و استرالیا نسبت به اسکریپی نسبتا بسیار حساس می باشند .

Chronic Wasting Disease of Deer (CWD) 2-1-4 ) بیماری تحلیل برنده مزمن گوزن

از سال 1967 بیماری در بعضی گونه های خانواده گوزن های بالغ در امریکای شمالی به عنوا ن یک نشانگان شناسائی و بامشاهده علائم هیستوپاتولوژی به عنوان بیماری تحلیل برنده مزمن گوزن تشخیص داده شد . علائم بارز و مشخص بیماری

شامل : لاغری مفرط ، از دست دادن شدید چربی زیر پوستی ، تغییر رفتار ، آبریزش دهانی و عدم تعادل می باشند . مرگ در

مدت 2 هفته تا 8 ماه از آغازعلائم بالینی اتفاق می افتد . منشاء بیماری و نحوه انتقال آن نامشخص و در دست بررسی می

باشد (تا انتهای سال 2008 میلادی ) .

Feline Spongiform Encephalopathy ( FSE) 2-1-5 ) آنسفالوپاتی اسفنجی شکل گربه سانانٍ

یک بیماری با منشاء پریونی و مر تبط با جنون گاوی می باشد . بیماری اولین بار در سال 1990 در گربه های اهلی در

انگلستان گزارش گردید و متعاقبا در گربه سانان بزرگ باغ وحش (نظیر ببر و شیر ) نیز مشاهده گردید . عدم تعادل از علائم

کلینیکی بوده که نهایتا منجر به مرگ می گردد .

Transmissible Mink Encephalopathy ( TME ) 2-1-6 ) آنسفالوپاتی قابل انتقال مینک

87/41/01

١٤٤

بیماری در مینک های بالغ پرورشی انگلستان مشاهده و منشاء بیماری همانند بیماری جنون گاوی احتمالا اسکرپی گوسفند است و مینک میزبان نهائی بیماری است چون در اکثر موارد بخش های غیر قابل مصر ف انسانی لاشه های گوسفندان

می ( Case- Fatality-Rate) پایه تغذیه مینک ها بوده است . در موارد مبتلا تلفات بسیار بالا ( Non- Edible )

باشد.

Red neck – Ostrich 2-1-7 ) آنسفالوپاتی اسفنجی شکل شتر مرغ

1988 و 1989 درآلمان مشاهده گردید . علائم انسفالو پاتی اسفنجی شکل در شتر مرغی که ، بیماری در سال های 1986

به علت اختلالات حرکتی و عصبی کشتار شده بود مشاهده گردید .

2-2 ) آ نسفالو پاتی های انسانی :

Creutzfeldt – Jakob Disease (CJD) 2-2-1 ) بیماری کروتز فیلد – جاکوب

بیماری در سال 1920 تشخیص و میزان بیماری 5/. تا 1 نفر در میلیون می باشد . بیشتر افراد مسن را درگیر می کند .

10 درصد ) و - 85 درصد ) خانوادگی با جهش ژنی ( 5 - بیماری به سه شکل انفرادی با علت نامشخص ( 90

ناشی از انتقال تصادفی عامل از طریق وسا یل جراحی آلوده یا انتقال بافت قرنیه ( 5 در صد ) می HATROGENIC

باشد . بیماری با گیجی و زوال عقل پیشرونده ، اختلالات حرکتی شروع و طول مدت بیماری 14 ماه می باشد . با شروع

بیماری 90 درصد بیماران در کمتر از یک سال می میرند .

Variant Creutzfeldt - Jakob Disease (vCJD) 2-2-2 ) شکل جدیدکروتز فیلد - جاکوب

بیماری نادر ، کشنده و جدیدی است که سبب تحلیل سیستم عصبی گردیده و در سال 1996 تشخیص داده شد. بیشتر جوان

ایجاد می شود . از BSE ها را درگیر و متوسط سن بیماری 29 سال می باشد . آلودگی با مصرف غذای آلوده به عامل بیماری

سال 1996 تا 2008 تعداد 211 بیمار ، 167 نفر در انگلستان ، 23 نفر در فرانسه ، 4 نفر در ایرلند ، 3 نفر در اسپانیا ، 3 نفر در

هلند ، 3 نفر در ایالات متحده آمریکا ، 2 نفر در پرتقال ، 1 نفر در کانادا ، 1 نفر در ایتالیا ، 1 نفر در لوگزامبورگ ، 1 نفر در ژاپن

و 1 نفر در عربستان سعودی مشاهده شده است .

Kuru 2-2-3 ) کورو

این بیماری با شیوع 2 درصد در اثر آدم خواری اجساد خویشاوندان در مراسم آئینی میان قبیله های محلی گینه جدید پاپوا

مشاهده گردیده . علائم بیماری شامل عدم تعادل با منشاء مغزی ، لرزش و عدم هماهنگی حرکات و نهایتا مرگ می باشد .

دوره کمون آن 30 سال می باشد و اکنون ندرتا در دنیا مشاهده می شود .

Familial Fatal Insomnia 2-2-4 ) بیخوابی کشنده فامیلی

این بیماری اخیرا شناسائی شده و با مشکلات در خواب (بیخوابی ) و اختلال در سیستم عصبی و زوال عقل همراه می

باشد . موارد معدودی در اروپا ، امریکا ، فنلاند ، ژاپن ، چین و استرالیا مشاهده شده است .

Gerstman – Straussler – Scheinker (GSS) 2-2-5 ) گرستمن استراوزلر شینکر

این بیماری ( 1 در 10 میلیون ) خانوادگی با زمینه های ارثی و متفاوت با کروتز فیلد – جاکوب می باشد . طول مدت بیماری

طولانی تر و متفاوت با کروتز فیلد – جاکوب و شامل علائم عدم تعادل ناشی از مغز و زوال عقل می باشد .

-3 اهداف :

اهداف اجرای سیستم مراقبت ، بررسی و ارزیابی خطر آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل قابل انتقال با توجه به اهمیت بهداشت

عمومی :

3) تشخیص موارد مثبت (قطعی) ، مشکوک و یا محتمل بیماری و پیشگیری از ورود به چرخه مصرف دامی و انسانی . -1

3) پایش (مونیتورینگ) روند و سیر بیماری در کشور. -2

3) پایش به منظور موثربودن اقدامات انجام شده مانند ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء -3

نشخوارکنندگان در تغذیه نشخوارکنندگان.

87/41/01

١٤٥

3) ثبت و قابل ارائه نمودن اسناد و مدارک لازم جهت اثبات موقعیتی {گروه بندی کشور بر پایه گروه بندی سازمان جهانی -4

بهداشت دام ( قابل اغماض ، کنترل شده و نامشخص ) } که کشور مدعی آن می باشد.

3) ارائه مستندات جهت بدست آوردن موقعیت بالاتر نسبت به موقعیت فعلی از نظرگروه بندی سازمان جهانی بهداشت دام -5

(مثلا ارتقاء ازگروه نامشخص به گروه کنترل شده) .

3) ارائه مستندات لازمه جهت بدست آوردن موقعیت قبلی درصورت تنزل از موقعیت فعلی ( از نظر گروه بندی سازمان -6

جهانی بهداشت دام ).

3) ایجاد هماهنگی لازم بین استان های اقدام کننده دراجرای برنامه ملی . -7

-4 قلمرو اجرا

شامل واحدهای اپیدمیو لوژیک ثبت شده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری ( دامداری های شیری ، گوشتی ،گوسفند و بز

و روستاه ا) ، باغ وحش ها و زیست گاههای حیات وحش ، کشتارگاهها ، کارخانه های خوراک دام ، مکمل سازی ها و

کارگاههای تبدیل ضایعات ومیادین دام مستقر در 30 استان کشور می باشد .

4-1 ) جمعیت هدف :

4-1-1 ) کلیه گاوهای بالای 30 ماه در واحدهای اپیدمیولوژیک ثبت شده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری .

