مراقبت زئونوزها- سل- بروسلوز- هاری- مشمشه- یون- لپتوسپیروز

فصل سوم

بررسی ، مبارزه و مراقبت بیماری های قابل انتقال بین انسان و دام (زئونوزها)

سل گاوی

مقدمه :

بیماری سل یکی از مهمترین بیماری های عفونی و مشترک بین انسان و دام است که در اکثر نقاط دنیا شایع می باشد .

عامل مسببه این بیماری در گاو مایکوباکتری وم بوویس از گروه مایکوباکتریوم هاست که نسبت به ضد عفونی کننده ها مقاومت نسبتا بالائی داشته و در شرایط رطوبت و تاریکی مدت ها زنده باقی خواهد ماند ، بطوریکه باکتری ازاجساد گندیده تا 167 روز جدا شده است . همچنین 18 روز در برکه ها توانائی انتقال بیماری رادارد . به دلیل خاصیت انتی ژنی مشترک با سایرمایکوباکتریوم ها توانائی تشخیص سرولوژیکی آن بسیار مشکل و کشت آن هنوز مطلوب ترین گزینه است . از آن جائی که حیوانات خانگی و حیاط وحش نسبت به این باکتری حساس می باشند ، لذا امر کنترل و ریشه کنی بیماری همواره با مشکلات عدیده ای همراه بوده است . سگ و گربه از جمله حیواناتی هستند که با توجه به حساس بودن به سه گونه باکتری انسانی ،گاوی و مرغی امکان انتقال از جمعیت های انسانی و دامی را به راحتی فراهم می کنند ، حتی پرندگان خانگی مانند قناری نیزبه سه گونه باکتری حساس بوده و در کنترل بهداشت انسان و دام از اهمیت بسزائی برخودار می باشد . این بیماری تقریبا تمام اندام های بدن را درگیر نموده و اغلب به شکل حاد و مزمن از جمله نود ولار ، ارزنی ، ترشحی قابل شناسائی است . به دلیل عدم ایجاد پاسخ در برخی از حالت های بیماری شیوع و گسترش آن در سطح گله به شکل پنهان اتفاق افتاده و در یک غفلت ناگهانی امکان حذف کل جمعیت دامی واحد را فراهم می سازد . محرک ها ، سن گاو ، مدت زمان قبل و بعد زایش ، ابتدای بیماری و تست ها ، از جمله عواملی هستند که عدم پاسخ به تست را موجب شده و باعث واکنش منفی کاذب خواهند شد . این باکتری عمدتا از طریق تنفس وارد بدن شده و راههای مادر زادی ، تماس جنسی ، گوارشی و حتی ایجاد زخم پوستی نیز امکان انتقال را فراهم می نماید و بعضا نیز از طریق انتقال کلستروم آلوده واکنش های مثبت کاذب را در گوساله ها تا مدت خاصی به همراه دارد . بیماری سل در گاوهای نژاد شیری از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و می تواند علاوه بر تلفات باعث کاهش 10 درصد گردد . این بیماری از نقطه نظر بهداشت عمومی در جوامع انسانی نیز حائز اهمیت است . در - تولید شیر به میزان 25طی سالیان اخیر همسو با افزایش تعداد گاوداری ها و به ت بع آن افزایش تعداد گاوهای توبرکولینه میزان آلودگی در جمعیت تحت پوشش دارای نوسان بوده است . روش تست و کشتار گاوها به همراه اقدامات بهداشتی در کنترل بیماری سل بهترین وموفق ترین روش در دنیا می باشد اما در این ارتباط وجود امکانات و تجهیزات کافی جهت تحت پوشش ق راردادن جمعیت گاوی در معرض خطر باعث می گردد ، نتایج رضایت بخشی بدست آید .

بررسی و مراقبت :

-1 سیستم مراقبت شامل ردیابی گاوهای غیرتوبرکولینه سلی در کشتارگاه ها و یافتن مبداء آن ها و در نهایت تست و کشتار درواحدهای شناسایی شده .

-2 اندازه گیری میزان شیوع آلو دگی سل گاوی در واحدهای روستایی غیرتحت پوشش هر سه سال و تجزیه و تحلیل داده ها وبهره برداری از نتایج حاصله در برنامه ریزی مبارزه با سل گاوی در کشور .

کنترل و ریشه کنی :

مبارزه با بیماری سل گاوی و کاهش آلودگی در گاوداری های تحت پوشش با استمرار و تداوم برن امه های موجود و افزایش جمعیت تحت پوشش صورت می گیرد . بر این اساس و با توجه به عواملی نظیرتحت پوشش نبودن کل جمعیت گاوی در

معرض خطر بعلت عواملی از جمله :

-1 کمبود اعتبار .

-2 کمبود نیروی فنی اختصاصی ، کارآزموده و صاحب انگیزه در امر مبارزه با بیماری .

-3 کم توجهی در امور بازسازی و بهسازی اماکن دامی .

-4 عدم رعایت اصول بهداشتی و قرنطینه ای در دامداری ها .

-5 مشکل کنترل تردد غیرمجاز دام در سطح کشور .

-6 عدم توانائی در شناسائی و مهار حیات وحش وحیوانات خانگی .

کنترل و ریشه کنی بیماری سل گاوی ر ا با مشکلات عدیده همراه نموده است و موفقیت برنامه را متزلزل می نماید و لازم

است مشکلات فوق توسط مسئولین ودست اندر کاران حفظ و تامین بهداشت دام مرتفع گردند .

سیاست اجرائی :

علی رغم تلاش های گذشته حدود 8 درصد جمعیت گاوی کشور و به بیان دیگر حدود 20 درصد جمعیت هدف تحت پوشش توبرکولیناسیون ق رار دارند ، این سازمان به دنبال تامین اعتبارات ، تامین نیروی انسانی مجرب ، آموزش دیده و اختصاصی و دیگر ملزومات برای توسعه عملیات می باشد لیکن تا مادامی که شرایط برای این مهم محقق نشده است جمعیت گاوی کشور به دو گروه الف و ب تقسیم و سیاست اجرایی مبارزه با سل گاوی به شکل زیر به اجرا گذاشته خواهد شد :

جمعیت دامی گروه الف :

مبارزه با سل گاوی با روش تست ( توبرکولیناسیون مقایسه ای ) و کشتار راکتورها در کلیه گاوداری های صنعتی و نیمه 1382

 و دستور العمل پرداخت /9/ 43 مورخه 21 / صنعتی کشور ( تحت پوشش استان ها )بر اساس بخشنامه شماره 1547

1383/12/ 1386 و آئین نامه اجرائی شمار ه 10124 /ت 30028 ه هیئت وزیران مصوب 23 /43/ غرامت به شماره 02

در این قبیل از دامداری ها شماره گذاری اختصاصی سازمان دامپزشکی کشور در موقع تست الزامی است و دامپزشک عامل