زمین گیر ، کشتار اضطراری ، تلف شده به (CLINICAL SIGNS) 4) کلیه گاوهای دارای نشانه های عصبی -1-2

طرق مختلف در واحد های اپیدمیولوژیک و کشتارگاه و یا وسایل حمل و نقل قابل شناسائی می باشند .

4-1-3 ) کلیه نشخوارکنندگان کوچک بالای 18 ماه که علائم درمانگاهی مرتبط با اسکریپی را بروز می دهند .

4-1-4 ) سایر حیوانات حساس که احتمال بروز آنسفالوپاتی ها در آن ها وجود دارد .

-5 معیارهای ارزیابی خطر جنون گاوی در جمعیت دامی :

شناسائی کلیه فاکتورهای بالقوه برای وقوع بیماری و مطالعه گذشته نگر آن ( به عنوان مثال از سال 1986 که بیماری در

کشور انگلستان شناسائی شد این کشور یک دهه را صرف شناسائی این بیماری نمود . لازم به تذکر است که از سال 1986 تا

2002 تقریبا 98 درصد موارد جنون گاوی درکشور انگلستان به وقوع پیوسته است ) . این ارزیابی باید دقیق ، علمی و سالانه

را سالانه بر پایه معیارهای زیر انجام تا مشخص ( RISK ASSESSMENT) باشد . کلیه استان ها باید ارزیابی خطر

شود استان در چه شرایطی قرار دارد و آیا شرایط تغییرنموده است یا خیر ؟

این ارزیابی دو مرحله دارد :

( Release Assessment ) 5 ) ارزیابی خطر احتمالی منتشره -1

شامل ارزیابی احتمال اینکه عامل بیماری به کشور یا منطقه جغرافیائی وارد شده است ؟ چه سرنوشتی داشته است ؟ و یا

اینکه قبلا وجود داشته است ؟ و پاسخ به سوالاتی از قبیل موارد ذیل

( این ارزیابی 8 سال گذشته را شامل می شود ) :

در کشور تولید و در جمعیت (GREAVE) 5 ) آیا پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان و پسماند چربی -1-1

دام بومی مصرف می شود ؟

می نامند که نقش اساسی در GREAVE (درمرحله عمل آوری چربی حیوانی، باقیمانده ای که قابلیت ذوب شدن را ندارد

انتقال بیماری دارد).

. ( ARTICLE 3. 8 .5 .2- APPENDIX 3 . 8 . 5 - OIE (کد

5 ) پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان یا چربی حیوانی از کشورهای دیگر وارد شده است ؟ -1-2

5 ) آیا واردات گاو ، گوسفند و بز از کشورهای دیگر صورت گرفته است ؟ -1-3

5 ) آیا خوراک دام و یا مکمل های غذائی حاوی پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان از کشور های دیگر -1-4

وارد شده است ؟

87/41/01

١٤٦

5 ) آیا تولیدات دامی با منشاء نشخوارکنندگان حاوی پودرگوشت ، استخوان ، چربی و هر ماده شامل چنین تولیداتی با -1-5

منشاء نشخوارکنندگان به منظور مصرف انسانی وارد شده است و بنا به دلایلی به مصرف دامی رسیده است؟

5 ) آیا محصولاتی با منشاء نشخوارکنندگان برای استفاده در آزمایش های میدانی درگاو و یا گوسفند و بز وارد شده است -1-6

؟

Exposure Assessment 5 ) ارزیابی احتمال در معرض قرارگرفتن -2

اگر در موارد مطروحه فوق با انجام ارزیابی خطر احتمالی منتشره فاکتور خطری شناسائی شد، ارزیابی احتمال در معرض

قرارگرفتن باید انجام گیرد که شامل ارزیابی احتمال در معرض قرارگیری دام ها با عامل جنون گاوی با توجه به موارد زیر می

باشد :

5 ) بررسی وجود عامل بیماری در گاوهای غیر وارداتی و میزان شیوع آن . -2-1

5 ) بررسی گردش وتقویت عامل بیماری از طریق مصرف پسماند چربی یا پودرگوشت و استخوان با منشاء -2-2

نشخوارکنندگان و یا مکمل های غذائی آلوده شده با آن ها .

by 5 ) بررسی استفاده از لاشه های نشخوارکنندگان { تلفات ، ضایعات کشتارگاهی ، فراورده های جنبی -2-3

در تولید پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان. { (products)

5 ) بررسی روش های تولید خوراک دام و مکمل های دامی و پارامترهای چگونگی تولید پودر گوشت و استخوان با -2-4

منشاء نشخوارکنندگان در کارگاههای تولید این محصولات (دما ، فشار و زمان لازم برای تولید این محصولات ) .

5 ) بررسی اقدامات لازم برای پیشگیری از آلودگی متقاطع به عنوان مثال وسیله نقلیه ای که پودر گوشت و -2-5

استخوان با منشاء نشخوار کنندگان برای مزرعه طیور حمل نموده برای گاوداری بدون شستشو و ضدعفونی خوراک دام حمل

. ( Cross - Contamination) نماید

لازم به ذکر است که در برخی از کشورهای درگیر موارد انفرادی بیماری پس از اجرای برنامه ممنوعیت استفاده از پودر

گوشت و استخوان بامنشاء نشخوارکنندگان مشاهده گردیده است که دلیل این امر را آلودگی متقاطع اعلام نمودند .

5 ) بررسی احتمال استفاده از محصولات خوراکی و غیر خوراکی وارداتی با منشاء نشخوارکنندگان برای مصارف -2-6

انسانی از کشورهای غیر مجاز در تغذیه نشخوارکنندگان .

5 ) بررسی احتمال استفاده از محصولات وا رداتی با منشاء نشخوارکنندگان از کشورهای غیر مجاز در آزمایشات میدانی -2-7

در نشخوارکنندگان .

5 ) بررسی سطح مراقبت فعال و غیر فعال جنون گاوی در جمعیت دامی و نتایج ناشی از اجرای برنامه مراقبت . -2-8

5 ) بررسی سطح مراقبت فعال و غیر فعال اسکریپی در جمعیت گوسفند و بز و نتایج ناشی از اجرای برنامه مراقبت . -2-9

اطلاعات فوق باید به دفتر بررسی ، مراقبت ومبارزه با بیماری های دامی ارسال و اقدامات لازم انجام گردد .

-6 نیازهای لازم جهت اجرای دقیق ، صحیح و علمی سیستم اجرای برنامه مراقبت

6 ) نیروی انسانی : -1

6 ) دامپزشکان و کاردان های دامپزشکی بخش های دولتی و غیر دولتی -1 -1

6 ) کارکنان آزمایشگاههای دولتی و غیر دولتی دامپزشکی همکار -1-2

6 ) مدیران و کارکنان واحدهای اپیدمیولوژیک ، کارخانه های خوراک دام ومکمل سازی دامی ، کارگاههای تبدیل -1-3

ضایعات ، و کشتارگاهها و میادین دام

6 ) آموزش -2

گروههای مشمول آموزش در اجرای صحیح برنامه ملی سیستم مراقبت :

6) دامپزشکان و کاردان های بخش دولتی : -2-1

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-1-1

6) آموزش نمونه گیری و ارسال نمونه پاتولوژیک وخوراک دام ومکمل دامی -2-1-2

87/41/01

١٤٧

6) آشنائی با برنامه ملی سیستم مراقبت آنسفالوپاتی ها -2-1-3

6) نحوه پیگیری موارد محتمل ، مشکوک و قطعی -2-1-4

6) آموزش دامپزشکان و پرسنل ذیصلاح دولتی و غیر دولتی به عنوان بازرس جهت بازدید ، ممیزی ، نمونه برداری -2-1-5

و ... از کارگاههای تبدیل ضایعات ، کارخانه های خوراک دام ومکمل سازی دامی و واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام

(صدور کارت شناسائی برای انجام بازرسی و گواهی شرکت در دوره های اَموزشی و بایگانی مستندات ضروری می باشد )

6) دامپزشکان و کاردان های بخش غیر دولتی مرتبط با واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام ، کارخانه ها ی خوراک -2-2

دام ، مکمل سازی دامی و کارگاههای تبدیل ضایعات :

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-2 -1

6) ضرورت الزام اطلاع رسانی موارد مشکوک به شبکه های دامپزشکی -2-2 -2

6) آشنائی با برنامه ملی سیستم مراقبت آنسفالوپاتی ها -2-2 -3

6) آموزش نمونه گیری صحیح و ارسال نمونه -2-2 -4

6 ) کارکنان آزمایشگاههای بخش های دولتی و غیر دولتی دامپزشکی همکار -2-3

6) بازآموزی آنسفالوپاتی ها -2-3 –1

6) آموزش تئوری وعملی تست های مورد استفاده جهت تشخیص -2-3 – 2

6) آموزش آماده سازی نمونه ها و ارسال نمونه -2-3 –3

6) آموزش نحوه ثبت نتایج و نگهداری مدارک مربوطه -2-3-4

6) مدیران و کارگران واحدهای اپیدمیولوژیک و میادین دام ،کارخانه های خوراک دام ، مکمل سازی ها و کارگاههای -2-4

تبدیل ضایعات :

6) آموزش عمومی آنسفالوپاتی ها ( شامل آشنائی با علائم دام بیمار ، اصول بهداشتی ، ه مکاری لازم در تهیه و -2-4 -1

ارسال نمونه با مامورین دامپزشکی و رعایت توصیه های بهداشتی - قرنطینه ای و انجام ضدعفونی و ... ) .

6) آموزش اطلاع رسانی به سیستم دولتی و غیر دولتی درصورت مشاهده علائم بیماری وچگونگی دریافت غرامت . -2-4 -2

6) توجیه و آموزش صاحبان یا مدیران و کارکنان مستقردر واحد های اپیدمیولوژیک ، کارخانه های خوراک دام ، -2-4-3

مکمل سازی ها و کارگاههای تبدیل ضایعات در ارتباط با عدم تولید و استفاده از پودر گوشت واستخوان با منشاء نشخوارکنندگان

در خوراک نشخوارکنندگان .

یادآوری 1 : آموزش های لازم می تواند توسط بخش دولتی و یا غیر دولتی صورت گیرد .

یادآوری 2 : صدور گواهی شرکت در کلیه دوره های آموزشی و نگهداری آن ها جهت ارائه مستندات الزامی می باشد .

6)کنترل تردد و نقل وانتقال دام ، واردات دام ، فراورده های دامی و خوراک دام : -3

6 ) اخذ مجوز بهداشتی از سازمان جهت واردات دام ، فراورده های دامی و خوراک دام و مکمل های دامی الزامی است . -3-1

6 ) خروج گاوهای بالای 30 ماه از دامداری منوط به اخذ گواهی تردد بهداشتی از دامپزشک دامداری و یا سیستم دولتی -3-2

جهت اعزام به کشتارگاه و یا دامداری های دیگر می باشد . درصورت تخلف ، با مالک دام طبق قانون سازمان برخورد می

گردد .

6 ) واردات دام زنده ، فراورده های خام دامی و خوراک دام و مکمل های دامی براساس مقررات سازمان جهانی بهداشت -3-3

دام می باشد .

6 ) درصورت نیازبه تعیین وضعیت بیماری دام های وارداتی و تعیین تکلیف نهائی آن ها قرنطینه مرزی فعال خواهد -3-4

شد .

یادآوری 1 ) با توجه به اینکه قابلیت ردیابی بودن کلیه دام های مستقر در واحد های اپیدمیولوژیک سامانه اطلاعات جغرافیائی

از پیش نیاز های مهم اجرای برنامه مبارزه با انسفالو پاتی ها می باشد ، ضروری است به طریقی {میکرو چیپ گذاری ، ن صب

شماره گوش و ... (در کشور انگلستان کلیه دام ها در سیستم رایانه ثبت و برنامه ملی مراقبت از آنسفالو پاتی ها با نظم مناسب

87/41/01

١٤٨

اجرا می گردد )} کلیه دام ها قابل رد یابی گردند . دام های فاقد هویت بالاتر از سن 30 ماه به کشتارگاه منتقل ، ذبح ، نمونه

برداری و مواد م خاطره آمیز ویژه معدوم و لاشه استخوان گیری ، بسته بندی و جهت تعیین تکلیف توسط آزمایشگاه در سرد

خانه نگهداری می گردد . درصورت مثبت بودن جواب آزمایشگاه معدوم ودر صورت منفی بودن مصرف و در صورت عدم

آزمایش و یا عدم آزمایش تکمیلی ( درصورت مثبت شدن در آزمایش پای ه ) همانند لاشه مشکوک برخورد خواهد شد . در

صورتیکه سن دام زیر 30 ماه باشد یا کشتار و یا جهت هویت دار شدن به یکی از واحد های اپیدمیولوژیک منتقل می گردد .

یاد آوری 2) گوشت و فراورده های خام دامی که تحت نظارت مسئولین بهداشتی تهیه نگردیده اند جهت تعیین تک لیف به

مراجع قانونی ارجاع داده شوند .

6) ارسال نمونه پاتولوژیک بافتی ، خوراک دام و مکمل های دامی : -4

کلیه نمونه ها طبق دستورالعمل نمونه گیری و ارسال نمونه ، همراه با فرم های مربوطه به آزمایشگاه های معتبرو مورد تایید

سازمان جهت تشخیص پایه و یا تکمیلی ارسال گردد .

6) تشخیص آزمایشگاهی : -5

تشخیص آزمایشگاهی شامل موارد زیر می باشد :

6) تشخیص نمونه های بافتی -5 -1

6) تشخیص وجود پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در خوراک دام و مکمل دامی تولیدی و مصرفی در -5 -2

واحد های اپیدمیولوژیک و میادین دام

6) آموزش و اخذ گواهی معتبر جهت پرسنل آزمایشگاه مرجع داخلی (مرکز تشخیص سازمان ) از آزمایشگاههای مرجع -5 -3

بین المللی مورد تایید سازمان جهانی بهداشت دام

6) همکاری آزمایشگاه مرجع داخلی (مرکز تشخیص سازمان ) با آزمایشگاههای مرجع بین المللی مورد تایید سازمان -5-4

جهانی بهداشت دام

6 ) آموزش و اخذ گواهی معتبر جهت پرسنل آزمایشگاه های دولتی استان ها جهت تست های پایه (بخش غیر دولتی - 5-5

در صورت نیاز ) توسط پرسنل آموزش دیده آزمایشگاه مرجع داخلی

6) انجام آزمایشات مرتبط با نمونه های آنسفالوپاتی ه ا در آزمایشگاه دارای سطح ایمنی بیولوژیک حداقل 2 و ترجیحا 3 -5-6

( APPROVE) آزمایشگاه مرجع داخلی وتایید نمودن ( ACCREDITATION) واقدامات لازم جهت اعتبار بخشی

تست های مورد نظر سازمان جهانی بهداشت دام و اخذ گواهی معتبر

6) تشخیص سریع آلودگی و انجام آزمایشات لازم بر روی نمونه های مغز ارسالی از دام های دارای نشانه های عصبی -5-7

( ابتدا بوسیله قاشقک های مخصوص ازمحل سوراخ پس سری قسمت خلفی ساقه مغزرا برداشت و در ظروف کوچک

پلاستیکی درب دار بصورت فریز شده ارسال گردد و سپس برای کنترل موارد مثبت و یا تشخیص تفریقی بیماری های عصبی ،

4 لیتر فرمالین 10 % نمکی ارسال می گردد) - مغز کامل در ظروف پلاستیکی مخصوص با گنجایش 6

برروی نمونه های مغز دام های فاقد نشانه (RAPID TEST) 6) تشخیص آلودگی با استفاده از آزمایشات سریع - 5 -8

های عصبی ( فقط نمونه قسمت خلفی ساقه مغز توسط قاشقک مخصوص در ظروف کوچک پلاستی کی درب دار بصورت فریز

شده ارسال می گردد ) .

134 درجه سانتیگراد برای 20 دقیقه در - 6) غیرفعال سازی پریون نمونه ها آزمایش شده در اتوکلاو مخصوص در 138 -5 -9

30 Ib/in فشار 2

6) تهیه کیت ، مواد ، دستگاهها و تجهیزات لازم مورد نیاز کشورتوسط امور آزمایشگاهه ای سازمان به درخواست -5 -10

آزمایشگاه مرجع داخلی

6) استفاده از تست های پایه ( الایزا و ...)و تست های تکمیلی ( وسترن بلات و ...) جهت دام های دارای نشانه های -5 -11

عصبی ، زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های زخمی ، تلف شده و دام های سالم بالای 30 ماه کشتار شده در کشت ارگاه .

87/41/01

١٤٩

علاوه بر این تست ها ، تست هیستوپاتولوژی و تست ایمنو هیستو شیمی نیز صرفا برای دام های با علائم عصبی مورد استفاده

قرار خواهد گرفت (طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام )

6) در صورت اختلاف در نتایج تست های پایه و تکمیلی استفاده از تست ثالث که با دو تست پایه و تکمیلی متفاوت -5 -12

باشد

6) استفاده از تست های مورد تایید جهت تشخیص وجود پودرگوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در خوراک -5 -13

دام ( طبق توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام )

6) تاییدتشخیص نهائی نمونه ها ی بافتی با ارسال به آزمایشگاههای مرجع بین المللی با مجوز رئیس سازمان -5 -14

6) ارسال نتایج آزمایشات به دفتر بررسی مبارزه و مراقبت بیماری های دامی -5 -15

6) اعلام نتایج به استان ها توسط دفتر بررسی مبارزه و مراقبت بیماری های دامی و اقدام لازم ( طبق دستورالعمل -5 -16

مربوطه )

یاد آوری ) ارسال نمونه به آزمایشگاههای داخلی و مرجع بین المللی صرفا از طریق سازمان انجام خواهد گردید .

6) موارد محتمل ، مشکوک و قطعی: -6

6) موارد محتمل : -6 - 1

6) دام های با تعدادی از نشانه های درمانگاهی شامل ، علائم عصبی پیشرونده ، پاسخ های غیر طبیعی به تحریک -6 -1-1

های نرمال ، عدم تعادل ( بخصوص در اندامهای خلفی ) ، افتادن ، اشکال در بلند شدن ، ترس، لگد زدن هنگام شیر دوشی ،

کاهش وزن علی رغم وجود اشتها ، اختلالات حرکتی ، کاهش تولید شیر ، بی میلی در عبور از درها ، تغییر رفتار ، ، لرزش ، ،

دندان قروچه ، حرکات زیاد گوش ها و غیر طبیعی نگه داشتن آن ها و... (با توجه به تشخیص تفریقی)

6) مثبت شدن در حداقل یکی از تست های چهارگانه پیش از کشتار زیر : -6 -1-2

تست ملامسه : استفاده از وسیله ای نسبتا نوک تیز مانند خود کار و زدن ضربه ( TOUCH TEST) (6 -6 -1-2 -1

های آرام از سمت جدوگاه به سمت سروگردن و مشاهده عکس العمل غیر معمول دام

تست تماس به پاهای عقب دام : تماس انتهای وسیله ای مثل جاروی دسته بلند ( STICK TEST) (6 -6 -1-2 -2

به پاهای عقبی دام ومشاهده عکس العمل غیر معمول دام( لگد زدن)

تست صدای ناگهانی : زدن دو قطعه فلز به هم و ایجاد صدای بلند و ناگهانی ( BANG TEST) (6 -6 -1-2 - 3

ومشاهده مجدد عکس العمل غیر معمول دام در صورت تکرار

تست نور ناگهانی : زدن فلاش عکاسی مقابل چشم دام ومشاهده عکس العمل (FLASH TEST ) (6 -6 -1-2 -4

ناگهانی وغیر معمول دام

6 ) دام های زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های زخمی و یا تلف شده در دامداری یا حین حمل و نقل -6 -1-3

6) موارد مشکوک : -6 -2

( RAPID TEST ) 6) مثبت شدن موارد محتمل در یکی از تست های پایه -6 -2-1

6) عدم انجام تست در موارد محتمل -6 -2-2

6) موارد قطعی : -6 -3

6) مثبت شدن موارد مشکوک در تست تکمیلی ( انجام آزمایش تکمیلی توسط آزمایشگاه معتبر داخلی و تایید -6 -3 -1

آزمایشگاه مرجع بین المللی خواهد بود)

یادآوری 1 ) سابقه استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ظن موارد محتمل را قوی ترمی نماید .

یادآوری 2 ) در دامد اری های دارای مسئول فنی دامپزشک و امکانات قرنطینه ای ( با اطلاع و نظارت سازمان ) ، دام های

6 را می توان حداکثر به مدت 6 ماه زیر نظر گرفته تا در صورت -6 -1- دارای تعدادی از علائم محتمل مشتمل بر بند 1

اقدام نمود . ( RAPID TEST) مشاهده علائم پیشرونده عصبی نسبت به کشتار ، نمونه گیری و انجام تست پایه

87/41/01

١٥٠

یادآوری 3 ) درکشتارگاه در صورت مشاهده موارد محتمل نسبت به نمونه برداری و انجام تست اقدام و لاشه تا تعیین نتایج

آزمایشگاهی و تعیین تکلیف نگهداری خواهد شد .

یادآوری 4 ) موارد محتمل تا زمانی که این بیماری در ایران به تایید آزمایشگاهی نرسیده به مورد اجرا گزارده خواهد شد .

6) قضاوت در مورد لاشه های محتمل ، مشکوک وقطعی: -7

6 ) در موارد محتمل و مشکوک نمونه گیری انجام ، مواد مخاطره آمیز ویژه معدوم ، لاشه استخوان گیری و عضلات در -7-1

سرد خانه نگهداری می شوند . در صورت عدم امکان آزمایش (پایه و تکمیلی ) لاشه و آلایش دام های محتمل و مشکوک

امحاء خواهند شد .

یادآوری ) برای تشخیص قطعی وتعیین وضعیت بیماری در کشور از کلیه دام های محتمل و مشکوک نمونه های بافتی تهیه و

جهت آزمایش مطابق دستور العمل شرایط نگهداری نمونه ها نگهداری می گردد .

6 ) لاشه و آلایش موارد قطعی باید امحاء شود. -7-2

6) چگونگی برخورد با موارد بروز بیماری در یک واحد اپیدمیولوژیک : -8

در صورت بروز موارد محتمل ، مشکوک و قطعی در دامداری ها ، توسط سازمان نسبت به بررسی جامع واحد اپیدمیولوژیک ،

نوع تغذیه ، جلوگیری از خروج خوراک دام و مکمل دامی و نمونه برداری جهت آزمایش ، مشخص نمودن منبع تولید و تامین

خوراک مصرفی ، سوابق ورود دام ، تعیین هویت دام مبتلا ، ضد عفونی ( ضد عفونی با استفاده از هیپو کلریت سدیم 2 نرمال

در دمای 20 درجه سانتیگراد برای مدت بیش از یک ساعت برای سطوح و مدت یک شبانه روز برای وسایل ) و ... انجام ،

گزارش تنظیم و موارد زیر پیگیری گردد .

6) موارد محتمل : - 8 -1

دامداری تحت پایش مستمر و قرنطینه قرار می گیرد ، خوراک دام و مکمل دامی آزمایش و از کلیه گاوهای بالای 30 ماه

هنگام کشتار نمونه گیری ، آزمایش پایه و تکمیلی انجام و با موارد مثبت همانند یک واحد اپیدمیولوژیک قطعی برخورد خواهد

شد.

یاد آوری : مدت قرنطینه تا زمانی است که نتایج تست های پایه ویا تکمیلی منفی باشد .

6) موارد مشکوک : -8 -2

دامداری تحت پایش مستمر و قرنطینه قرار می گیرد و از کلیه گاوهای ب الای 30 ماه هنگام کشتار، نمونه برداری و وضعیت

بیماری در گاوداری بررسی می گردد . در صورت انجام تست پایه و تکمیلی و مثبت بودن نتایج آزمایش ، همانند واحد

اپیدمیولوژیک قطعی برخورد خواهد شد .

6) موارد قطعی: - 8 -3

کلیه گاوهای واحد اپیدمیولوژیک کشتار ، نمونه برداری و امحاء می گردند (نتاج دو نسل بعدی آن ها نیز امحا می گردند) .

یاد آوری 1) : مدت قرنطینه تا زمانی است که نتایج تست های پایه ، تکمیلی و یا تایید نهائی منفی باشد .

یادآوری 2 ) کشتار دام محتمل و مشکوک در قسمت اضطراری کشتارگاه و در شرائط ویژه ای انجام و نمونه گیری و با رعایت

موازین بهداشتی صورت پذیرد .

یادآوری 3 ) کلیه دامداری هائی که خوراک دام و یا مکمل دامی مشابه با دامداری آلوده مصرف نموده اند تحت پایش مستمر

قرار گیرند .

یادآوری 4) خروج دام بجز در موارد کشتار و خوراک دام و یا مکمل دامی از واحد ا پیدمیولوژیک تا پایان مدت قرنطینه ممنوع

می باشد .

6 ) نحوه امحا ء لاشه و اندرونه ها : -9

6) مناسب ترین روش امحاء لاشه و اندرونه های دام آلوده استفاده از کوره لاشه سوزی مناسب می باشد به گونه ای که -9-1

کل لاشه تبدیل به خاکستر شود ، لذا باید کوره لاشه سوز من اسب جهت کلیه کشتارگاهها و مکان های لازم به تشخیص

سازمان تعبیه گردد .

87/41/01

١٥١

6) در شرائط خاص توصیه می شود در محوطه باز با رعایت اصول ایمنی (از نظر آتش سوزی ) لاشه و اندرونه ها -9- 2

سوزانده ، تبدیل به خاکستر و دفن بهداشتی شود .

6) اگر نهایتاً شرایط فوق مهیا ن بود دفن بهداشتی توصیه می شود . برای دفن بهداشتی لاشه و اندرونه ها ، باید زمینی -9-3

انتخاب شود که بیشترین فاصله ممکن را با اماکن زیر داشته باشد :

6) رودخانه ها و مسیرهای سیلابی فصلی -9- 3-1

6) مسیرهای لوله کش آب ، منابع و چشمه های آب آشامیدنی -9-3-2

6) مسیر زه کشی مزارع کشاورزی و باغات میوه -9-3-3

6) زمین های شن و ماسه ای که زه کشی قوی نسبت به سایر مناطق دارند پس از انتخاب زمین ، گودالی با عمق -9-3 -1

حداقل 3 متر حفر و پس از قراردادن لاشه و اندرونه حداقل 4 لیتر مایع ضدعفونی کروئولین جهت ضدعفونی استفاده نموده ،

سپس گودال با حداقل 1 متر خاک پر می شود ، یک متر دوم با آهک پوشانده و یک متر سوم با خاک پر شود.

نهایتاً توصیه می شود با توجه به بیولوژی پریون ها ، جهت امحاء لاشه و اندرونه ها حتی المقدور ازنزدیک ترین کوره لاشه

سوزی مناسب (با رعایت اصول بهداشتی حمل و نقل) استفاده شود .

6) پرداخت غرامت : -10

درصورت حذف دام ، صورتجلسه تنظیم ، لاشه دام امحاء و جهت موارد قطعی تا 75 درصد و برای موارد مشکوک تا

100 درصد قیمت واقعی دام به صاحب دام ظرف مدت یکماه پرداخت شود .

یادآوری ) فاصله زمانی بین اعلام موارد مشکوک توسط سازم ان تا کشتار ، نمونه گیری و امحاء دام مشکوک نباید از 15 روز

تجاوز نماید .

6) ثبت داده ها : -11

ثبت داده در سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری مطابق دستورالعمل های مربوطه می باشد .

6) لوازم نمونه برداری : -12

6) دستکش بلند یکبار مصرف و دستکش قابل ضدعفونی -12-1

6) پیش بند پلاستیکی -12-2

6) لباس کار سراسری -12-3

6) چکمه -12-4

6) کلاه -12-5

6) عینک -12-6

6) ماسک -12-7

6) فرمالین برای ضدعفونی و فیکس نمودن نمونه ها -12-8

6) ظروف پلاستیکی دهان گشاد برای نگهداری نمونه ها -12-9

6)گلوتار آلدئید ، کرئولین و هیپو کلریت سدیم 2 نرمال -12-10

6) کیت نمونه برداری هاری -12-11

6) ویال شیشه ای استاندارد -12-12

6) یونولیت حمل نمونه -12-13

6) قاشقک نمونه گیری از مغز گاوی و گوسفندی -12-14

6-12-15 ) وسایل و تجهیزات لازم جهت نمونه گیری مغز کامل

-7 مراقبت آنسفالوپاتی های اسفنجی شکل

7-1 ) شبکه مراقبت غیرفعال بیماری های جنون گاوی و اسکریپی

7-2 ) شبکه فعال بیماری های جنون گاوی و اسکریپی

87/41/01

١٥٢

7-3 ) پایش کشتارگاهی

7-4 ) هماهنگی بین شبکه مراقبت بیماری های هاری ، جنون گاوی و اسکریپی

7-5 ) تشخیص افتراقی جنون گاوی با سایر بیماری ها

7-6 ) برنامه مراقبت و بررسی ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل با منشاءنشخوارکنندگان درتغذیه

نشخوارکنندگان

7-7 ) ارزیابی کارایی سیستم مراقبت

یادآوری ) در موارد دیگر آنسفالو پاتی ها در صورت نیاز مراقبت های لازم اعمال خواهد شد .

7-1 ) شبکه مراقبت غیرفعال :

این شبکه در سطح ملی به صورت جامع ، مستقل و غیرفعال عمل می نماید . هدف از اجرای آن کشف سریع و زود هنگام

آنسفالوپاتی ها و امکان انجام اقدامات بررسی و تشخیص سریع می باشد . داده های این شبکه بصورت اختصاصی از طریق

منابع اطلاع رسانی تامین می گردد . اطلاعات دام (گاو ، گوسفند ، بزو هر مورد دام مشکوک به آنسفالوپاتی ) در سامانه

اطلاعات جغرافیائی بیماری ثبت و موارد بطور روزانه بازدید می گردد . درصورت تلف شدن یا ذبح دام ، نمونه لازم تهیه و به

همراه فرم نمونه گیری جهت تعیین وضعیت به آزمایشگاه معتبر فرستاده می شود .

7-1-1 ) روش کار :

روش کار در این سیستم از گردش کار کلی سیستم مراقبت پیروی می نماید و موارد زیر مورد نظرمی باشند :

7-1 ) باتوجه به اینکه آنسفالوپاتی ها جزء بیماری های هشدار دادنی می باشند ، گزارش موارد محتمل و مشکوک -1-1

بیماری درکلیه واحدهای اپیدمیولوژیک و کشتارگاهها ، میادین دام توسط دامپزشکان ، کاردان های بخش دولتی و غیردولتی

دامپزشکی و صاحبان دامداری ها الزامی می باشد .

7 ) تعیین فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های شبکه دامپزشکی شهرستان جهت تکمیل فرم گزارش بیماری و -1-1-2

ارسال آن ازطریق سامانه اطلاعات ج غرافیائی بیماری به مرکز استان و هماهنگی با صاحب دام برای ذبح ، نمونه برداری و

ارسال نمونه به همراه فرم مربوطه به مرکزاستان .

7-1 ) جمع آوری کلیه گزارش ها در سطح استان توسط فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های اداره کل دامپزشکی -1-3

استان و ارسال روزانه اطلاعات از طریق سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری به سازمان و انتقال نمونه های اخذ شده به

آزمایشگاه معتبر.

7-1 ) پیگیری موارد اعلام شده مطابق دستورالعمل ها وبخشنامه های صادره تا حصول نتیجه نهائی توسط فرد مسئول -1-4

پیگیری آنسفالوپاتی ها در هر شهرستان .

7-1 ) شرایط دام های قابل نمونه گیری در مراقبت غیر فعال : -2

(CLINICAL SUSPECT) 7-1 ) گاوهای دارای نشانه های مشکوک عصبی درمانگاهی -2-1

که تغییرات رفتاری پیشرونده بدون علائم عفونی ، عدم تعادل ( بخصوص در اندامهای خلفی ) ، افتادن ، اشکال در بلند شدن ،

تحریک پذیری ، لگدزدن هنگام شیردوشی ، خود داری از عبور در ها و ... را نشان می دهند کاندیدای نمونه برداری از نظر

جنون گاوی می باشند . تغییرات رفتاری ممکن است بسیار بی سرو صدا بوده و مستلزم دقت و هوشیاری افرادی است که

معمولا با دام ها سرو کار دارند .

بررسی های به عمل آمده نشان داده است که این گروه از جمعیت هدف ، بیشترین میزان شیوع بیماری را نشان داده اند .

(CASUALTY OR EMERGENCY 7-1 ) گاوهای زمین گیر یا کشتار اضطراری و زخمی -2 -2

گاوهای با سن بیش از 30 ماه با ناهنجاری های حرکتی ناشی ، SLAUGHTER OR DOWNER CATTLE)

از شکستگی ها ، عدم توانائی در بلند شدن یا قدم زدن بدون کمک ،گاوهای زمین گیر و همچنین گاوهائی که بصورت

اضطراری به کشتارگاه اعزام می شوند یا در بازرسی قبل از کشتار حذفی اعلام می گردند . این گروه ممکن است بعضی از

نشانه های درمانگاهی بیماری را نشان دهند که بعنوان علائم بیماری مورد توجه قرار نگرفته باشند.

87/41/01

١٥٣

بررسی های بعمل آمده نشان داده است که این دسته از گاوها دومین میزان شیوع بیماری را داشته اند .

گاوهای بالای 30 ماه سن که دردامداری کشتار شده یا ، ( FALLEN STOCK ) 7-1 ) گاوهای تلف شده -2-3

مرده یافت شوند و همچنی ن در حین حمل و نقل و یا در کشتارگاه تلف شوند . این دام ها نیز ممکن است بعضی از علائم

بیماری را قبل از مرگ نشان داده باشند که بعنوان علائم بیماری مورد توجه قرار نگرفته باشند . گاوهائی که بدون علت تلف

شوند یا گاوهای با نشانه های عصبی که نسبت به درمان های متداول مقاوم هستند نیز شامل این گروه می شوند.

بررسی های به عمل آمده نشان داده است که این گروه از گاوها رتبه سوم را از نظر میزان شیوع بیماری بخود اختصاص می

دهند.

7-1 ) گوسفندان و بزهای بالای 18 ماه که در بازرسی های قبل از کشتار نشانه های عصبی را بروز می دهند . -2- 4

یادآوری ) اجرای مراقبت غیرفعال ، با مشارکت بخش غیر دولتی دامپزشکی انجام خواهد گردید .

7-2 ) شبکه مراقبت فعال

این شبکه در سطح ملی به صورت جامع ، مستقل و فعال عمل می نماید و مکمل شبکه مراقبت غیرفعال می باشد . هدف

آن انجام اقدامات متمرکز ب رای تائید وجود یا عدم وجود بیماری در کشور و برآورد میزان شیوع و موثر بودن اقدامات کنترلی

بوده و گروه سنی بالای 30 ماه را که گروه هدف نامیده می شوند در واحدهای اپیدمیولوژیک تحت مراقبت قرار می دهد .

7-2-1 ) روش کار :

7-2-1-1 ) تعیین جمعیت گاو کشور

7-2-1 )تعیین واحدهای اپیدمیولوژیک تحت پوشش مراقبت فعال در سطح کشور -2

7-2-1-3 ) تعیین توزیع سنی جمعیت در هر واحد اپیدمیولوژیک در سطح کشور

7-2-1-4 ) تعیین گروه سنی هدف (گروه سنی هدف گروهی از جمعیت گاوهای کشور را تشکیل می دهند که خطر بیماری در

آن ها وجود دارد ، این گروه جمعیت گاوهای بالای 30 ماه سن راتشکیل می دهند) .

7-2-2 ) مراقبت فعال در واحد های اپیدمیولوژیک :

7-2-2-1 ) در مراقبت فعال دام های گروههای هدف در واحدهای اپیدمیولوژیک دارای خطر بالقو ه ، تحت مراقبت دقیق قرار

گرفته و هر ماهه یکبار توسط فرد مسئول پیگیری آنسفالوپاتی های شهرستان بازدید ، فرم بازدید تکمیل و ازطریق سامانه

اطلاعات جغرافیائی بیماری به استان و سپس سازمان ارسال می گردد .

7-2-2-2 ) در این بازدیدها وضعیت بهداشتی دامداری ، داده ها در زمینه تلفات و موارد کشتار شده ، سوابق تغذیه ای و

سایرداده های مورد نیاز د ر فرم های طراحی شده مربوطه ثبت می گردد . صاحب دامداری یا مسئول بهداشتی دامداری موظف

به همکاری است ضمن اینکه در صورت برخورد با گاوهای بالای سن 30 ماه مشکوک به بیماری که باید نمونه گیری شوند ،

مراتب را در اسرع وقت به شبکه دامپزشکی شهرستان جهت پیگیری اعلام نماید .

7-2-2-3 ) صاحبان و مسئولین بهداشتی دامداری ها موظف به ثبت و نگهداری اطلاعات مربوط به کلیه دام های تحت

مراقبت که به هر دلیل به کشتارگاه اعزام می گردند می باشند . این اطلاعات را باید در هنگام بازدید مسئول پیگیری

آنسفالوپاتی ها در اختیار وی قرار دهند .

7-2-2-4 ) در واحدهای اپیدمیولوژیک پیگیری ثبت اطلاعات بعهده فردمسئول پیگیری آنسفالوپاتی ها در شبکه دامپزشکی

شهرستان می باشد.

7-2-3 ) تعداد نمونه ها ی جنون گاوی

با توجه به پیشنهاد تحلیل خطر سه گانه بیماری جنون گاوی توسط سازمان جهانی بهداشت دام دو نوع سیستم مراقبت پبش

بینی گردیده است :

: A 7-2-3 ) سیستم مراقبت نوع -1

این سیستم برای کشور هایی در نظر گرفته شده است که مایلند وضعیت خود را در یکی از دو گروه قابل اغماض یا کنترل

شده تثبیت نمایند .

87/41/01

١٥٤

برای اینکه بتوان یک نمونه جنون گاوی را در 100 هزار راس جمعیت دامی با سطح اطمینان 95 درصد تشخیص داد بر پایه

اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت دام نیاز به برداشت 300000 نمونه در مدت 7 سال می A سیستم مراقبت نوع

باشد (تعداد نمونه های اخذ شده بستگی به تعداد گاو بالغ 30 ماه و مسن ترجمعیت گاو کشور دارد ) . اگرتعداد این جمعیت زیر

1 میلیون باشد تعداد نمونه های اخذ شده بسته به میزان جمعیت می تواند کمتر و اگر این تعداد 1 میلیون یا بیشتر باشد برای

تعداد نمونه گیری سقف 300000 را خواهد داشت). A مراقبت نوع

برای مثال :

300000 : 7 = تعداد نمونه در مدت 1 سال 42857

42857 : 30 = میانگین تعداد نمونه برای هر استان در ایران در سال 1428

یاد آوری 1) تعداد نمونه های هر استان متناسب با تعداد گاو موجود در واحدهای اپیدمیولوژیک و تعداد گاو کشتاری مشخص و

اعلام خواهد گردید.

یاد آوری 2) نمونه ها باید از همه گروه ها (دارای نشانه های درمانگاهی ، دام های زمین گیر ، کشتار اضطراری ، دام های تلف

شده ، دام های سالم بالای 30 ماه اعزامی به کشتارگاه و گاو های مثبت شده در یکی از تست های چهارگانه پیش از کشتار )

تهیه گردد.

یاد آوری 3 ) در صورت اعلام سازمان جهانی بهداشت دام مبنی بر کاهش نمونه های مورد آزمایش اقدام لازم انجام خواهد

شد .

: B 7-2-3 ) سیستم مراقبت نوع -2

این سیستم برای کشورهایی که در وضعیت قابل اغماض یا کنترل شده می باشند برای تثبیت وضع موجود و یا ارتقاء به گروه

بالاتر اجرا می گردد .

برای اینکه بتوان یک نمونه جنون گاوی را در 50 هزار راس جمعیت دامی با سطح اطمینان 95 درصدتشخیص داد بر پایه

اعلام شده از طرف سازمان جهانی بهداشت دام نیاز به 150000 نمونه در مدت 7 سال می باشد . در B سیستم مراقبت نوع

نصف می شود {تعداد نمونه اخذ شده بستگی به تعداد گاو بالغ 30 ماه و A واقع تعداد نمونه ها نسبت به س یستم مراقبت نوع

مسن ترجمعیت گاو کشور دارد ، اگرتعداد این جمعیت زیر 1 میلیون باشد تعداد نمونه های اخذ شده بسته به میزان این جمعیت

می تواند کمتر و اگر این تعداد بالای 1 میلیون یا بیشتر باشد سقف نمونه ها 150000 خواهد بود (برای مثال برای مراقبت

تعداد نمونه گیری با توجه به جمعیت بالای 1 میلیون گاو بالغ کشور سقف 150000 نمونه را خواهد داشت)} . B نوع

7-3 ) پایش کشتارگاهی :

هدف از پایش بیماری در کشور و موثر بودن اقدامات انجام شده مانند ممنوعیت مصرف پودر گوشت و استخوان با منشا

نشخوار کنندگان بوده و شامل موارد ذیل می باشد

7-3-1 ) شناسائی گاوهای بالای 30 ماه محتمل به جنون گاوی با استفاده از تست های چهارگانه پیش از کشتار

7-3-2 ) نمونه برداری ازگاوهای کشتاری بالای 30 ماه . میزان نمونه برداری از این گروه بستگی به تعداد نمونه برداشته شده

از جمعیت هدف وتکمیل نمونه برداری تا رسیدن به مرز تعداد نمونه ( 300000 نمونه حداقل در طی مدت 7 سال )تعیین شده

در این برنامه دارد.

متعاقب پایش درگاوهای بالای 30 ماه ، آزمایش تست پایه درآزمایشگاه معتبر انجام و لاشه و آلایش دام کشتار شده در

سردخانه نگهداری و در صورت منفی بودن قابل مصرف اعلام می گردند . در صورت مثبت بودن نتایج در تست پایه ، تست

تکمیلی انجام و در صورت مثبت بودن ، لاشه وآلایش دام امحاء و در صورت منفی بودن اجازه مصرف داده می شود .

درصورت عدم امکان آزمایشات تکمیلی در لاشه هائی که در تست پایه مثبت اعلام گردیده اند ، لاشه و آلایش مشکوک

تلقی شده و امحاء می گردد.

یادآوری ) در صورت مشاهده موارد مشکوک یا قطعی در سطح استان جهت ایجاد اطمینان عمومی می توان از تست های پایه

در سطح کلیه کشتارگاههای کشور برای کلیه گاوهای کشتار شده بالاتر از 30 ماه استفاده نمود.

87/41/01

١٥٥

7-3-3 ) گوسفند و بز با سن بیشتر از 18 ماه که در بازرسی قبل از کشتار علائمی از بیماری های عصبی را نشان می دهند

نمونه گیری صورت گرفته وجهت آزمایش اسکرپی و جنون گاوی ارسال می گردد .

7-4 ) هماهنگی بین شبکه مراقبت بیماری های جنون گاوی ، اسکریپی و هاری

نظر به وجود تشابه برخی علائم بیماری های جنون گاوی و اسکریپی با بیماری هاری ، بین شبکه مراقبت این بیماری ها

باید هماهنگی لازم صورت پذیرد . روش کار به شرح زیر می باشد :

7-4-1 ) در شبکه مراقبت بیماری هاری از تمامی موارد مظنون به این بیماری (گاو و گوسفند و بز ) که منجر به کشتار دام می

گردد ، نمونه برداری مضاعف صورت پذیرفته و جهت آزمایش از نظر هاری ، جنون گاوی و اسکریپی به آزمایشگاههای

مربوطه ارسال می گردد .

7-4-2 ) نمونه برداری بایستی با برخورداری از کلیه لوازم ایمنی فردی ، توسط دامپزشکان در محل مناسبی که امکان

ضدعفونی وجود داشته باشد با رعایت امنیت زیستی ویژه صورت پذیرد . در فرم ارسال نمونه برداری جنون گاوی و اسکریپی

ظن مورد هاری و انجام نمونه برداری برای آزمایش و تایید آن ذکر گردد .

7 - تشخیص افتراقی جنون گاوی با سایر بیماری ها : -5

در ارتباط با تشخیص افتراقی پلی آنسفالومالاشیا ، لیستریوز ، مسمومیت با سرب ، کمبود منیزیم ، کتوز عصبی ، سندرم زمین

گیری گاوان و... با جنون گاوی ، یافته های اپیدمیولوژیکی ، یافته های درمانگاهی و پاراکلینیکی به تشخیص جنون گاوی از

موارد ذکر شده کمک می نماید.

7-6 ) برنامه مراقبت و بررسی ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل بامنشاء نشخوارکنندگان درتغذیه

نشخوارکنندگان

این برنامه توسط دفتر نظارت بر بهداشت عمومی سازمان با همکاری دفاتر مرتبط با در نظر د اشتن موارد زیر انجام می

پذیرد :

7-6 ) به منظور ردیابی مواد اولیه و کنترل خوراک تولیدی لازم است کلیه کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل -1

ضایعات ، و مکمل سازی ها نسبت به دریافت پروانه بهره برداری و یا تمدید آن از سازمان اقدام نمایند .

7-6 ) برنامه ر یزی جهت بازدید و نمونه برداری فصلی ( چهار مرحله در سال ) به صورت سر زده از واحد های اپیدمیولوژیک -2

، کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل ضایعات ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع خوراک دام و ارسال به آزمایشگاه

جهت مشخص نمودن وجود پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ( در هر بازدید فرم مربوطه تکمیل گردد ) الزامی

است .

7-6 ) از واحد های اپیدمیولوژیک روستائی سالی یکبارجهت پایش نمونه خوراک دام مصرفی بازدید ، فرم لازمه تکمیل ، -3

نمونه اخذ و به آزمایشگاه ارسال می گردد . در صورت استفاده از پودر گوشت و استخوان و مکمل با منشاء نشخوار کنندگان

اقدامات لازم (جلوگیری از مصرف ، پیگیری منشاءتوزیع و اقدامات قانونی ) صورت گیرد .

7-6 ) بسته بندی و بر چسب گذاری مناسب و خاص در کارخانه های خوراک دام ، کارگا ههای تبدیل ضایعات با منشا -4

نشخوارکنندگان و مکمل سازی ها بمنظور ردیاب ی محصول تولیدی ضروری می باشد . با توجه به اهمیت ممنوعیت مصرف این

محصولات در دامداری ها ، بسته بندی توسط واحدهای تولید کننده باید با رنگ خاص و درج مشخص نمودن منع مصرف در

خوراک نشخوارکنندگان ، آبزیان و دیگر موارد به تشخیص سازمان تهیه و توزیع گردد .

7-6 ) ارسال نامه توسط سازمان به تعاونی های دامداران (گاوداران و گوسفند داران ) و نامه اختصاصی به کلیه دامداران -5

صنعتی و چاپ پوستر و پمفلت و درج در سایت سازمان مبنی بر ممنوعیت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار

کنندگان در خوراک دام ( بایگانی سوابق جهت مستند سازی ضروری است) انجام شود .

7-6 ) در صورت استفاده از پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان در واحد های اپیدمیولوژیک با تنظیم -6

صورتجلسه لازم نسبت به ضبط موقت محموله اقدام و جهت تعیین تکلیف به مراجع قضائی ارسال گردد .

87/41/01

١٥٦

7-6 ) از کارگاههای تبدیل ضایعات با منشاء نشخوار کنندگان به طور فصلی بازدید و بهمراه تکمیل فرم موارد زیر بررسی -7

گردد :

7-6 ) جهت انجام صحیح حرارت دادن پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوار کنندگان ، تکه های گوشت ، چربی ، -7-1

استخوان باید قبل از حرارت دیدن به ذراتی به اندازه های 50 میلیمترتبدیل گردیده و سپس حرارت داده شوند .

134 درجه سانتیگراد در فشار 3 بار و به مدت حداقل 20 دقیقه برای فرایند حرارت دادن استفاده - 7-6 ) از دمای 138 -7 -2

شود . در این رابطه لازم است دستگاهها از نظر تنظیم دما و فشار مورد نیاز توسط سازمان های مجاز و ذیصلاح مورد بازبینی و

کالیبراسیون قرار گیرند .

در کارخانه های خوراک دام ، کارگا ههای تبدیل ضایعات ( با منشاء GMP 7-6 ) به منظور اعمال اصول -8

نشخوارکنندگان) ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع بازدید ، فرم اولیه اعلام کتبی نواقص تکمیل و بازدید مجدد به فاصله یکماه

و کنت رل موارد تذکر داده شده انجام شود . در صورت عدم اصلاح پس از بازدید دوم نسبت به توقف تولید واحد مربوطه اقدام

لازم صورت گیرد .

7-6 ) کارخانه های خوراک دام ، کارگاههای تبدیل ضایعات ، مکمل سازی ها و مراکز توزیع نسبت به اجرای سیستم -9

و اخذ گواهینامه تشویق گردند . HACCP

7-6 ) فهرست کارگاههای تولید کننده تبدیل ضایعات با منشاء نشخوارکنندگان ، آمار تولید سالانه پودر گوشت و استخوان -10

با منشاء نشخوار کنندگان و فهرست توزیع در اداره کل دامپزشکی استان به مدت 7 سال نگهداری گردد .

7-6 ) کارخانه های خوراک دام ، کارگا ه های تبدیل ضایعات ( با منشاء نشخوارکنندگان ) و مکمل سازی ها موظفند -11

مستندات مربوط به توزیع خوراک دام و پودر گوشت و استخوان تولیدی خود را به واحد های تحت پوشش ، نگهداری و ارائه

نمایند .

7-6 ) به کارگاههای تبدیل ضایعات با منشاء نشخوارکنندگان اعلام گردد که از لاشه گاوهای های بالای 30 ماه و -12

گوسفند و بز بالای 18 ماه که به عللی تلف شده اند ( دام های زمین گیر ، بیماری های فلجی- عصبی ، مرگ در مسیر حمل

و نقل و… ) در تولید پودر گوشت و استخوان با منشاء نشخوارکنندگان استفاده ننمایند . در صورت اثبات استفاده از موارد ی اد

شده برخورد قانونی صورت گیرد .

7-6 ) استفاده از مواد مخاطره آمیز ویژه گاو های بالای 12 ماه و گوسفند و بز دارای علائم عصبی در خوراک انسان و -13

خوراک دام مورد مصرف نشخوارکنندگان ممنوع بوده و در صورت تخلف برخورد قانونی صورت گیرد . ( در شرایطی که کشور

در گروه غیر مشخص قرار دارد) .

7-6 ) آمار گاو کشتار شده بالای 30 ماه و تعداد نمونه های اخذ شده ماهانه توسط ادارات کل دامپزشکی استان ها به -14

سازمان ارسال گردد.

یادآوری 1 ) با توجه به اینکه اجرای صحیح ممنوعیت استفاده ازپودر گوشت و استخوان نشخوارکنندگان در خور اک

نشخوارکنندگان نیاز به کنترل دقیق دارد نرم افزار لازم تهیه و همانند سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری جهت مراقبت بیماری

ها گزارش گیری ها به هنگام باشد.

یادآوری 2 ) با توجه به اهمیت مستندات جهت ردیابی اقدامات انجام شده و ارائه به مقامات ذیصلاح بین المللی جهت تغییر

وضعیت کشور از وضعیت نامشخص به کنترل شده یا قابل اغماض کلیه اسناد و مدارک (فرم ها ، صورتجلسات و گواهی های

آموزشی و ...) برای مدت 7 سال جهت ارائه به شکل مناسب بایگانی گردد .

یادآوری 3) کلیه گزارشات و فرم ها از طریق سامانه اطلاعات جغرافیائی بیماری ارسال گردد .

-7-7 ارزیابی کارایی سیستم مراقبت

این ارزیابی مطابق با اطلاعات موجود در نرم افزار مورد نظر بر اساس توصیه های سازمان جهانی بهداشت دام بوده و شامل

موارد زیر می باشد :

7-7 ) جمع بندی و تجزیه و تحلیل داده ها ، تفسیر و انتشار گزارش . -1

87/41/01

١٥٧

برای مشخص نمودن عملکرد هر استان و ( Point value ) 7-7 ) تعیین مجموع ارزش کمی اقدامات انجام شده -2

مقایسه آن ها .

7-7 ) سیستم گزارش دهی ، تعداد نمونه های اخذ شده ، تعداد نمونه های باقیمانده ، تعداد نمونه های نا مناسب و نتایج -3

آزمایشگاهی نمونه ها .

-8 مصرف مواد مخاطره آمیز ویژه در داخل کشور و اقدامات پیشگیرانه :

، (OIE ) 8) با توجه به اینکه بر اساس ریسک سه گانه جنون گاوی کشورها، زون هاوکمپارتمنت های مختلف جهان -1

کشور ما درطبقه ریسک نامشخص قرار می گیرد و با عنایت به اینکه برخی از مواد مخاطر ه آمیز ویژه؛ دام های کشتاری مانند

مغز و چشم مصرف انسانی دارند ، به عنوان یک اقدام پیشگیرانه از مصرف مواد مخاطره آمیز ویژه مانند مغز و چشم گاوهای

بالای 12 ماه خود داری گردد .همچنین از این گونه مواد در خوراک دام استفاده نگردد .

در گوسفند و بز مصرف لاشه و مغز (مواد مخاطره آمیز BSE 8) در صورت تشخیص قطعی ا ولین مورد مثبت اسکرپی و یا -2

ویژه ) نشخوارکنندگان کوچک بالای 18 ماه ممنوع و نسبت به امحاء آن اقدام و کلیه اقدامات لازم صورت گیرد .

8) دستورالعمل های لازم در ارتباط با نحوه کشتار صحیح و بهداشتی بمنظو ر کاهش مخاطرات بیماری و پیشگیری از -3

آلودگی های ثانویه قسمت های قابل مصرف لاشه با مواد مخاطره آمیزویژه در کشتارگاهها توسط دفتر نظارت ر بهداشت

عمومی سازمان تدوین و ابلاغ گردد .